ỏi đủ mọi thứ chuyện trên trời dưới đất, lung tung, mà anh cũng lấy làm thích
thú một thằng bé tò mò, lúc nào gặp anh cũng đặt ra nhũng câu hỏi, khiến anh
phải nhồi rất nhiều thuốc lá vào tẩu mới tìm ra lời giải đáp. Tôi mời anh về
nhà tôi chơi. Ba má tôi cũng rất quý anh thủy thủ vui tính, biết nhiều chuyện
lạ này. Lần nào anh đến chơi, ba má tôi giữ anh ở lại ăn cơm. Nhũng hôm ấy, nhà
tôi rộn lên tiếng nói, tiếng cười, vui như có cỗ. Quan hệ mật thiết giữa anh và
tôi khiến ba má tôi xem anh như người trong họ hàng.
Cuộc đời anh lênh đênh nhiều năm khắp các mặt
biển, trên nhiều chiếc tàu của những công ty hàng hải khác nhau. Anh đã đi qua
Ấn Độ Dương, vượt kênh đào Xuy-ê ra Địa Trung Hải, men theo bờ Đại Tây Dương
lên tận cảng Lơ Ha-vrơ... Gần khắp mặt biển Thái Bình Dương, cảng nào anh cũng
có tới. Anh biết rất nhiều thành phố, nhiều giống người... Chỉ có những xứ ở
bên kia tây bán cầu là anh chưa đặt chân tới thôi. Trong những mẩu chuyện anh
kể, tôi nghe quen nhiều tên giống người, tên vùng đất, hải cảng, tên thủ đô,
thành phố quan trọng trên hầu khắp các lục địa mà tôi đã học say mê trong các
bài địa dư ở trường...
- Em coi bộ thích phiêu lưu lắm hả? - có lần
anh hỏi tôi như vậy.
- Phiêu lưu là sao, anh?
Anh
nhoẻn miệng chơi, bập bập cái tẩu thuốc lá làm cho khói bốc xanh um như một ống
khói tàu, hạ thấp giọng:
-
Ờ phiêu lưu là nay đây mai đó. Trên rừng, dưới biển, đồng ruộng, núi cao... bất
cứ chỗ nào mình cũng đi tới. Càng đi thì càng gặp nhiều chuyện lạ, khiến cho
mình say mê... Thôi, bao giờ em lớn lên, em sẽ biết.
Năm
ngoái, anh đi đâu bên Thái Lan về, mang cho gia đình tôi nhiều thứ. Quà tặng ba
tôi là chiếc hộp thuốc bằng bạc chạm: quà tặng má tôi là một ông Phật bằng đồng
to lối nắm tay, ngồi dim mắt trên tòa sen...
Và
suy đi nghĩ lại chẳng biết gì hơn - anh vỗ vỗ vai tôi - anh mua tặng em một
chiếc địa bàn Chiếc địa bàn bé bằng quả trứng, có cây kim đồng quay quay chỉ về
phương bắc, giờ đây lại hiện ra to tướng, lồng vào khung trăng vành vạnh đang
treo lơ lưng giữa trời kia. Nó là điềm báo như lời má tôi thường nói chăng? Hay
cái vật bé nhỏ, xinh xắn mang trong lòng nó mũi tên chỉ đường cho những kẻ viễn
du không may lạc lối trong sương mù, bão tố, giữa rừng rậm, đồng hoang... từ
khi cầm nó vào tay, số mệnh đã khiến cho tôi phải rơi vào cuộc sống lênh đênh
này chăng? Tôi nghẹo đầu vào vách, nhắm mắt lại, tưởng như nghe lại giọng hát
quen thuộc của người thủy thủ trẻ đang vẳng đến từ một chỗ thẳm xa nào:
“Xưa kia có một con tàu nhỏ
Nó chưa hề lướt sóng ra khơi...
Này hỡi những chàng thuỷ thủ
Đang xông pha trên ngọn sóng cao vời.”
Chà,
tôi lại khát nữa đây... Tiếng mạch đập trong tai tôi ù ù hay tiếng gió thổi
giữa trùng dương. Tôi chóng mặt quá, cứ buồn nôn. Tôi đang nằm đây hay đang
đứng trên con tàu lắc lư nhồi theo sóng? Giọng nam trầm của anh Ba thủy thủ cứ
dập dềnh đưa tiếng hát bè cao cua tôi chồm chồm bay vút ra xa... "Xưa kia
có một con tàu nhỏ... Nó chưa hề lướt sóng ra khơ... ơ...i.” Một lượn sóng thần
cao vút như núi hiện lên ở chân trời, băng băng chạy tới trong tốc độ nhanh
khủng khiếp, rồi chồm qua phủ mất con tàu và cuốn tôi đi... trôi mãi... trôi
mãi.. Tôi càng vùng vẫy thì càng thấy bị chìm sâu xuống đáy, mỗi lúc một ngạt
thở đến không còn đủ sức chịu đựng được. Rồi tôi không còn biết gì nữa...
-
Thằng bé tỉnh dậy rồi! - giọng mừng rỡ của một chị nào đó dịu dàng nói bên tai
tôi.
-
Tôi từ từ mở mắt ra, thấy mình còn đang nằm trong ngôi miếu. Một chị cứu thương
mặc chiếc áo bà ba màu lục đang ngồi bên cạnh, bàn tay mát rượi của chị hãy còn
đặt trên vầng trán nóng như lửa đốt của tôi. Chung quanh tôi, la liệt những
thương binh. Một anh bị thương ở đầu quấn đầy băng trắng, đang tựa lưng vào
chân bệ thờ hút thuốc lá, mỉm cười nhìn tôi. ánh nắng trời chiếu rọi nghiêng
bên mặt anh một quầng sáng lóa. Tiếng súng nổ ran xa xa. Lâu lâu, một tràng đại
bác không biết từ đâu bắn tới ùng oang... ùng oang... nổ dữ dội ngoài Ngã Ba
Kênh. Không khí sặc sụa mùi lửa cháy nhà và mùi thuốc súng cay nồng nồng.
-
Tây đến rồi hả anh? - Tôi hỏi anh thương binh đang mỉm cười nhìn tôi. Tôi cố
chống tay ngồi dậy, nhưng lại run run khuỵu xuống.
Cả
người tôi rã rời mệt mỏi như vừa qua một trận ốm lâu ngày. Qua lời kể của chị
cứu thương tôi mới hay rằng giặc Pháp bắt đầu tấn công vào vùng này từ sáng
sớm.
Chúng
cho quân xích hầu (trinh sát) ăn mặc giả thường dân mò vào, toan bắt sống mấy
anh tự vệ ở đầu trạm canh, nhưng ta đã cảnh giác phát hiện kịp. Tàu bày giặc
ném bom đốt cháy xóm chợ từ lúc giữa trưa. Hiện giờ, chúng còn đang ở bên đầu
cầu con lộ Cái Chanh...
-
Cha chả? Lúc khiêng các anh bị thương vào đây, thấy chú nằm mê man, thỉnh
thoảng cứ hét lên, tôi lo quá... Cạy mồm cạy miệng mãi mới nhét được mấy viên
thuốc cảm cho chú đấy. Lại hát lảm nhảm những gì gì... Này, nhà chú ở đâu?
-
Em không có nhà! - tôi đáp.
Coi
bộ thằng bé
