chúng tôi được chăm sóc rất chu đáo và vương giả, khác

hẳn với khi tôi đi cùng mẹ con Rajiva. Hàng ngày, Rajiva vẫn đều đặn đến lán

trại của tôi học bài sau giờ tụng kinh buổi chiều. Giờ đây tôi đã có sách trong

tay, nên bài giảng cũng ngày một trọn vẹn và sâu rộng hơn, tôi luôn mở rộng, bổ

sung kiến thức mới cho Rajiva. Tôi thường vận dụng những câu chuyện lịch sử làm

dẫn chứng minh họa cho những đạo lý sâu xa của cổ nhân, Rajiva rất hứng thú và

luôn hết lời khen ngợi.

Vua

Bạch Thuần đã có lần đến kiểm tra việc dạy học của tôi, tiếng Hán của ngài rất

trôi chảy. Khi ấy tôi đang giảng sách Luận ngữ “Chương 9: Tử Hãn”, Nhà vua chọn

ra một câu để thử tài tôi, câu đó là: “Tử viết: Ngô vị kiến hiếu đức như hiếu

sắc giả dã”.

Câu này

vốn rất dễ lý giải, tôi suy nghĩ một lát, đáp:

- Khổng

Tử than phiền rằng con người coi trọng sắc dục hơn đức hạnh. Thế nhưng người ta

ai nấy đều ham muốn sắc dục, bởi vậy háo sắc là biểu hiện chân thực của bản

tính con người. Giữa con người và sắc đẹp có sự lôi cuốn rất tự nhiên, khó lí

giải nhưng vô cùng mãnh liệt. Cáo Tử từng nói: “Nhu cầu ăn uống và sắc dục

thuộc về bản năng tự nhiên của con người”. Nhưng đức hạnh thì không phải. Người

ta, nếu có coi trọng đức hạnh thì cũng không xuất phát từ nhu cầu tự thân giống

như ham muốn mỹ sắc. Người xưa đã vậy, người nay vẫn thế.

Tôi

ngừng lại, Bạch Thuần không nói gì, nhưng tôi luôn có cảm giác ánh mắt ngài

nhìn tôi không mấy thiện cảm. Cũng tại tôi ruột để ngoài da, chẳng suy nghĩ

thấu đáo, cứ thật thà phát biểu: háo sắc là thiên tính của con người. Vì sao

tôi không kịp nhớ rằng, xưa nay các vị hoàng đế vốn thích hô khẩu hiệu to tát

và ưa thể diện kia chứ?

Do đó,

tôi vội vã bổ sung:

- Nhưng

chữ “sắc” ở đây không hoàn toàn là mỹ sắc, mà chỉ tất cả những thứ đẹp đẽ. Và

“đức” cũng là một trong số những thứ đẹp đẽ đó. Người coi trọng đức hạnh ngang

với coi trọng cái đẹp được gọi là quân tử. Sở dĩ Khổng Tử than phiền như vậy là

vì bao năm lênh đênh, chu du khắp thiên hạ, ghé qua hầu hết các nước chư hầu,

vậy mà ngài vẫn bơ vơ như kẻ không nhà, chỉ vì chưa gặp được vị quân vương nào

xem trọng người tài đức như xem trọng sắc đẹp. Nhưng nếu ngài còn sống đến ngày

nay, gặp được vị vua anh minh hiếu đức như đức vua đây, hẳn ngài sẽ không còn

phải thở dài buông lời cảm thán như vậy!

Biểu

cảm trên gương mặt Bạch Thuần vẫn không hề thay đổi, tôi hoang mang không biết

“nịnh bợ” kiểu đó có chút hiệu quả nào không? “Làm bạn với vua như chơi với

hổ”, người xưa nói quả không sai! Ông ta mới là vua của một tiểu quốc Tây Vực

xa xôi mà đã vậy, nếu là Tần Hoàng Hán Vũ thì còn đáng sợ đến thế nào? Chỉ cần

khiến các ngài không vui là mất đầu như chơi. Chợt như có một luồng hơi lạnh

chạy dọc sống lưng, tôi chỉ dám hé mắt nhìn trộm ngài. Bạch Thuần không thèm

đếm xỉa đến tôi, ngài nói vài câu với Rajiva bằng tiếng Tochari rồi bước ra

ngoài.

Ngày

hôm sau, ngài nói về tôi trước mặt hai mẹ con Rajiva, rằng:

- Cô

giái này còn quá trẻ, thái độ thiếu nghiêm túc, thiếu tư chất của một người

thầy.

Tôi

giận quá định bỏ đi. Ông ta tưởng tôi không hiểu tiếng Tochari chắc, hay ông ta

vốn chẳng thèm quan tâm tới tôi có hiểu hay không? Chắc chắn là tại điệu cười

ngu ngốc đó, như vậy chứng tỏ trò nịnh bợ của tôi ngày hôm qua đã tìm nhầm đối

tượng rồi! Không biết tôi đã nói điều gì khiến ông ta phật ý? Ông ta bảo sau

khi về Khâu Từ sẽ tìm thầy dạy khác cho Rajiva, còn nói ở Khâu Từ có rất nhiều

giáo viên người Hán tài giỏi, kiến thức uyên thâm. Rajiva cảm ơn và từ chối

khéo léo, ca ngợi tôi là giáo viên giỏi nhất mà cậu từng gặp, khen tôi là người

làu thông kim cổ, tỉ mỉ, tận tâm. Quả không làm tôi thất vọng. Bạch Thuần hết

cách đành quay sang thuyết phục Jiva, nhưng ni cô xinh đẹp nói, bà tôn trọng ý

muốn của Rajiva.

Jiva

quả là người mẹ tuyệt vời, chả trách lúc nào Rajiva cũng yêu kính bà! Bạch

Thuần cố nhiên là không vui, tôi biết ý nên vội vã cúi đầu, vờ như không nghe

thấy gì.

Chúng

tôi tiếp tục vượt qua Bái Thành, trước mắt không còn là sa mạc mênh mông hoang

vắng nữa. Những hẻm núi đủ mọi dáng vẻ nối tiếp nhau dằng dặc, không bóng một

lùm cây, dưới ánh mặt trời, khung cảnh hiện ra hùng vĩ hệt như hẻm núi Grand

trên vùng Colorado của nước Mỹ. Chúng tôi bắt đầu tiến vào vùng núi thuộc dãy

Thiên Sơn. Rajiva cho tôi biết, vượt qua những hẻm núi kỳ vĩ này, đi thêm hai

mươi dặm sa mạc nữa là đến biên giới Khâu Từ.

Một

dòng sông nhỏ xuất hiện giữa những khe núi hiểm trở. Có sông có nước là sẽ có

ốc đảo. Hai bên bờ là vách núi cheo leo, nơi đây vốn là huyết mạch quan trọng

của con đường tơ lụa. Thấp thoáng vài hộ nông dân và nhà trọ. Rajiva nói với

tôi, sông này là sông Muzat, còn núi này là núi Karadag. Tôi thấy những tên gọi

này rất quen thuộc. Nơi đây cách Khâu Từ những mấy chục dặm, không biết điều gì

khiến tôi có cảm giác quen thuộc đến vậy? Tôi nhìn lại một lượt khung cảnh núi

non trùng điệp, sông suối lượn quanh, ốc đảo xanh tươi với hai bên là vách núi

dựng đứng này, một địa danh chợt lóe