ơ để trăm năm sau danh thơm hãy lưu truyền hậu thế. Tuy nhiên, tên tuổi nào

có thấy đâu mà cái nghèo cứ bám miết làm Lý không khỏi bực bội. Từ đấy, mặt mày

tiều tụy, gầy guộc xác ve. Ngoài cặp mắt với cái nhìn sắc cạnh riểu cợt, chẳng

còn tìm đâu ra dấu vết phong thái trẻ trung, đôi má tròn căng của ông tân tiến

sĩ ngày đăng khoa. Chỉ được vài năm, không kham nỗi cảnh túng quẫn, vì miếng

cơm manh áo vợ con, đành khuất tiết, khăn gói về Đông nhận một chức quan nhỏ

địa phương. Làm như thế một phần cũng vì đã tuyệt vọng về đường thi phú. Bè bạn

đồng lứa ngày xưa ai nấy đều đã đường mây nhẹ cánh nhưng không nói cũng thừa

biết, việc phải nhận mệnh lệnh từ lũ xưa kia Lý vẫn cho là lục tục tầm thường

và không thèm để mắt tới là cực hình cho lòng tự ái của kẻ một thuở tài danh.

Lý đâm ra tức tối nóng nảy, bắt đầu cảm thấy không kìm được triệu chứng cuồng

khí đang bốc lên trong người. Cách đó một năm, khi có việc quan phải đi xa, đến

chỗ trọ bên bờ sông Nhữ Thủy thì bệnh bỗng phát ra. Nửa đêm, mặt mày chợt biến

dạng, Lý đứng trên giường gào hú những âm thanh lạ lùng không ai hiểu nổi rồi

cứ nguyên như thế nhảy xổ xuống, chạy như ma đuổi vào trong đêm tối. Lý không

bao giờ trở về nữa. Cho người kiếm khắp núi non rừng rú quanh vùng cũng chẳng

đâu ra vết tích. Từ dạo ấy, không còn ai rõ hành tung.

Năm sau, có quan Giám Sát Ngự Sử người quận Trần tên

gọi Viên Tham phụng mệnh xuống miền Lĩnh Nam, dọc đường ngủ đỗ đất

Thương Ô.

Sáng hôm sau, mới tờ mờ đất, quan đang sửa soạn lên đường thì kẻ lại giữ nhà

trạm cho biết đoạn đường sắp tới thường có hổ ra vồ người nên bộ hành

phải đợi

trời sáng rõ mới dám đi. Bây giờ hãy còn quá sớm, quan nên đợi thêm chốc nữa.

Thế nhưng Viên Tham có lẽ cậy tùy tùng đông đảo, gạt phắt lời khuyên của dịch

lại. Khi đoàn người đang nương theo bóng trăng tà đi ngang truông cỏ

giửa rừng

thì đúng như dự đoán, một con mãnh hổ chợt từ lùm cây phóng vọt ra. Hổ

mới dợm

chồm về phía Viên Tham thì thoắt cái đã quay ngoắt vào bụi rậm. Giữa lùm cây

bỗng nghe có tiếng người thì thào lập đi lập lại “ Suýt chút

nữa xúc phạm đến cố nhân!”. Giọng nói ấy Viên Tham

có dịp nghe ở đâu rồi. Tuy đang kinh hãi nhưng trong đầu Viên Tham bỗng

như có

ánh chớp loé ra, sực nhớ mới kêu lên: “Tiếng nói kia có phải của

bạn ta là chàng Lý Trưng không?” Viên Tham vốn đỗ Tiến Sĩ đồng

khoa,

là một người bạn thân trong số người hiếm hoi Lý cho là bạn. Có lẽ chỉ

vì Viên

tính khí ôn hoà, không xung khắc với cái kiêu căng ngạo mạn của Lý.

Bẵng một lúc, trong lùm cây không thấy ai đáp. Thế

rồi nghe tiếng khóc thút thít nghẹn ngào vọng ra từng hồi. Một đỗi sau, mới có

giọng trầm trầm trả lời: “ Vẫn

còn gọi tôi là Lý Trưng đất Lũng Tây được đấy!”.

Viên Tham quên cả sợ, xuống ngựa tiến lại gần lùm

cây, bồi hồi kể lể nổi nhớ nhung lâu ngày vắng bạn. Lại hỏi tại sao không chịu

ra khỏi lùm để gặp nhau. Lúc ấy mới nghe giọng Lý Trưng trả lời cho biết ngày

nay mình đã mang hình quái vật gớm ghiếc thì đâu dám bước ra chào cố nhân mà

không khỏi thẹn. Hơn nữa, có chường mặt chỉ làm bạn cũ sinh lòng khiếp sợ và

ghét bỏ thôi. Tuy nhiên hôm nay không hẹn mà gặp cố nhân giữa đường thì lòng

mình vô cùng cảm khái quên mất tị hiềm. Thế thì cho dù một khoảnh khắc, chỉ xin

đừng đem lòng ghê tởm cái vỏ ngoài xấu xí kinh khiếp mà cho gã Lý Trưng ngày

xưa được trò chuyện đôi lời.

Về sau Viên Tham nghĩ lại mới thấy lạ lùng nhưng

thực tình lúc đó quan đã đối phó với tình huống dị thường này hết sức tự nhiên,

không hề kinh động. Quan bèn truyền lệnh cho đội ngũ tùy tùng dừng chân lại và

một mình đứng trước bụi rậm trò chuyện với cái tiếng người kia. Họ hết trao đổi

về những tin đồn ở kinh đô, tin tức bạn bè cũ, địa vị của Viên bây giờ rồi đến

lượt Lý Trưng chúc mừng Viên Tham. Sau bao câu chuyện ân cần với giọng thân mật

như thuở còn trai trẻ, Viên Tham mới hỏi Lý Trưng vì cớ gì để thân phải đến

nước nầy. Trong bụi cỏ, tiếng người mới thuật hết ngọn ngành:

Cách đây độ một năm, trên

đường đi xa, ban đêm lúc tôi ngủ đỗ ở quán trọ bên bờ Nhữ Thủy thì chợt thức

giấc và nghe như ngoài cửa có ai gọi tên mình. Tôi mới nghe theo bước ra ngoài

thì tiếng kêu từ trong bóng tối đôi lúc cứ tiếp tục vẫy gọi. Bất giác, tôi đuổi

theo tiếng gọi ấy và sau một hồi chạy bất kể trời đất như trong cơn mơ, tôi đến

tận bìa rừng. Thế rồi không biết tự lúc nào, hai bàn tay tôi đã cào lấy mặt đất

và nương theo đó phóng đi. Tôi cảm thấy trong người dào dạt một nguồn sinh lực

sung mãn giúp tôi trèo vượt đá ghềnh thoăn thoắt. Nhìn lại mới thấy chỗ từ ngón

đến khuỷu tay, hình như lông lá đã bắt đầu mọc. Lúc trời sáng thêm một chút,

đến chỗ dòng sông dưới thung lũng nhìn hình thù in trên mặt nước thì thấy mình

đã hóa hổ rồi. Lúc đầu còn tưởng là hoa mắt, sau lại ngỡ đang ở trong giấc

chiêm bao. Bởi vì tôi từng có kinh nghiệm lúc đang ở trong giấc mộng lại thấy

mình nằm mộng nữa kia. Đến khi thấy cần phải hiểu đây không là mộng mị gì cả,

tôi mới đâm ra thẩn thờ. Rồi khiếp sợ. Một sự sợ hãi sâu xa vì biết rằng bất cứ

ch