i thật đáng sống. Họ vui đùa với đứa

bé: nhìn nó mở mắt này, nó đang ngáp này, và chú khỉ Kichibei nhảy cỡn lên với tất cả

niềm vui. Kichibei mang

những hạt dẻ hoang để vào bàn tay đứa bé cho nó nắm. Dẫu bị Ô-Lan mắng về chuyện này, Kichibei cũng không chịu để đứa

trẻ một mình. Chú ta thường ở ngay bên cạnh tò mò xem xét. Chú nhìn chòng

chọc vào khuôn mặt khi đứa bé đang ngủ, chỉ giật mình hoảng hốt mỗi khi nghe

tiếng nó thình lình khóc. Khi đó chú chạy ngay tới Ô-Lan, kéo váy nàng và lôi nàng về phía nôi, ra hiệu hãy

cho bú. Rồi khi Ô-Lan cho đứa bé bú, chú nép gần đó, say sưa quan sát. Kichibei

đúng là một người canh gác tuyệt vời.

Tuy hài lòng với sự chăm sóc của con khỉ, nhưng dẫu

sao hai người cũng cảm thấy buồn cho Kikunosuke. Nếu ra đời vào năm ngoái tại nhà Kuwamori, đứa bé chắc đã nhận được cả

chồng quần áo ấm từ những người thân, và ngủ trên tơ lụa, được cả mấy bà vú

chăm sóc. Sẽ không có cả một con rận bò đến gần đứa bé, và da dẻ được giữ gìn

như ngọc. Nhưng vì sinh ra một năm sau đó, nó phải ngủ trong chòi tranh, dãi

dầu mưa gió, với đồ chơi là những quả cây và hạt dẻ, và được chỉ một con khỉ

trông coi.

Ô-Lan và Jiroemon có

bàn đến cảnh Kikunosuke khốn

khó chỉ vì cuộc tình liều lĩnh của họ, nhưng rồi cũng quên chuyện này khi

nhìn thấy đứa trẻ thật đáng yêu. Hai người quyết định sẽ dành dụm chút gì

cho Kinunosuke khi

đứa trẻ đến tuổi hiểu biết. Nếu có chút của cải, hai người có thể trở về dàn

xếp thẳng với cha mẹ hai bên. Do thương đúa trẻ, Jiroemon hỏi thăm người hàng xóm xem có việc gì làm để kiếm

thêm chút tiền nong.

Kikunosuke lớn dần lên, mụ mẫm. Lúc nào chú bé cũng

nhoẻn miệng cười, đem nguồn sống về cho gian nhà tranh một thời đã vắng bóng

cảnh nồng ấm.Đứa trẻ có tia mắt sáng ngời như bà mẹ. Kichibei thường mang những cỏ lá

mùa thu từ ngoài đồng và đong đưa chơi đùa trước mặt đứa trẻ, để hai vợ chồng

có thể đi ra ngoài vườn đào củ cải mà không lo lắng gì tới con. Hai nguời

cảm thấy như sống lại với niềm hy vọng. Khi mùa thu gần đến, người láng giềng

cho hay có mối làm ăn tốt nên một hôm đẹp trời, Ô-Lan và Jiroemon hoan

hỉ tới thăm để muốn biết tường tận hơn.

Hai vợ chồng vừa rời nhà được một lát thì Kichibei

đứng dậy, dáng mặt cứ như biết đă đến giờ tắm cho đứa trẻ. Chú ta theo

đúng cách thức như những lần nhìn thấy Ô-Lan đã làm. Thoạt tiên, nhúm lửa dưới lò, đun nước, và

khi nước bắt đầu sủi bọt thì đổ nước nóng vào trong chậu đầy đến mép. Kichibei cởi quần áo đứa trẻ,

nhìn mặt nó như Ô-Lan làm

mỗi lần, nựng lên nựng xuống mấy lần, rồi bất chợt nhúng ngay đứa bé vào

trong nước.

Bé Kikunosuke hét

lên một tiếng thất thanh, dãy dụa la thét rồi ngừng thở.

Nghe tiếng la khóc khác thường, hai vợ chồng nhìn

nhau, vội vã trở về, thấy Kikunosuke chìm

trong bồn nước, Kichibei thì

đang bồn chồn lo lắng. Ô-Lan vội

lôi đứa con ra, nhưng đứa bé đã như con tôm luộc. Không kham nổi, nàng ngã ngay

xuống, khóc thét lên như một người điên. Ô-Lan muốn đổi mạng sống của mình để được nhìn đứa con thân

yêu một lần nữa. Lát sau nàng đứng dậy, nắm ngay con khỉ đang đứng sững

sờ, và giơ thanh củi lên định phang cho nó chết.

Jiroemon cũng điên cuồng vì đau khổ, nước mắt lã chã.

Nhưng tuy đau khổ, anh nhận thấy nên tha thứ hơn là báo thù. Anh dằng

thanh củi khỏi tay Ô-Lan,

cố gắng giảng giải: Con mình đã chết rồi, cũng là số mạng của nó như thế.

Em muốn giết con khỉ cũng phải, nhưng sát sinh bây giờ chỉ gây cho linh hồn của

con mình khó được lên cực lạc. Đứa trẻ không thể trở lại được nữa, mà Kichibei cũng chỉ muốn giúp đỡ

hai đứa mình mà thôi. Hơn nữa, khỉ có khôn mấy cũng chỉ là một con vật thôi, nó

chẳng biết gì hơn đâu. Giờ đây mọi sự đã quá trễ, không thể làm gì được

nữa đâu. Con khỉ nước mắt chảy dài, đứng trong một góc phòng, nhìn

Jiroemon vừa khóc vừa nói, chắp hai tay cảm ơn. Hai vợ chồng nhìn con vật, càng

cảm thấy đau khổ, cùng nghĩ không hiểu họ phạm phải nghiệp chướng gì đời trước

mà nay gặp phải nỗi đọan trường này?

Chôn cất Kikunosuke xong,

cả hai người mất dần ý muốn sống, đâm ra bệnh nặng, nằm liệt giường. Kichibei nuôi nấng săn sóc họ

tận tình, cả bao nhiêu đêm không ngủ. Con khỉ cũng không quên cả Kikunosuke. Cứ mỗi bảy ngày sau khi

đứa trẻ mất, chú ta đi thăm mộ, mang theo nhiều bông hoa để trang hoàng. Vào

ngày thứ 100, khi sức khỏe của Ô-Lan và Jiroemon đã khá hơn, Kichibei buồn rầu tới thăm mộ,

và yên lặng dâng nước. Rồi, nó đâm thẳng đầu lao bằng tre vào cổ họng, tự

tử.

Jiroemon và Ô-Lan thấy

vắng mặt Kichibei, đâm ra lo âu. Cả hai chống gậy, khập khiễng đi ra mộ.

Họ hiểu ra mọi chuyện khi thấy cái xác nằm chết thảm thương. Hai vợ chồng

càng thấm thía sầu khổ nhiều hơn khi nghĩ ra rằng ít gì đi nữa chính Kichibei là kẻ muốn đem lại cho

cõi đời một niềm an ủi.

Hai người dựng thêm một ngôi mộ để chôn con vật, bên

cạnh mộ của con mình. Sau đó , Ố-Lan và Jiroemon dựng am bên cạnh mộ,

sớm hôm hương khói, tu hành. Thế nhưng khi hạ bút viết như vậy, người viết có

hơi kẹt vì không chắc họ đã khấn đức Phật A– di–đà của phái Tị