ường máu, núi
sông sáng ngời...

Trong tiếng sóng ầm ầm của dòng sông Cửu Long
ngày đêm không ngớt thét gào, tiếng hát của họ vờn bay như một cơn bão lốc, âm
vang khắp mọi nơi, khi thì như thúc giục gọi kêu, khi thì như giận dỗi trách
mắng, lúc lại nghe như buồn bã âu sầu, lúc lại cuồn cuộn lên đầy phẫn nộ... Hay
là vì từ trong tấm lòng thơ bé của tôi, từ lúc tâm trạng buồn vui khác nhau làm
cho tôi nghe ra như thế, tôi cũng chẳng biết nữa?

Chúng tôi đã vượt sông Tiền Giang và mò mẫm
lần hồi, hơn tháng sau đã nghe tiếng sóng vỗ. bờ của dòng sông Hậu Giang trước
mắt. Đến đây thì sức má tôi đã yếu lắm. Có những đêm không chạy nổi nữa, chúng
tôi phải dừng lại.ngủ giữa cánh đồng trơ trụi, quần áo ướt đẫm sương, có khi
phải đội mưa đi suốt ngày; mệt vẫn không dám nghỉ, đói vẫn không kịp ăn... Lo
sợ và cực nhọc đã quật má tôi ngã xuống mấy bận ở dọc đường. Tai hại nhất là
những cơn sốt liên miên kéo dài, làm cho con người gầy gò như má tôi mỗi ngày
một kiệt di. Nhiều bữa, má tôi không ăn uống gì, nằm thở mệt nhọc, bàn tay lạnh
ngắt cứ nắm chặt lấy tay tôi. Nhưng đến khi nghe tiếng súng nổ, thì má tôi lại
tức khắc ngồi dậy, nhanh nhẹn thu vén đồ đạc, dắt tôi chạy theo đoàn người tản
cư.

Hễ có dịp dừng lại một nơi nào yên ổn, là y
như một chốc sau, tôi đã lẻn trốn má tôi, nhập bọn với đám trẻ, con những người
tản cư khác và bọn trẻ địa phương chưa hề quen biết bao giờ. Chúng tôi đi thật
xa, ra tận giữa đồng, hoặc chui vào những khu vườn rậm để người lớn không tìm
thấy, ở đó chúng tôi mặc sức bày ra đủ các thứ trò chơi mà trước kia ở thành phố
tôi chưa hề nghĩ ra. Chỉ cần một cái mo cau rụng và mươi cọng sậy là chúng tôi
đã làm thành chiếc cộ hai ngựa kéo, đưa viên tướng cởi truồng đầu đội mũ tết lá
xanh di "quan sát mặt trận theo sau có cả tiểu đội trẻ em bồng súng theo
hầu. Với vài bẹ chuối cắt ngắn, cắm đầy que khô thả xuống. con mương nhỏ, thế
là chúng tôi đã có cả một đội hải thuyền rồi. Còn đạn trái phá thì tha hồ, cứ
nhặt quả mù u rụng ném xuống lệnh uỳnh" làm cho bẹ chuối dập dềnh, nước có
bắn tung tóe ướt cả áo quần cũng mặc... Chúng tôi bày ra rồi lại phá đi, ngày
này qua ngày khác, nhiều trò chơi cứ lặp lại mãi không đứa nào thấy chán.

- An ơi? Ba má chỉ có mỗi mình con. Giặc bắn
phá lung tung mà con chẳng biết lo lắng chút gì! Còn cứ mê chơi đi lung tung,
rủi ro bị lạc, hay có nguy hiểm gì xảy ra thì ba má biết con ở đâu mà tìm! - Má
tôi thường rầu rầu nét mặt bảo tôi như vậy.

Tôi thương má tôi lắm. Những lúc ấy thì giá
có trời xuống rủ đi chơi tôi cũng chẳng đi. Tôi rơm rớm nước mắt, cúi mặt
xuống, lòng buồn thỉu buồn thiu.

Nhưng nước mắt và cái buồn của trẻ thơ mau
đến và cũng mau tan, như những giọt mưa bóng mây thôi. Quẩn quanh bên chân má
tôi được vài buổi, tôi lại lén theo bọn nhỏ, chạy nhảy reo hò như một đám quỉ
ranh, hoặc lại đi chơi xa cùng chúng nó.

Một buổi trưa, tôi lẽo đẽo theo mấy đứa chăn
trâu mò vào đầm sen bắt cá thia thia. Bỗng có hai chiếc tàu bay khu trục đen sì
ầm ầm bay tới. Như hai con ác điểu khổng lồ, chúng gào rú lượn lên sà xuống,
quần trên đầu xóm bờ sông, chỗ đám người tản cư vừa dừng lại ban sáng. Bom rơi
xuống từng chùm, trông rõ mồn một. Tiếng bom nổ rung rinh cả mặt nước đầm sen.
Súng bắn dữ đội. Dường như chỉ có tiếng súng trên trời bắn xuống.

Khói cuồn cuộn phủ mất những đầu cây cao nhất
mọc dọc theo bờ sông. Bọn chăn trâu mặt xám ngoét, vất rổ chạy tứ tung. Mãi đến
tối, lửa vẫn còn cháy đỏ khắp làng.

Tôi lần về đến nơi thì
không.thấy ba má tôi đâu nữa.

Ngôi nhà chúng tôi vào nghỉ nhờ ban sáng giờ
chỉ còn lại mỗi đống tro, và những cây cột than gãy đổ vẫn còn đang nghi ngút
cháy.

- Còn ở đây à? Giặc đổ bộ rồi, không biết
sao?

- Nó đổ bộ lên... ở đâu,
anh?

- Đóng ở trong đình ấp dưới chứ còn ở đâu!

Một anh thanh niên tự vệ cầm tầm vông đi qua
gặp tôi đã bao tôi như vậy. Tôi hỏi thăm ba má tôi, anh chẳng biết. Tôi hỏi rất
nhiều người khác nhưng chẳng ai biết cả. Họ bảo tôi cứ chạy dọc bờ sông, đi về
hướng ấp trên xem may ra có gặp không.

Tôi trượt lên ngã xuống, lần theo vết chân
những nơừơi chạy trước mà đi mãi. Tôi cũng không biết mình đi đâu Đến một ngã
ba sông thì cùng đường. Tôi ngồi xuống một gốc cây xa-kê? Chờ xem có chiếc
xuồng nào tới để xin quá giang sang bên kia bờ.

Đêm tối quá. Trời lại lấc rắc đổ mưa. Tôi
quên cả mệt cả đói quên cả giặc đằng sau lưng, chỉ lo không tìm được ba má tôi.
Vào khoảng nửa đêm thì có một đoàn thuyền vận tải ngang qua... Tôi đã gặp anh
học sinh cô-le và bác tài công già tốt bụng, và họ cho tôi xuống thuyền.

Họ bảo tôi cứ đi theo họ, rồi sẽ tìm gặp ba
má nay mai thôi. Cho đến bây giờ, rốt lại thì tôi vẫn ngồi một mình ở đây.



“Em có biết con
panh-goanh không? Biết à? ừ, loài chim cánh cụt ở Bắc Băng Dương ấy, người ta
bảo rằng nó có một bản năng huyền bí để tìm về tổ cũ.”

Đó là nhũng lời mở đầu của một câu chuyện mà
anh Ba thủy thủ đã kể cho tôi nghe cách đây ha