g trợ một cách tự nhiên thật cảm động. Chẳng tiện từ

chối và thật ra cũng đang cần một nơi trú ngụ, Thạch Đạt Lang nhận lời,

cúi đầu cảm tạ. Hôm sau, hai thầy trò thu nhặt hành trang cùng vật dụng

đến tạm cư tại nhà một trong ba người hàng xóm.

Thấm thoắt đã gần nửa tháng. Tiết trung thu, trăng sáng vằng vặc. Dịp

này, công việc đồng áng tương đối mãn, nhiều nơi trong vùng bắt đầu mở

hội. Nghe tiếng trống từ xa vọng đến, Hạo Nhiên lại nhớ đến những đêm đi xem hội xưa kia, chen vai thích cánh giữa đám đông, nghểnh cổ nhìn các

vũ công đeo mặt nạ múa hát trong những tiếng reo hò ầm ĩ. Nó mong cho

chóng sáng, hỏi thăm chố nào đánh trống. Nghe nói ở đền Mitsumine trên

núi Chichibu.

Hạo Nhiên, lúc pha trà cho Thạch Đạt Lang, đã khéo dò ý:

- Núi Chichibu có xa đây không thầy ?

- Không xa lắm. Con hỏi làm gì ?

- Con muốn đến đền Mitsumine xem tế thần.

Thạch Đạt Lang nhướng mày hơi lấy làm lạ về sự đột nhiên quan tâm đến việc tế tự của đồ đệ. Hắn gật gù:

- Cũng tốt.

- Thế thầy dẫn con đi nhé ! Nhà mình chưa khởi công, đợi họ gặt xong đã, chắc cũng phải hết tuần trăng ...

Nhìn Hạo Nhiên, Thạch Đạt Lang cười mỉm:

- Chắc ngươi lại muốn đi coi múa hát chứ gì ?

Thằng bé toét miệng, gật đầu. Khúc nhạc và điệu vũ độc nhất Hạo Nhiên

biết đều do ở những cuộc đi xem hội lúc còn nhỏ vùng Hotengahara. Nó rất thích và không bao giờ quên được những âm thanh của khúc nhạc khi tươi

vui, khi nghẹn ngào đứt quãng, những tiếng ự ... ư ... ư ..., theo nhịp

dậm chân của vũ công trên sàn gỗ. Và tiếng trống !

Trời ơi ! Tiếng trống sao mà thúc giục và lôi cuốn đến thế ! Nó nôn nóng hỏi Thạch Đạt Lang:

- Con nấu cơm, nắm mang đi ăn đường thầy nhé ! Hôm qua thầy nghe tiếng trống không ? Họ tập để vào hội ngày mốt đấy !

- Sao ngươi biết ?

- Người ta bảo thế !

Tính nết Hạo Nhiên nhắc Thạch Đạt Lang nhớ đến đồ đệ cũ. Thằng Giang

muốn điều gì thì hay vòi vĩnh, không như Hạo Nhiên khôn khéo hơn biết dò ý, xếp đặt có lớp lang và tính toán. Bất giác nghĩ đến tuổi thơ của

mình không có ai để mà vòi vĩnh, hắn thương cả hai đứa, không nỡ từ

chối, gật đầu:

- Ừ thì đi !

Hạo Nhiên hối hả xuống bếp nói vọng lên:

- Tối nay còn trăng. Đi đêm chắc mát.

Cơm xong, nó ra đầu xóm mua hai đôi dép cỏ, sửa soạn hành trang. Thế là lên đường ngay chiều hôm ấy.

Vết tích cơn bão hai tuần trước còn lưu lại nhiều nới. Lá khô cành gãy ngổn ngang.

Ở những vũng nước rải rác, tiếng ếch nhái kêu ì ộp, đàn dơi bay thấp chao đi chao lại bắt muỗi dưới bầu trời hoàng hôn đỏ khé.

Thầy trò Thạch Đạt Lang thong dong bước, vừa đi vừa ngắm cảnh. Đến bờ

một con suối nước dâng cao như dòng sông con, giữa dòng chỉ còn lại một

đoạn cầu gỗ chơ vơ vô dụng, Thạch Đạt Lang dừng bước lưỡng lự. Trong khi hắn loay hoay tìm cách sang bờ bên kia, Hạo Nhiên bỗng chú ý đến vài

mẩu sắt nhỏ trên bờ suối. Nó nhặt lên. Thì ra những đầu mũi tên đã han

rỉ và có cả một cái chỏm mũ gãy của chiến binh tử trận. Nó đưa cho sư

phụ coi:

- Chắc chỗ này trước kia là bãi chiến trường phải không thầy ?

Thạch Đạt Lang gật:

- Chắc thế !

Tò mò, Hạo Nhiên lại men theo những hòn đá mấp mé mặt nước để tìm thêm.

Bỗng nó la lớn:

- Xương người ! Có xương người !

Thạch Đạt Lang chạy lại. Quả nhiên, rải rác trên một khoảng bằng cái

nong là những lóng xương trắng hếu bị nước cuốn lẫn với cỏ rác và những

mảnh vải cũ.

- Chắc xung quanh đây còn nhiều xương nữa. Con thử tìm xem.

- Trời ơi, ghê quá ! Tìm làm gì hả thầy ?

- Để đem chôn con ạ. Cho thú rừng khỏi tha đi và người ta khỏi dẫm lên, tội nghiệp.

- Những người chết này có liên quan gì đến mình đâu mà phải làm thế ?

- Hạo Nhiên ! Ta đã đọc cho con nghe một vài đoạn về sử nước nhà. Vùng

Musashimo này, trăm năm trước đã là chiến trường giữa hai phái tranh

chấp nhau. Cuộc phân tranh kéo dài hàng chục năm ...

- À, con nhớ rồi. Trận Kotensashigara. Vậy ở chỗ này đây hả thầy ?

- Ta không biết đích xác, nhưng chắc đã xảy ra nhiều trận đẫm máu trên

bờ suối này hoặc trong rừng lân cận. Những người chết di tích còn đây là những chiến binh đã góp phần xây đắp nền móng quốc gia. Không có họ,

quốc gia không thể tồn tại. Bây giờ những mảnh xương vô định của họ,

hoặc vùi nong dưới cát như mảnh xương này, hoặc tản mác khắp nơi, không

đáng để chúng ta thương xót hay sao ? Chiến tranh như những cơn bão, rồi sẽ qua đi, nhưng núi sông vẫn còn đó. Là những kẻ hậu sinh, chúng ta

không thể quên ơn họ được !

- Dạ, con biết.

- Thế sao con lại nghĩ là không liên quan ?

Hạo Nhiên lặng lẽ cúi đầu.

- Bây giờ con đi nhặt hết những khúc xương ấy đem về đây cho ta.

Đoạn tìm chỗ cao ráo, hai thầy trò đào một huyệt nhỏ, bỏ xương và di

tích người chết xuống rồi lấp đất. Lại kiếm một cành cây lớn, khắc chữ

“tử sĩ vô danh” cắm lên đó.

Hạo Nhiên hỏi:

- Cần lấy hoa đặt lên mộ không thầy ?

- Tùy con. Nhưng nếu con đã hiểu được hết ý nghĩa của hành động con làm thì đặt hoa hay không cũng thế thôi.

Tần ngần một lúc, Hạo Nhiên lại hỏi:

- Nếu người nằm dưới mộ là trung thần thì làm thế, nhưng ngộ người ấy là phản loạn thì sao ?

Thạch Đạt Lang y