Thái Sử Công Tư Mã Thiên, lòng trung thành và phẩm

hạnh cao khiết lẫm liệt ấy đã được đánh giá rất cao. Phần truyện kể về Bá Di,

Thúc Tề rất ngắn gọn súc tích, nhưng nội dung chính lại nằm trong đoạn Thái Sử

Công bày tỏ những suy cảm của riêng mình.

- Thế

nhưng, chúng ta có nên học theo hành động “ngu trung” đó của Bá Di và Thúc Tề

hay không? Khi ấy, thiên hạ đã thuộc về nhà Chu, họ thề không ăn thóc nhà Chu,

bỏ lên núi hái rau dại, nhưng rau dại ấy vẫn là rau dại của nhà Chu, họ sống

trên núi Thú Dương thuộc lãnh thổ của nhà Chu và sau khi họ chết, chính người

nhà Chu đã an táng cho họ.

Tôi thở

dài:

- Ai rồi

cũng phải đối mặt với những khó khăn thử thách trong cuộc đời và trước mỗi khó

khăn thử thách ấy, mỗi người đều phải đưa ra lựa chọn và quyết định của riêng

mình. Sẽ nhẫn nhục tiếp tục sống hay học theo Bá Di, Thúc Tề thà chết đói chứ

nhất định không chịu nhục. Nếu là tôi, tôi sẽ chọn cách tiếp tục sống. Bởi vì

chỉ có như vậy chúng ta mới có thể thực hiện được lý tưởng của mình. Vậy còn

những lời phán xét của người đời sau thì sao? Tôi đã thành người thiên cổ rồi

thì còn để tâm đến điều đó làm gì nữa!

Tôi

lặng ngắm Rajiva và bâng khuâng nghĩ đến khúc ngoặt trên hành trình số mệnh của

cậu ấy mười một năm sau. Khi ấy, chắc hẳn cậu ấy đã phải chịu những nỗi dằn vặt

đau đớn đến đứt từng khúc ruột?

- Vì vậy,

Rajiva ạ, nếu sau này gặp phải khó khăn hay trở ngại, cậu hãy nghĩ đến lý tưởng

lớn lao của mình, lấy đó làm động lực tiếp tục sống.

Mười

một năm sau, tôi sẽ không xuất hiện, nên chỉ có thể đưa ra lời khuyên như vậy

với cậu ấy.

- Viết

sách làm thơ, đó là điều những người trong lúc cùng khốn dùng để truyền đạt chí

hướng và suy cảm của mình. Xưa Tây Bá (tức Chu Văn Vương) bị tù ở Dũ Lí nên

diễn giải Chu dịch; Khổng Tử gặp nạn ở đất Trần, đất Sài nên viết Xuân Thu;

Khuất Nguyên bị đuổi nên viết Ly Tao; Tả Khâu Minh bị mù làm Quốc Ngữ; Tôn Tẫn

cụt chân bàn Binh Pháp; Lã Bất Vi bị đày sang Thục, đời truyền lại sách Lữ Lăm;

Hàn Phi bị tù ở Tần làm nên những thiên Thuyết Nan, Cô Phẫn; ba trăm bài ở

“Kinh thi” phần lớn đều do thánh hiền làm ra để giãi bày nỗi phẫn uất. Những

người ấy đều vì những điều uất ức không biểu lộ ra được, cho nên thuật lại việc

xưa mà lo truyền lại người sau.

Rajiva

nhìn tôi, mượn lời của Thái Sử Công đáp lời tôi.

Chúng

tôi cứ thế nhìn sâu vào mắt nhau, mặc cho không gian xung quanh trở nên tĩnh

lặng thất thường, giữa chúng tôi là bầu không khí khó đặt tên. Gương mặt Rajiva

hiện dần sắc đỏ, cậu đột nhiên quay đi. Vẻ mặt mà tôi nhìn thấy là sự đan xen

của rất nhiều xúc cảm: một chút khó xử, một chút buồn và một chút… hối hận.

Rajiva,

thực ra cậu đâu cần tôi dạy. Đoạn sử “Thái Sử Công tự thuật” cậu vừa đọc nằm

trong chương cuối của bộ Sử ký. Tôi tin rằng, nếu yêu cầu cậu đọc thuộc cả bộ

Sử ký này, cậu cũng có thể làm được. Vậy thì vì sao cậu vẫn muốn tôi lên lớp?

Trái tim tôi bỗng đập nhanh dữ dội, tưởng như có thể nhảy ra khỏi lồng ngực.

Tôi có thể suy luận ra được, là vì cậu muốn được gặp tôi mỗi ngày, nên mới vờ

như chưa từng đọc “Sử ký”, đúng không? Nhưng mà… nhưng mà…

Tôi

nhắm nghiền mắt lại, cố sức kìm chế nhịp đập gấp gáp, vất vả của trái tim và

nói với cậu ấy bằng sự bình tĩnh lớn nhất mà tôi có được:

- Ngày

mai tôi không đến chùa Cakra nữa, tôi đã vẽ xong rồi. Cậu biết phải tìm đoàn

thương nhân đi Trường An ở đâu không? Nếu cậu không biết, tôi tự tìm hiểu cũng

được.

Trầm tư

trong giây lát, Rajiva hỏi tôi:

- Lúc này

Trung Nguyên đang trong hoàn cảnh loạn lạc, chiến tranh liên miên, người Hán và

người Hồ ra sức tàn sát lẫn nhau. Cô một mình thân gái dặm trường, vì sao cứ

nhất định phải đến nơi nguy hiểm ấy? Khâu Từ tuy chỉ là một quốc gia bé nhỏ,

nhưng dù sao vẫn an toàn hơn nơi đó rất nhiều. Chi bằng…

- Rajiva…

Tôi khẽ

ngắt lời cậu ấy.

- Lý

tưởng của cậu là cứu độ cho mọi chúng sinh thoát khổ. Để hoàn thành lý tưởng

này, cậu sẵn sàng đến Trung Nguyên, dấn thân vào chốn binh đao khói lửa đó chứ?

- Tất

nhiên là tôi sẵn sàng.

- Tôi

cũng vậy.

Tôi

ngắm nhìn cuốn “Sử ký” vốn là tâm huyết một đời của Thái Sử Công.

- Tôi

cũng có lý tưởng của mình. Tôi từng nói với cậu, ước nguyện của tôi là viết nên

một cuốn sách sử, ghi lại những sự kiện lịch sử chân thực, trả lại cho lịch sử

tính xác thực vốn có.

Ngũ Hồ

Loạn Hoa là thời đại lịch sử bi thảm nhất của người Hán. Cha con Thạch Hổ nước

Hậu Triệu lấy việc giết hại người Hán làm thú vui, chỉ trong vòng hai mươi năm

đã giết hại mấy mươi vạn người.

Nhiễm

Mẫn diệt Triệu, ban lệnh tàn sát người Hồ, phàm những người có dung mạo giống

người Hồ là thẳng tay giết chết không tha. Chỉ trong một năm, đã giết hại hơn

hai mươi vạn người Hồ. Phương bắc Trung Quốc, trong vòng hơn hai mươi năm,

xương trắng đầy đồng, xác người chất cao thành núi, tiếng than khóc dậy trời.

Nếu là thời đại đó, có cho tôi đem theo vũ khí hạt nhân, tôi cũng không dám đi.

May thay đó là giai đoạn khi Rajiva vừa chào đời. Tình hình Trung Nguyên hiện

nay, nhà Tiền Tần đã lấy được vùng Lươ