họ trong

thành Tomita. Hắn ta giải bày điều lợi hại và đưa anh đến gặp Tsunehisa. Anh

bèn nhân cơ hội ấy dò xét quân tình. Quan sát thật kỹ mới biết tên Tsunehisa

sức địch muôn người, lại khéo rèn luyện sĩ tốt. Tuy nhiên, về mặt mưu trí thì

vì tâm địa đa nghi như chồn cáo nên hắn không có một ai gọi là gan ruột nanh

vuốt. Ở lâu không tiện, anh mượn cớ ước hẹn với hiền đệ phải về cho kịp tiết

trùng dương để xin kiếu. Chẳng ngờ Tsunehisa đâm ra oán ghét và hạ lệnh Tanji

giữ riệt anh tận đến bữa nay, không cho lọt khỏi vòng thành. Anh sợ sai hẹn thì

hiền đệ chẳng còn coi anh là người tín nghĩa nữa. Hết sức khổ tâm mà không biết

tính sao. Cổ nhân có câu: Con người không ai đi nổi nghìn dặm mỗi ngày nhưng

hồn phách thì thừa sức. Nhớ lời dạy đầy đạo nghĩa ấy, anh tự đâm cổ chết để đêm

nay hồn nương theo luồng gió lạnh cõi âm về cho kịp lời ước hẹn gặp nhau giữa

mùa hoa cúc. Hiền đệ đã thấu lòng anh chưa?”. Nói xong nước mắt ràn rụa: “ Từ

đây, chúng mình sẽ mãi mãi chia tay. Mong em thay anh chăm sóc mẹ già”. Mới

thấy vừa đứng dậy khỏi chiếu tiệc, thoắt đã biến mất.

Samon lật đật chận lại thì ngọn âm phong đã che mắt

tối sầm, không nhận ra phương hướng nữa. Anh ta trượt chân bổ sấp, rồi cứ thế

mà khóc lớn. Bà mẹ choàng tỉnh, đứng dậy nhìn ra chỗ con ngã thì thấy anh ta

đang nằm giữa đống chén bát, bình rượu, đĩa cá, trên chiếu tiệc. Bà mới đến bên

cạnh nâng dậy, hỏi “Gì thế hở con?” thì chỉ thấy Samon khóc vùi, nấc nghẹn

chẳng thốt được câu nào. Bà mẹ bảo: «Nếu mày buồn khổ vì anh mày lỡ hẹn thì

ngày mai, lúc nó đến hãy nói cho nó biết. Cứ khóc thế nầy có phải ngốc không

nào!”. Trước lời quở trách nghiêm khắc, Samon vội phân trần:” Đêm hôm nay,

huynh trưởng nhớ lời hẹn cúc hoa đã về đến nơi đấy chứ. Con đem rượu và thức

nhắm ra mời, anh ấy hai ba bận từ chối và kể sự tình xảy ra như thế nào, vì

không muốn bội ước nên đã tự đâm cổ để linh hồn vượt trăm dặm tìm về”. Nói

xong, anh ấy biến mất. Chính vì vậy con đã làm kinh động giấc ngủ của mẹ. Cúi

xin mẹ tha thứ!”. Thấy nước mắt con lã chã, bà mẹ mới bảo: “Người trong ngục

tối mong được cởi gông. Kẻ đang khát chỉ ước có miếng nước mát mà nhấp. Chắc

con đang mang tâm trạng ấy. Hãy lấy lại bình tĩnh đi!”. Nghe thế, Samon lắc

đầu: “Không phải mộng mị gì đâu mẹ. Huynh trưởng con có về thật đấy!”. Nói xong

lại khóc đến qụy xuống. Lúc ấy bà mẹ mới hết nghi ngờ và cũng oà theo. Đêm hôm

ấy cả hai mẹ con cùng khóc than không dứt.

Rạng ngày, Samon dập đầu thưa với mẹ: “Con từ thuở

nhỏ theo đòi nghiên bút nhưng ở chốn làng nước chưa tỏ điều trung nghĩa, trong

nhà không tròn đạo hiếu kính, sống cũng như thừa. Nay anh Akana đã hủy tính mạng

để giữ lời hẹn ước thì đứa em như con cũng phải lên đường đi Izumo nhặt nắm

xương tàn của anh cho tròn chữ tín. Cho phép con đi một thời gian và nhớ bảo

trọng mình vàng”. Bà mẹ lại nói: “Con có đi cũng cố về sơm sớm kẻo mẹ già tựa

cửa. Đừng để lần từ biệt hôm nay thành ra cuộc chia ly vĩnh viễn.” Samon mới

thưa: “Kiếp người bèo bọt, giữa ban mai nào biết được buổi chiều, nhưng con đi

xong việc sẽ chóng quay về”. Nói xong lau nước mắt ra cửa, tạt qua bên Sayo nhờ

chăm sóc mẹ già chu đáo, xong phăng phăng xuống Izumo. Trên đường đói chẳng

buồn ăn, rét quên choàng áo, giữa giấc mơ cũng gào khóc, chỉ có mười hôm đã đến

bên chân thành Tomita.

Việc trước tiên là tìm tới ngay phủ đệ của Akana

Tanji, xưng tên xin gặp. Tanji bước ra nghênh tiếp, ngạc nhiên hỏi gặn: “Nếu

không có tin nhạn đưa thư thì làm sao ông biết chóng vánh như thế”. Samon trả

lời: “Kẻ sĩ không luận bàn chuyện phú quí hay là tình huống thế nào mà chỉ lo

giữ điều tín nghĩa. Nay huynh trưởng Soemon trọng lời thề thốt, chẳng tiếc

thân, hồn thu đường đất trăm dặm tìm về cho nên tôi mới ngày đêm không nghỉ mà

tới nơi đây. Tôi chỉ xin đem chuyện sách vở để hỏi một điều, mong ngài giải đáp

cho. Xưa khi Công Thúc Tọa nước Ngụy nằm trên giường bệnh, vua Ngụy đến

thăm, thân cầm tay hỏi: “Nhỡ mai khanh có mệnh hệ nào thì lấy ai làm người

chống đỡ xã tắc”. Tọa mới tâu: “Thương Ưởng tuy tuổi trẻ nhưng là bậc kỳ tài. Vương

nếu không dùng hắn thì hãy giết đi chứ đừng để hắn ra ngoài cõi. Nếu cho hắn đi

nước khác, chắc chắn mai sau sẽ rước họa”. Thực bụng tâu như thế xong, Tọa mới

ngầm kêu Thương Ưởng vào bảo nhỏ: “Ta đã tiến cử ngươi nhưng nhà vua có ý không

dùng. Ta lại bảo đã không dùng ngươi thì phải giết. Đó là đạo trước lo cho vua

sau mới lo tới bầy tôi. Vậy ngươi nên mau mau trốn qua nước khác kẻo bị hại”. Câu

chuyện nói trên nếu đem so với tình cảnh giữa ngài và Soemon, hỏi khác nhau thế

nào?” Tanji chỉ biết cúi gầm, không có lấy một câu.

Samon mới xích người lại gần hơn: “Anh Soemon của

tôi không chịu khuất thân thờ Amako vì nghĩ tình cựu giao với ngài En-ya. Còn

ngài bỏ chủ cũ En-ya đi hàng Amako là không làm tròn đạo nghĩa của người vũ sĩ.

Anh Soemon giữ lời hẹn cúc hoa mà xả thân, hồn đi trăm dặm tìm về, coi chữ tín

nặng nhường nào. Còn ngài, để làm đẹp lòng Amako, đã hành hạ cả cốt nhục để

người ấy phải sát thân, quả k