tối, lại thêm gió ở bên sông nổi lên rất lớn, người đàn bà

đó không biết vì sao lại trượt chân rơi xuống dòng sông nước xiết, bị

sóng nước cuồn cuộn nhấn chìm, vĩnh viễn không thấy nhân ảnh.

Bà

ấy đã ra đi như vậy, để lại trên đời hai đứa con thơ dại. Ông cụ ngoại

tôi lúc đó vẫn còn can đảm nhờ một người quen đưa hai đứa trẻ quay về

quê nhà ở Giang An, bảo người vợ đã bị ông ta chối bỏ giữ lại và chăm

sóc chúng. Nhưng hoang đường hơn cả là bà cụ ngoại tôi chẳng nói nửa

lời, chỉ lặng lẽ gật đầu đón nhận hai đứa trẻ thơ. Tất cả mọi người

trong họ hàng làng xóm đều cho rằng cụ ngoại tôi nhất định đã bị điên,

bởi chỉ có điên mới làm như vậy. Bọn họ cho rằng bà làm như vậy là bởi

muốn người đàn ông trước đây đã từ bỏ mình nhìn thấy tấm lòng nhân ái

của bà mà hồi tâm chuyển ý.

Ba đứa con của mình, cộng thêm hai

đứa con của người khác, một người phụ nữ nhỏ bé yếu đuối chỉ dựa vào

việc giặt quần áo cho người khác kiếm sống, cùng lúc phải nuôi đến sáu

miệng ăn, mà lúc này đang là ở giữa thời kỳ tám năm kháng chiến chống

Nhật, máy bay của người Nhật đã oanh tạc đến tận thị trấn nhỏ bé của

vùng đất Giang An, Tứ Xuyên này, người dân nơi đây cả ngày phải luôn

trong tư thế sẵn sàng để trốn tránh sự tập kích của máy bay, người người không thể sống được, trăm họ lầm than, cuộc sống cơ cực bần hàn, thử

hỏi trong hoàn cảnh như vậy thì có thể tìm được ở đâu ra nhiều quần áo

mà giặt?

Còn ông cụ ngoại, sau khi bỏ lại hai đứa con vốn là thứ

gây phiền toái rườm rà cho mình cho vợ cũ, liền một mình vượt biển đến

Thượng Hải, muốn nhân cơ hội đất nước đang loạn lạc tìm một sự đổi thay

nào đó. Dựa vào gia thế và tài văn chương của mình, cụ đã bằng mọi cách

tìm được một chức vị không đến nỗi nào ở trong Bộ Tư lệnh cảnh bị của

Quốc dân đảng ở Thượng Hải. Sau này còn liên tiếp được đề bạt thăng quan tiến chức, con người trở nên hớn hở đắc ý. Khi mới bắt đầu đến Thượng

Hải, cụ còn thỉnh thoảng gửi tiền tiêu vặt về cho cụ bà ở quê nhà. Về

sau, cụ lại yêu một người phụ nữ ở Giang Nam, rồi rất nhanh chóng cưới

người ấy làm vợ. Từ đó đoạn tuyệt luôn tất cả liên hệ với gia đình ở

quê. Bà cụ ngoại sau khi nhận trọng trách nặng nề nuôi hai đứa con riêng của chồng, đổi lại không phải là việc hồi tâm chuyển ý của ông cụ

ngoại, mà là giúp ông giảm bớt những khó khăn phiền toái, để ông rảnh

rang sống cuộc sống phong lưu ung dung tự tại ở nơi khác.

Cuối

cùng vào năm 1949, cách mạng Trung Quốc thắng lợi, mở ra một đất nước

Trung Quốc mới, Cộng sản đảng thay thế cho Quốc dân đảng, một chính

quyền mới thay thế cho một chính quyền cũ. Những người làm quan lớn

trong Quốc dân đảng trước đây, kẻ thì bị xử bắn, kẻ thì bị bắt làm tù

binh. Ông cụ ngoại của tôi may cũng chỉ là một viên quan nhỏ của Quốc

dân đảng nên không bị quy vào hai hình phạt trên, nhưng cụ vẫn bị xem là một phần tử phản động nên đã bị đuổi về quê nhà theo nguyên quán là ở

Giang An, Tứ Xuyên, trở thành một kẻ sa cơ thất thế. Đương nhiên lúc

này, người vợ người Giang Nam mà cụ đã cưới ở Thượng Hải không chút do

dự đã dứt tình đoạn tuyệt với cụ, lập tức bỏ đi. Sau khi cụ về đến quê,

liền quay về nhà đau khổ cầu xin bà cụ ngoại tha thứ, thật là thảm

thương. Lúc này mấy người con của họ đã lớn, tất cả đều thống nhất ngăn

cản không cho bà cụ ngoại tha thứ cho cụ, không cho bà mở cửa đón người

đàn ông vong ân bội nghĩa ấy vào nhà. Nhưng bà cụ ngoại đã nói với các

con của mình rằng: “Tuy ông ta không ra gì, nhưng ông ấy vẫn là cha của

các con!” Ai dà, cuối cùng người đàn ông mà họ gọi là cha kia, do trải

qua những biến động chính trị lịch sử, bị đày về nơi xa xôi hẻo lánh,

đất đai khô cằn sinh sống. Trong một buổi chiều tà, người đàn ông ấy đột nhiên rơi xuống một cái hố bên bờ ruộng, làm cách nào cũng không thể bò lên được, cũng coi như là kết thúc một đời hoang đường phiêu bạt của

ông ấy.

3. Chuyện về bà ngoại tôi

Trong ký ức của tôi, bà

ngoại thực sự là một đại mĩ nhân, bà đẹp vô cùng. Lúc tôi còn nhỏ, nghe

mẹ tôi kể lại, hai chị em gái của mẹ cộng lại cũng không thể bì được với sắc đẹp của bà. Bà ngoại sinh năm 1929, là năm mà đất nước đang trong

cơn chiến tranh loạn lạc. Bà chính là người cháu gái đích tôn được kị

ngoại tôi vô cùng yêu quý mà tôi đã kể ở đoạn trên. Lúc bà chín tuổi,

tận mắt chứng kiến cảnh bà ngoại của mình treo cổ tự vẫn, thật thê thảm. Sau đó vì kế sinh nhai, bà phải cùng mẹ ra ngoài giúp người ta giặt

quần áo. Không những thế, bà còn tự mình cáng đáng nhiệm vụ chăm sóc hai đứa em, một trai một gái của mình.

Tuy nhiên số phận của bà

ngoại tôi tốt hơn nhiều so với mẹ mình, hai số phận ấy về bản chất thực

sự không giống nhau. Trước hết, bà ngoại tôi không phải là người mù chữ, mà là một người phụ nữ có tri thức, có văn hóa. Vì sao lại như vậy ư?

Khi nói đến điều này thì công đầu thuộc về mẹ của bà, tức là cụ ngoại

tôi. Cụ ngoại tôi luôn cho rằng, bản thân mình, ngay trong đêm đầu tiên

động phòng hoa chúc đã gặp phải cảnh bị chồng ruồng bỏ, hoàn toàn là do

bản thân mình không biết chữ, là người không có văn hó