đầu canh một đêm đó, chúng tôi lại tiếp tục cuộc hành trình
mà tôi chưa biết sẽ về đâu.
Ở vùng này, những chiếc thuyền nhỏ cỡ thuyền
chúng tôi, chẳng ai làm buồm. Có lẽ để tránh bớt sự cồng kềnh, choán chỗ, và để
cho thuyền được nhẹ. Khi cần, cứ chặt một tầu lá dừa nước mọc theo bờ sông cắm
lên thuyền là đã có ngay một chiếc thuyền buồm rồi. Thuyền chúng tôi đổ ra dòng
một con sông lớn, với bốn cánh buồm thiên nhiên kiểu đó, cắm trong bốn lỗ cột
chèo. Má nuôi tôi ngồi giữ lái. Gió đưa chiếc thuyền buồm xanh của chúng tôi
lướt chạy ào ào như chiếc ca-nô. Chạy một mạch hai ngày hai đêm như vậy, đến
ngang một cái chợ, tía nuôi tôi mới "hạ buồm" vứt xuống lòng sông trả
lại cho bà Thủy.
Người
ta gọi chợ này là chợ Mặt Trời. Có lẽ vì chợ nhóm tại doi đất ngã ba vàm một
con kênh có tên là kênh Mặt Trời. Còn thằng Cò thì cứ bảo tôi đây là chợ chim.
Hôm qua, chợ chưa nhóm. Tía nuôi tôi còn cắm sào ở bên chợ, hy vọng có thể bán
nốt mấy tấm da cá sấu còn vướng chỗ trong thuyền. Suốt ngày, ánh nắng rừng rực
đổ lửa xuống mặt đất. Bốn phía chân trời trống huếch trống hoác. Từ lúc mặt
trời mọc cho tới khi mặt trời lặn, không kiếm đâu ra một bóng cây để tránh
nắng. Con kênh Mặt Trời còn phơn phớt màu đào buổi sáng, giữa trưa bỗng hóa ra
một dòng thủy ngân cuồn cuộn lóa mắt, rồi dần dần biến thành một con suối lửa
lúc trời chiều. Năm ba ngôi quán lèo tèo ngó cửa ra một khoảng đất rộng. Trên
mặt đất nứt nẻ, vết cứt chim khô trắng khắp nơi, lông chim theo gió cuốn lên
xoáy tít trong nắng như những cánh bông gòn rụng bay lấp lóa. Từ sáng sớm, ghe
xuồng đã vào cập bến chợ, đậu san sát như lá tre. Mũi xuồng này buộc nối vào
lái thuyền kia, đen kín mặt nước. Tiếng chim kêu râm ran trong đám ghe xuồng và
trên sân chợ. Tía nuôi tôi ngồi uống rượu một mình trong ngôi quán ồn ào, toàn
những đàn bà và trẻ con đang húp cháo chim xì xà xì xụp. Mấy tấm da cá sấu hoa
cà dựng trên ngạch cửa, bên lối ra vào. Mùi chim nướng từ trong những ngôi quán
bay ra thơm phức. Tiếng dao thớt khua lộp cộp trong tiếng chim kêu xé màng tai,
làm cho cái chợ nhỏ lạ lùng này thêm phần náo nhiệt. Má nuôi tôi xách rổ lên
chợ mua chim non và trứng để làm thức ăn dự trữ mang theo thuyền. Thằng Cò, vì
bàn chân hãy còn sưng, không được phép lên bờ, phải ngồi lại trong mui ôm con
Luốc ngó lên chợ, coi bộ thèm thuồng lắm. Tôi cầm bát lên mua một tô cháo chim
băm hành củ rắc hạt tiêu bưng xuống cho nó, rồi quày quả nhảy lên chợ ngay. Con
Luốc cũng muốn theo tôi. Nó cứ vẫy đuôi kêu ư... ử... Nhưng thằng Cò cứ ôm cổ
giữ nó lại. Nó tức mình, quay ra mấy xuồng chim đậu chung quanh gắt ngậu xị.
Chim nhốt trong các giỏ tre nghe tiếng chó sủa, hoảng hốt đập cánh kêu loạn
lên. Tôi đi một mình, luẩn quẩn theo những người bán chim trên chợ. Ngay dưới
bờ sông chỗ tôi đứng, có mấy người đàn bà đang mặc cả, cãi nhau trên một chiếc
thuyền to. Giỏ cần xé chất ngổn ngang, đựng đầy các thứ trứng chim. Từng xâu
chim trắng, chim đen buộc chân, dồn chật trong khoang: những con chim bị trói
chen nhau ngóc cổ lên, con này mổ vào lưng con kia, đập cánh phành phạch. Một
thằng bé gánh tòn ten hai con chim gì lạ quá, cổ dài như cổ rắn, to gấp rưỡi
con vịt bầu, sắc lông màu vàng xám.
- A, bán chim gì đó, mậy?
Tôi men theo, tay chắp
đít hất hàm hỏi nó.
- Con điêng điểng mà cũng không biết!
Cặp môi nó trề ra, cái mặt vênh vênh nhưng bộ
tướng nhỏ thó và đôi mắt chân thật của nó nhìn lâu cũng rất dễ mến.
- Bộ mày ở đâu mới tới hả? -Nó hỏi tôi.
- Ờ, mới tới. Xứ tao cũng... vô khối chim.
Nhưng không giống như chim ở đây, thành ra tao mới hỏi mày chứ!
Tôi nói phét với nó như vậy, để nó đừng chê
tôi là "quê". Coi ra nó cũng khoái. Nó trỏ từng con chim, gọi tên cắt
nghĩa cho tôi nghe, ý như muốn khoe với tôi rằng nó là "tổ sư Bồ Đề"
ở đây... Những con chàng bè đồ sộ như con ngỗng, mỏ to bằng cổ tay cứ gõ vào
nhau lộp cộp, làm rung rung mảnh da mềm thòng xuống tận cổ như cái diềm lụa mỡ
gà. Những con giang sen cẳng cao lêu nghêu, nặng hàng năm bảy cân thịt, bị khớp
mỏ, tréo cánh đứng giữa đám sếu đen sếu xám mào đỏ, đầu không ngớt nghiêng qua
nghiêng lại ngó theo mấy con ó biển đang lượn vòng trên kênh. Cò thì không biết
bao nhiêu mà kể. Cò ngà, cò trắng, cò xanh, cò ma... buộc từng xâu, chất nằm
hàng đống. Một đám đàn bà trẻ con đang ngồi lúi húi vặt lông chim cồng cộc gần
đấy.
- Mày muốn kiếm tiền xài không?
Thằng bé kéo tay tôi, bảo
nhỏ.
- Nhổ lông chim mướn đấy. Mày muốn làm thì
lại nói với cái thím đội nón lông chim ó rằn đang đứng chống nạnh hai quai
trước quán kia kìa!
Thấy tôi lắc đầu, nó hích khuỷu tay vào hông
tôi:
- Chê à? Làm một ngày, kiếm bộn tiền. Mày
không lấy tiền thì lấy thịt chim về ăn. Lông chim bán riêng, thịt bán riêng mà!
Chỗ này mươi giỏ le đặt bên cạnh một đống lồng nhốt đầy chim trích. Những con
trích lông xanh, mỏ đỏ như quả ớt ngắn, cặp chân hồng như đôi đũa sơn, coi bộ
tốt mã nhất. Con nào con nấy lộng lẫy như con gà tre, cứ ngước cổ kêu trích..
