phản. Ông ngoại nhờ thế mà thoát khỏi việc bị cách ly thẩm tra, vẫn giữ

nguyên thân phận đảng viên của mình. Nhưng những dòng chữ “đã từng tham

gia vào đoàn thanh niên Quốc dân đảng” đã trở thành một vết đen trong lý lịch của ông, khiến cho ông từ đó về sau trong cả chặng đường đời dài

của mình đã phải nếm trải biết bao nhiêu khổ cực.

Đầu tiên là ông lập tức bị đá ra khỏi đội ngũ của mình, rồi bị thuyên chuyển đến làm

một chân thư ký nhàn rỗi có cũng như không của một cơ quan thành ủy. Sau đó, bà ngoại tôi cũng bị điều đi khỏi đoàn văn công, chuyển đến làm

giáo viên dạy nhạc ở một trường trung học. Trong các lần hoạt động chính trị, họ bị ép buộc viết tài liệu tố giác đối phương, từ đó mà giữa hai

vợ chồng xảy ra những bất hòa lớn. Rất nhiều người bạn thân thiết của bà ngoại tôi có ý tốt đã khuyên bà ly hôn với người chồng “vận động viên”

kia, anh đi đường anh, tôi đường tôi, để tránh về sau này gặp nhiều liên lụy phức tạp. Nhưng bà ngoại tôi nhìn hai đứa con trước mặt, nghĩ về

tuổi thơ của mình đã phải trải qua những ngày tháng vô cùng buồn đau khi không có sự chăm sóc của cha, nên đã quyết định dù có thế nào đi nữa bà cũng không thể để con gái của mình không có cha được.

Đòn cuối

cùng đánh vào mối quan hệ vợ chồng vốn đã rạn nứt mong manh, gần tan vỡ

của bà ngoại chính là cuộc “Đại cách mạng văn hóa” diễn ra ở cuối những

năm 60. Ông ngoại do “có vấn đề về lý lịch” nên bị điều xuống công xưởng dệt làm công việc quét dọn vệ sinh, chịu sự cải tạo lao động và giáo

dục lại của giai cấp công nhân. Khi cải tạo được đến năm thứ hai, ở nơi

mà mỗi ngày ông đều phải đến để quét dọn nhà vệ sinh, ông đã lén lén lút lút quan hệ với một nữ công nhân dệt ở đó. Có một đêm, sự việc bị bại

lộ, ông ngoại và người nữ công nhân dệt ấy quần áo xộc xệch bị bắt dẫn

đến công xưởng của ủy viên hội cách mạng, bọn họ phê phán ông là phần tử phản cách mạng cũ, lấy nhục thể làm công cụ phản cách mạng để dụ dỗ nữ

công nhân cách mạng, hòng mưu đồ hủ hóa đội ngũ giai cấp công nhân, thực hiện giấc mơ khôi phục địa vị cũ của giai cấp chủ nghĩa tư bản. Trong

lúc bị lăng nhục, lợi dụng lúc người đội viên tuyên truyền công nhân

không chú ý, ông đã từ cửa sổ trên lầu nhảy xuống, chết ngay tại chỗ.

Thi thể của ông được bên phía công xưởng dệt thông báo cho bà ngoại tôi

đến nhận về và đem đi hỏa táng. Đây là lần thứ hai trong đời, bà ngoại

tôi tận mắt chứng kiến cảnh người thân nhất của mình tự sát. Sự ra đi

của ông ngoại tuy giúp bà có được sự giải thoát trong chính trị, nhưng

điều khiến bà đau lòng nhất và không thể nào hiểu được là người giống

như ông ngoại tôi, vừa có tri thức có văn hóa, có nhân cách và có mục

đích sống, lại là phần tử trí thức nhận được sự giáo dục có quy phạm

nghiêm khắc của Đảng Cộng sản, vì sao lại có thể phản bội tình cảm với

người đã từng cùng ông yêu thương khăng khít, vô cùng lãng mạn, sau đó

lại còn vì ông mà đã phải chịu biết bao điều khổ cực để đi tằng tịu với

một người nữ công nhân? Bà yêu thương chân thành hết mực đối với người

đàn ông này, đã vì người đàn ông này mà giao phó tất cả, và còn chuẩn bị vì ông mà hy sinh nhiều hơn nữa, nhưng đổi lại, điều bà nhận được chính là một số phận cay đắng chịu sự phản bội và ruồng bỏ của chồng giống

như mẹ mình.

Rất nhiều rất nhiều năm sau nữa qua đi, bà ngoại vẫn còn nói, chỉ cần ngày nào bà còn sống, thì vĩnh viễn ngày ấy bà không

bao giờ tha thứ cho ông.

4. Chuyện về mẹ của tôi

Người mà

tôi luôn gần gũi yêu thương nhất chính là mẹ. Kể từ khi tôi bắt đầu biết nhớ, thì tôi cảm thấy mẹ là người có vẻ đẹp rất đặc biệt. Mẹ tôi không

phải kiểu người vừa nhìn là khiến cho người ta kinh ngạc vì vẻ đẹp rạng

rỡ như những tiên nữ trên trời. Vẻ đẹp của mẹ tôi không chỉ toát ra từ

dung mạo bên ngoài, mà nó còn tỏa ra nhiều hơn từ con người bên trong

của mẹ. Mẹ đẹp theo kiểu khi có một người đàn ông nào đó lướt qua,

thường sẽ không để ý đến, nhưng sau khi đi được vài bước, lại giật mình

nghĩ phải quay đầu lại để nhìn cô gái mình vừa đi lướt qua một cái. Mẹ

là người phụ nữ điềm đạm, nho nhã, hiền thục, nhưng độc lập trong suy

nghĩ.

Mẹ tôi là con gái út của bà ngoại, cho nên trong gia đình,

mẹ cũng được bố của mình, tức ông ngoại tôi, yêu chiều hơn chút ít. Mẹ

tôi dường như cũng cảm nhận được trong hai chị em gái của mình chỉ có mẹ là người được thừa hưởng dung mạo xinh đẹp truyền thống của Tô gia. Mẹ

cũng giống tôi, có một đôi mắt phượng đặc biệt, và cũng là một người

viết chữ rất đẹp. Mẹ tôi sinh năm 1957. Sau khi mẹ ra đời không lâu, mẹ

của mẹ, tức bà ngoại của tôi, do có vài “ý kiến hữu khuynh” nên bị cách

ly để thẩm tra. Do sau khi sinh không được ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ,

nên cơ thể của mẹ bị suy nhược, yếu hẳn đi, mẹ thường xuyên bị những cơn đau đớn quấy rầy.

Lúc cha của mẹ nhảy lầu tự sát trong cuộc “Đại cách mạng văn hóa”, thì mẹ mới 12 tuổi, sự việc ấy đã khiến cho mẹ bị

sốc nặng, có thể nói đó như là một sự hủy diệt. Trong rất nhiều những

năm về sau, sau khi cha nhảy lầu chết, xác được khiêng đi, trên nền xi

măng ở