ông kịp từ giã với bà con hàng

xóm, không kịp nói một câu ly biệt với cô gái mình thương, không kịp lau đi vệt nước mắt trên mặt người mẹ đã điểm tóc bạc bên mai, liền cứ thế

được sứ giả dọc đường gió bụi đưa đến Lhasa xa xôi. Chiếc mũ vàng lóng

lánh của Phật sống kia đem đến cho Ngài ảo tưởng vô hạn, Ngài gần như là ngâm nga tình ca, mơ giấc mơ đẹp bước vào cung Potala vàng son rực rỡ.

Thiếu niên mười lăm tuổi ấy thậm chí còn ấu trĩ cho rằng, đợi mình ngồi

lên ngai Phật thì có thể có cả thiên hạ, có thể yêu người mình yêu, sống cuộc sống mình mong muốn.

Tsangyang Gyatso mười lăm tuổi căn bản không biết, chỉ cần Ngài ngồi lên ngai Phật của cung Potala, từ đó sẽ

vĩnh biệt với tình yêu nhân gian, ý trung nhân sẽ cùng Ngài trở thành

người dưng nước lã vĩnh viễn. Càng không biết rằng, vị Phật sống chí cao vô thượng trong mắt người đời chẳng qua là một con cờ trên bàn cờ của

Sangye Gyatso, là một sự giao phó của hắn trước vua Khang Hy. Trên đời

này biết bao vua chúa đều hữu danh vô thực, trở thành con rối để kẻ khác khống chế thiên hạ. Phật sống tuy không phải là vua chúa, lại tôn quý

tối cao như vua chúa, thậm chí càng vinh diệu thần kỳ. Trong mắt người

đời, Phật sống phải có một trái tim từ bi tế thế, phải có pháp lực vô

biên, có thể độ hóa đông đảo chúng sinh. Thế nhưng chẳng ai tin rằng, dù là Phật, cũng có những bất lực và nỗi bi ai thân bất do kỷ.

Năm

1697, Tsangyang Gyatso được chọn là “linh đồng chuyển thế” của Đạt Lai

thứ 5, tháng 9 năm đó, từ Lhoko rước đến Lhasa, khi đi ngang qua huyện

Nagarzê[3'>, tôn Ban Thiền thứ 5 Lobsang Yeshe[4'> làm thầy, cạo đầu thọ

giới sa di[5'>, lấy pháp danh Lobsang Rinchen Tsangyang Gyatso[6'>. Ông

trời cuối cùng đã đem thứ Tsangyang Gyatso vốn nên có trả lại cho Ngài,

song không ai từng hỏi, đây phải chăng thật sự là thứ Ngài mong muốn.

Ngay cả bản thân Tsangyang Gyatso cũng không hiểu rõ, cuộc đời Ngài từ

đó sẽ có được những gì, mất đi những gì. Chẳng lẽ một người đến với nhân gian, đều là vì đòi nợ và trả nợ? Đợi đến khi đòi lại những thứ bị

thiếu, trả hết những thứ cần trả, chúng ta còn theo đuổi thứ gì? Tranh

chấp thứ gì?

[3'> Nagarzê (Lãng Ca Tử): một huyện của địa khu Lhoka, khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc.

[4'> Lobsang Yeshe (La Tang Ích Hi, 1663-1737): Ban Thiền Lạt Ma thứ 5

[5'> Thọ giới sa di: Sau khi linh đồng chuyển thế vào tự viện, nhất định

phải thọ giới sa di, bày tỏ bằng lòng tiếp nhận tu hành, sống cuộc sống

tự viện. Khi thọ giới, có một vị Phật sống cao tuổi đứng bên linh đồng,

Ngài nói một câu, linh đồng nói theo một câu, đó là những giới luật giản đơn phải nghiêm khắc tuân thủ.

[6'> La Tang Nhân Khâm Thương Ương Gia Thố.

Hoa rơi vẫn trôi theo nước chảy, biển biếc đã hóa nương dâu. Tsangyang

Gyatso triệt để thoát ly với cuộc sống đã qua, từ đó không thể quay về

làng nhỏ miền núi thời thơ ấu nữa. Không ngờ, ngày ấy vội vã rời đi lại

thành vĩnh biệt, ngày thu đó tựa như ngày thu cuối cùng trong cuộc đời

Ngài. Bởi vì, suốt đời này Tsangyang Gyatso cũng không còn nhìn thấy lá

đỏ đẹp đẽ như thế nữa. Trong khoảnh khắc, Ngài thốt nhiên hiểu rõ, những nhân vật và cảnh tượng quen thuộc trong quá khứ, sau này chỉ có thể gặp được trong mơ. Mơ, Ngài bắt đầu hy vọng mình có thể ngủ thiếp đi, và cứ mơ mãi. Muốn gọi một con chim, nhờ nó đưa tin đến phương xa, tiếng hót nghẹn ngào của nó dường như cho Ngài biết, nó sống chẳng hề tự do, dù nó có một đôi cánh bay lượn, vậy

mà thân vẫn bất do kỷ.

Lại nằm mơ, trong mơ tôi đã đến cung

Potala, trong ảo ảnh giấc mơ, tôi nhìn thấy hải thị thần lâu[1'>. Rất

nhiều người thành kính quỳ lạy dưới chân Phật Đà. Kinh phướn phấp phới,

lay động tín ngưỡng kiếp này, kinh luân chuyển động, thức tỉnh ký ức

kiếp trước. Cả tòa cung điện dưới nắng nóng hầm hập của cao nguyên, thật là tráng lệ huy hoàng, thật là độc đáo vô song. Tòa cung điện này ngưng tụ lịch sử loang lổ tang thương, cất giữ những câu chuyện tự cổ chí

kim, rơi đầy bụi trần mù mịt của năm tháng. Thế nhưng nó trong sạch,

thanh bạch đứng sừng sững trên Hồng Sơn mênh mang. Lại rất mực khoan

dung, tấm lòng bao la có thể thu nạp vạn vật trên đời.

[1'> Hải thị thần lâu: hiện tượng quang học trong tự nhiên, tia sáng khúc xạ sinh ra ảo ảnh ở cự ly xa hoặc trên bầu trời.

Khi tỉnh lại, mới phát hiện người ở trong cung Potala là Tsangyang Gyatso.

Một thiếu niên xuất thân từ địa phương nhỏ Monyu, nào đã thấy cung điện

to đẹp đàng hoàng như vậy. Trong cuộc sống của Ngài, xưa nay chỉ có đất

lề quê thói chất phác, chỉ có bãi cỏ, khe suối, nhà tranh, bò cừu. Mở

mắt ra, Ngài không nhìn thấy bạn bè thuở nhỏ cùng khôn lớn, không nhìn

thấy cô gái đã nguyện lời hẹn ước làng bên, không nhìn thấy mẹ hiền tha

thiết yêu thương Ngài. Cảnh tượng trước mắt giống như giấc mộng kê

vàng[2'>, lầu gác cung điện, nhà vàng thềm ngọc, mang một khí thế khoan

thai và quý phái không thể diễn tả thành lời. Cung Potala chính là một

kho báu văn hóa dân tộc Tạng cực lớn, cất giấu quá nhiều văn vật lịch sử và báu vật. Còn Tsangyang Gyatso cứ thế rơi vào một giấc mơ hoa l