h đã tới. Thiếp sẽ đi trốn. Thiếp van chàng, tối

nay hãy tới đây gặp thiếp”. Viết xong, Ô-Lan nhờ một người làm công tức tốc mang đi.

Jiroemon liếc nhìn lời nhắn, tứ chi run lẩy bẩy. Anh

ta đi tới bếp, uống một ngụm nước để trấn tĩnh rồi trở về phòng khách, ngồi xếp

chân bằng tròn giữa phòng, nghĩ phải hành động tức khắc, nhưng không biết

phải làm sao. Lát sau đành đứng dậy, thay quần áo, đi tới phòng kế toán mở mấy

cái ngăn kéo. Thấy người giúp việc đưa mắt dò hỏi, chàng lẩm bẩm: Ồ,

cần một món tiền nhỏ thôi! Chàng ném vài đồng vào trong tay áo khoác

ngoài, rồi nhắm mắt chạy ra khỏi tiệm.

Trên đường, Jiroemon mới hay là đôi guốc đang đi không tiện chút nào,

nhưng lại không dám trở về, đành tới một tiệm gần đó mua một đôi dép rơm. Tất

cả gia sản chỉ vỏn vẹn món tiền trong túi, vì vậy chàng phải chọn đôi dép rẻ

tiền nhất, đế dép mỏng dính đến nỗi chàng có cảm tưởng là đi chân không,

vừa đi vừa lo lắng và ấm ức khóc. Khi tới sau nhà Tokuzaemon, Ô-Lan chạy

ra, không thốt lời nào, cầm tay chàng và giục chạy ngay. Lê chân trên đôi dép

rơm, miệng thổn thức, Jiroemon để

nàng dắt đi như một người mù.

(Ờ mà cái câu chuyện của một cặp trai gái ngu ngốc,

trẻ người non dạ, đúng ra cũng chẳng có chi là quan trọng. Thật ra nó đã xong

đâu, nỗi gian truân dường như còn đang chờ họ ở phía đằng trước.)

Đêm đó hai người đi được non ba mươi cây số, biển

Hakata trải dài phía trái, họ nhìn mãi làn nước xám nhạt như trong một giấc

mơ. Đói và khát, lại lo bị đuổi theo, cả hai thấy thật sợ hãi, bụng

như thắt lại mỗi lần nghe có tiếng chân người phía sau. Khập khễnh bước đi như

hai cái xác, họ đặt chân tới một doi đất tên là Kanegasaki – giống như địa

danh Kanegasaki gắn

liền với lời kinh nhà Phật thường dạy – “Thịnh tất suy, và Thị

Sinh Diệt Pháp”. Sau đó cả hai băng qua cánh đồng dưới chân núi, tới nhà

một người quen của Jiroemon. Người

chủ có vẻ lạnh nhạt, nhưng Jiroemon cũng

đã đoán được. Anh gói một ít tiền trong mảnh giấy, đưa cho người chủ và khẩn

khoản: “Thật là quá quấy quá, xin ông…”

Ở trong một chỗ nhỏ như cái kho, Ô-Lan và Jiroemon bắt đầu

hiểu là cuộc sống

kham khổ đang chờ đợi họ. Cả hai nhìn nhau, thở dài, hốc hác và tái

mét. Ô-Lan sụt sịt,

cố giữ không cho nước mắt trào ra. Nàng vuốt ve bộ lông

của Kichibei, con khỉ nàng nuôi từ lúc

còn bé. Kichibei quấn

quýt với nàng đến nỗi có trực giác biết chạy theo khi thấy chủ vội vàng

bỏ đi

trong bóng đêm, với một người đàn ông mà nó chưa khi nào thấy. Lúc đó,

đi đã

được mấy dặm thì Ô-Lan mới biết có Kichibei đang theo. Nàng mắng hét, và

lấy cả đá ném, nhưng Kichibei vẫn

cứ lết theo cho đến khi Jiroemon động

lòng thấy con vật đã chịu khó theo xa đến như vậy. Jiroemon bàn nên để nó đi cùng. Ô-Lan vẫy tay, con khỉ liền chạy

gấp tới. Khi đã được ẵm trong tay, nó chớp chớp mắt nhìn hai người với

vẻ

mặt thật là tội nghiệp.

Giờ đây Kichibei làm

1 kẻ hầu tin cẩn. Nó mang thức ăn lại cái nhà kho, và ngồi đuổi ruồi cho hai vợ

chồng. Nó biết cả việc cầm lược gỡ tóc rối cho cô chủ. Tuy chỉ là con vật,

khỉ ta cũng cố an ủi hai người, khi thì làm cả những chuyện không cần thiết.

Dù đã chọn một cuộc đời lén lút, nhưng hai người

không thể sống suốt đời trong cái kho chật hẹp. Jiroemon đưa tất cả tiền còn lại cho người bà con bạc bẽo

để xin cất một cái nhà tranh gần đó. Nhà cất xong, cả hai bắt đầu trồng một

mảnh vườn để tự cung cấp rau cỏ hàng ngày. Khi rảnh rỗi, Jiroemon đi ra ngoài hái thuốc

lá, để Ô-Lan ở nhà đánh

bông gòn thành cuộn chỉ. Bây giờ cuộc sống khó khăn nên giấc mơ của tuổi

trẻ bắt đầu phai nhạt dần.

Thế rồi họ đi đến chuyện kình chống nhau, nghinh

nhau trong cảnh gia đình nghèo khó. Mỗi lần có tiếng loảng xoảng từ trong nhà

bếp, cả hai đều đứng phắt dậy với ánh mắt giận dữ. Có thể đó chỉ là tiếng

động gây ra của một con chuột nhắt? Hai người không tha thứ được những hạt đậu

lại bị phân chuột lấm bẩn. Trong tình huống như thế, ngay cả mùa thu màu đỏ cỏ

lá và mùa xuân hoa tím ngàn nơi cũng chẳng khiến họ lưu tâm.

Kichibei nghĩ rằng đây là lúc phải đền ơn Jiroemon nên thường đến

những

ngọn đồi gần đó, lượm lặt những cành bách đã mục và những lá tùng rụng.

Trở về

nhà, con khỉ ngồi trước lò sưởi, mặt ngoảnh tránh làn khói, quạt lia lịa bằng

cái quạt thô sơ. Sau một vài phút, khỉ ta có thể mang cho hai vợ chồng

một chén

trà ấm, với cung cách rất khôi hài mà họ thấy cũng dễ thương. Dẫu không

biết

nói, Kichibei cũng lo

lắng đến sự nghèo khó của gia đình. Khỉ ta có thể bỏ bữa cơm tối, chỉ ăn rất

ít, và lăn ra ngủ như thể đã no bụng. Mỗi khi Jiroemon xong bữa

cơm, Kichibei tới bóp lưng và chân cho ông chủ. Sau đó khỉ ta

chạy vào nhà bếp phụ Ô-Lan dọn

dẹp. Mỗi lần lỡ đánh vỡ một cái đĩa, trên mặt khỉ ta lại thoáng hiện vẻ

xấu

hổ. Được chú khỉ an ủi, hai vợ chồng dần dần quên được cảnh đời cực khổ.

Một năm trôi qua, mùa thu lại tới. Ô-Lan sinh một đứa trai, đặt tên

là Kikunosuke. Lần đầu

tiên sau bao tháng trời, lại có tiếng cười vang trong gian nhà tranh. Một

lần nữa, đột nhiên cả hai cảm thấy cuộc đờ