này chưa tỉnh hẳn đâu. Xem như nó còn mê đấy! Anh thương binh ban
nãy thong thả nói như vậy và cầm điếu thuốc lá hít một hơi dài, thản nhiên như một
người nhàn nhã đang ở nhà mình. Rồi anh lại nói: - Chị pha cho nó một cốc sữa
đi, nó sẽ tỉnh ngay. Lấy hộp sữa trong ba-lô tôi đấy. Tôi chưa cần đến...
Chị
cứu thương loay hoay đèn cồn đun nước. Tôi ngồi dậy, đưa đôi mắt mệt mỏi nhìn
các anh thương binh đang nằm thiêm thiếp trên nhưng tấm đệm bê bết dấu máu chưa
khô. Một anh bị mảnh đạn đại bác cắt giập ống chân, những bắp thịt đùi cứ giật
giật khiến anh cựa người nhăn nhó theo, nhưng tuyệt nhiên không hề nghe anh rên
một tiếng.
Tôi
uống hết cốc sữa. Quả thấy người tỉnh táo lại ngay, nhưng miệng hãy còn khô và
đắng lắm, cứ thèm uống nước. Vào lúc gần tối thì giặc Pháp đã vượt được sông
Cái Chanh. Đạn súng máy bắn vào khu chợ bay vèo vèo trên nóc miếu. Người ta bắt
đầu đưa thương binh xuống xuồng chuyển đi từ lúc ngớt tiếng tàu bay.
Tôi
ngỏ ý muốn theo xuồng đưa các anh thương binh đi. Nhưng các ông cụ già bơi
xuồng không cho. Và chị cứu thương cũng bảo rằng tôi chưa khỏe hẳn. Chị cho tôi
một gói độ mươi viên thuốc cảm và một đòn bánh tét, lại ân cần khuyên tôi nên
về nhà mà nghỉ, muốn theo các anh thì còn nhiều dịp, lúc nào chả được. Rõ ràng
là không ai ngờ rằng tôi là một thằng bé sống không nhà. Chả nhẽ mỗi chốc lại
đem chuyện mình ra kể lể với mọi người sao? Nhất là để cầu lấy một lòng thương?
Không!
Tôi không thể làm như vậy được. Mà ngươi ta đang bận tíu tít kia, bao nhiên
chiến sĩ bị thương phải chuyển đi, giặc dã đổ bộ qua sông, xóm chợ cũng cháy
rồi. Một thằng bé lưu lạc như tôi, đâu phải là đáng bận tâm đối với họ?
Sự
tình đã đến nước này thì tôi cũng mặc, tới đâu hay đó Tôi bẻ một số cành cây
làm gậy cầm tay, đi dọc theo bờ kênh. Con dao găm còn nằm gọn trong chiếc túi
da đeo cồm cộm, ló cán ra bên trong túi áo vét-tông của tôi đây.
Hai
bờ kênh, nhà nào cũng đóng chặt cửa. Bàn ghế, lu mái (chum vại ) nhận lổm ngổm
dưới mương. Một con chó đứng giữa đường thấy tôi đi tới, cụp đuôi lủi vào bờ
dậu. Khi tôi qua rồi, con vật vắng chủ bèn chạy sủa duỗi theo ăng ẳng sau lưng
tôi một lúc.
Đêm
đó, tôi vào nằm trong một chòi rẫy bỏ hoang giữa đồng. Kinh nghiệm đã dạy tôi
nên tránh các đường giao thông thủy bộ quan trọng trong khi giặc sắp tấn công
đến nơi. Cả ngày hôm sau, tôi cứ nhằm về hướng những chòm cây có nhà ở mà đi
tới. Bây giờ, cơn sốt đã lui rồi. Nhờ mấy viên thuốc cảm và đòn bánh tét của
chị cứu thương, tôi đã có thể tiếp tục đi được từ sáng đến chiều, cho tới khi
gặp một dòng sông nước đặc như màu cà phê chắn ngang trước mắt.
Tôi
không biết mình đang đi tới chốn nào đây? Dọc bờ sông xa xa, người ta bắt đầu
đốt lên nhiều đống lửa. Trời không gió. những ngọn lửa cháy thẳng, trông như
màu trắng, rực rỡ giữa cảnh trời tà. Một làn ánh sáng tai tái, lờ mờ phảng phất
trên mặt nước. Cây cối ngả dần sang màu đen, biến thành những hình thù kỳ dị,
như những con quái vật dưới sông trèo lên chồm chỗm ngồi bên bờ.
Trên
một doi đất, có đám người xúm xít ngồi dưới chòm cây khô ánh lửa chiếu qua vai
những cái bóng quay lưng về mé sông, vờn qua vờn lại trên những chiếc xuồng ghếch
mũi kéo lên bãi bùn bên dưới chỗ họ ngồi khiến cho những chiếc xuồng kia trông
như động đậy muốn bò lên bãi. Hình như những người ngồi đó đang bàn cãi về chuyện
giặc Pháp có dám tiến sâu vào vùng này hay không. Tôi bước đến gần, nhìn vào họ
xem họ đang làm gì. Đột nhiên, hai chân tôi bỗng khựng lại... Kìa! ông cụ già
bán rắn đang ngồi dạng chân bên đống lửa. Con chó săn nằm sát bên chân chủ, mõm
ngóc lên, đuôi vẫy qua vẫy lại. Thằng bé đen trũi cầm sào nhảy lên bờ dạo trước
thì ngồi đối diện với bố, đang dùng những đầu ngón chân lật ngựa một con rùa
nhỏ. Con rùa bị hất vào lửa, bốn chân bơi bơi trong không khí, cổ vươn ra dài
ngoẵng. Mấy người đàn ông cởi trần, vận quần đùi đen, cao to như ông cụ già bán
rắn, người nào người nấy mặt đỏ lựng ngồi bình thản, ngắm con rùa lắc lư cái
mai, cố dịch ra xa luồng nóng hừng hực từ trong đống lửa phả ra. Một người rung
rung đôi vai cười hé… hé... hơi rượu từ cái mồm há hốc bay ra nồng nặc. Hai
người đàn bà mặc quần áo đen, ngồi xế bên ngoài một chút, như hai cái bóng, mắt
âu sầu nhìn ra sông.
Tôi
đánh bạo bước tới một bước nữa. Con chó săn tức thời chồm lên, sủa oang oang.
Mọi người chưa kịp ngẩng lên thì con vật tinh khôn đã phóng tới ngoạm vào túi
áo vét tông của tôi.
- Luốc? Yên nào! - Ông cụ già quát lên.
Con
chó săn buông túi áo tôi ra, lùi về bên chân chủ nhưng mõm vẫn nghếch lên hướng
về phía tôi, hai cánh mũi bóng nhẫy luôn luôn động dậy.
-
Ông ơi? Có phải cái này của ông không? - Tôi móc chiếc túi da beo ra, chìa về
phía ông cụ già bán rắn.
Ông
cụ già ngước nhìn lên, sửng sốt. Hai mắt ông dán chặt vào chiếc túi vằn hoa
trên tay tôi. Thằng bé bỏ con rùa nằm đấy, nhẩy đến chộp ngay chiếc túi tưởng
đã mất rồi. Nó nhe răng, cười như mếu:
-
Biết thế nào cũng có ngư
