ến phòng bên cạnh

mất ngủ.

Sumuzhe,

hay còn gọi là lễ hội cầu lạnh, được tổ chức vào tháng bảy âm lịch hàng năm. Lễ

hội được tổ chức nhằm cầu nguyện một mùa đông lạnh hơn, tuyết rơi nhiều hơn, để

năm tới Khâu Từ có được nguồn nước dồi dào phục vụ việc trồng cấy. Lễ hội này

được truyền đến Trung Nguyên vào thời nhà Đường, khiến kinh thành của người Hán

trở nên náo động hơn bao giờ. Có rất nhiều tác phẩm thơ ca nổi tiếng viết về lễ

hội Sumuzhe đã ra đời trong thời kỳ này, Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Di, Lý Hạ…

đều đã từng chấp bút về đề tài này. Đến đời Tống, Sumuzhe trở thành tiêu điểm

của rất nhiều bài tử, trong đó, nổi tiếng nhất phải kể đến bài tử của Phạm

Trọng Yêm:

Biếc

mây trời

Vàng

lá đất

Sóng

lẫn sắc thu

Khói

sóng xanh lặng ngắt

Nước

lên trời, núi chiều nắng bắt

Đám

cỏ trêu ngươi

Mơn

mởn trong nắng nhạt

não

hồn quê

Buồn

đất khách

vì

được bằng đêm

Mộng

đẹp ru ngon giấc

Trăng

sáng chớ một mình tựa gác

Rượu

ngấm ruột sầu

Nỗi

nhớ đẫm nước mắt[13'>

Khi đi

ngang qua Khâu Từ, Huyền Trang cũng từng được chứng kiến và ghi chép lại không

khí náo nhiệt của ngày hội này. Đức vua Khâu Từ đã mời nhà sư cùng dự lễ. Đến

tiết mục nhảy múa, đức vua còn khẩn khoản mời sư phụ cởi áo cà sa và giày tất,

cùng tham gia vào điệu múa cầu lạnh. Huyền Trang cũng xem múa hát đó thôi, vì

sao Rajiva không thể? Nhưng thôi, Huyền Trang là du khách từ nơi xa đến, nhập

gia phải tùy tục là theo lẽ thường tình.

Tôi đeo

chiếc mặt nạ mua ở Subash, đi lang thang ngắm nghía phố phường. Những con phố

chính đã chật kín người, ai nấy đều đeo mặt nạ, mọi người niềm nởi chào hỏi lẫn

nhau, bất kể người quen hay người lại. Không khí cởi mở, vui tươi ấy đã bù đắp

nỗi trống trải và xua tan ưu phiền trong lòng tôi. Tôi náo nức hòa vào dòng

người trên phố. Một lát sau, thì đoàn diễn hành bắt đầu diễn qua. Đầu tiên là

đội trống với dàn trống Hạt khổng lồ dẫn đầu[14'>, các tay

trống ngồi trên xe ngựa, đồng loạt đánh lên những thanh âm sôi động đầu tiên,

mở màncho lễ hội Sumuzhe. Theo

sau là một đoàn nghệ sỹ cầm trên tay nhiều loại trống lớn nhỏ khác nhau, vừa

đánh trống vừa nhảy múa, phối hợp nhịp nhàng với đội trống Hạt đi đầu. Cách một

đoạn là đến đội hình múa đôi nam nữ. Họ mặc những trang phục chỉnh tề, nghiêm

trang, mảnh khăn lụa dài được căng rộng trên hai sải tay, biểu cảm trang trọng,

điệu múa truyền thống. đậm màu sắc cổ điển. Điệu múa này có nét gì đó rất giống

với vũ điệu “ương ca[15'>” của các bà cô người Hán vào mỗi dịp

năm hết Tết đến.

Tiếp đó

là đội hình biểu diễn múa trên dây, các cô gái trẻ, đầu đội mũ miện đính hoa

tươi, sải bước trên những sợi dây thừng được trang trí hoa văn rực rỡ, ký thuật

điêu luyện, động tác uyển chuyển, nét mặt rạng rỡ như hoa. Kế đó là các đội

hình múa dải lụa, xiếc khỉ, vân vân. Mắt tôi được dịp no căng với bao nhiêu

loại hình vũ đạo độc đáo. Mỗi điệu múa có một đội hình riêng, với những cỗ xe

được trang trí hoa tươi muôn hình muôn vẻ và rất nhiều các loại nhạc cụ khác nhau,

kèn thất lật[16'>, đàn Không[17'>,

tỳ bà, ống sáo làm bằng sừng động vật,... tất cả những nhạc cụ đặc sắc này đã

tạo nên biểu thanh âm rộn rã, vui tai.

Năm

1903, có hai người Nhật đã tìm được một chiếc hộp, bên trong đựng xá lợi của

một vị cao tăng ở thành cổ Subash. Họ lẳng lặng đem chiếc hộp về Nhật Bản và

giấu đi. Đến tận năm 1957, người Nhật Bản mới phát hiện ra, dưới lớp màu sắc

được phủ phía trên thấp thoáng dấu ấn của hội họa. Lúc đó, họ mới cạo bỏ lớp

màu trên bề mặt, những hình vẽ nguyên sơ hiện ra, đó là bức họa về các vũ điệu

Sumuzhe, sống động và tinh tế khiến người ta phải kinh ngạc. Bức họa vễ rất

nhiều ngưới, trên tay cầm những nhạc cụ đặc sắc của Tây vực, họ đeo mặt nạ và

trình diễn những vũ đạo không giống nhau.

Đến

nay, chiếc hộp vẫn đang ở Nhật Bản. Chúng tôi phải cất công sang tận đó để chụp

hình mang về nghiên cứu.

Còn bây

giờ, lễ hội từng được mệnh danh là “ngày hội sôi động của phương Đông” đang

diễn ra sống động trước mắt tôi, có thể nói rằng, niềm phấn khích trong tôi

không bút nào tả xiêt. Lễ hội Sumuzhe diễn ra liên tục trong bảy ngày, bất kể

ngày đêm. Nếu như khi quay về, tôi có thể góp sức khôi phục lại ngày lễ cổ

truyền long trọng này thì công tác nghiên cứu tính kế thừa lịch sử của các loại

hình nghệ thuật ca múa dân gian chắc chắn sẽ được ủng hộ và phát triển rộng

rãi. Và điều đó, chắc chắn sẽ khiến không ít đồng nghiệp của tôi phải đỏ mắt

ghen tị. Ha ha, chỉ nghĩ đến đó tôi đã sung sướng cười ngất.

Bây giờ

là buổi trưa, đoàn ca vũ vẫn tiếp tục diễu hành qua các con phố, bên đường,

những quán ăn vặt đã bày sẵn lúc nào. Mùi thơm của thịt dê nướng khiến tôi

không khỏi nuốt nước miếng ừng ực. Tháo mặt nạ, tôi đến bên một sạp hàng nhỏ, hỏi

mua ba xiên thịt. Xiên thịt nướng ở thời đại này sao mà vĩ đại! Miếng nào miếng

ấy to bằng cả quả trứng gà. Khi đi du lịch ở Tân Cương, tôi phát hiện ra điều

này, rằng kích thước của xiên