c mình, quay ra mấy xuồng chim đậu chung quanh gắt ngậu xị.
Chim nhốt trong các giỏ tre nghe tiếng chó sủa, hoảng hốt đập cánh kêu loạn
lên. Tôi đi một mình, luẩn quẩn theo những người bán chim trên chợ. Ngay dưới
bờ sông chỗ tôi đứng, có mấy người đàn bà đang mặc cả, cãi nhau trên một chiếc
thuyền to. Giỏ cần xé chất ngổn ngang, đựng đầy các thứ trứng chim. Từng xâu
chim trắng, chim đen buộc chân, dồn chật trong khoang: những con chim bị trói
chen nhau ngóc cổ lên, con này mổ vào lưng con kia, đập cánh phành phạch. Một
thằng bé gánh tòn ten hai con chim gì lạ quá, cổ dài như cổ rắn, to gấp rưỡi
con vịt bầu, sắc lông màu vàng xám.
- A, bán chim gì đó, mậy?
Tôi men theo, tay chắp
đít hất hàm hỏi nó.
- Con điêng điểng mà cũng không biết!
Cặp môi nó trề ra, cái mặt vênh vênh nhưng bộ
tướng nhỏ thó và đôi mắt chân thật của nó nhìn lâu cũng rất dễ mến.
- Bộ mày ở đâu mới tới hả? -Nó hỏi tôi.
- Ờ, mới tới. Xứ tao cũng... vô khối chim.
Nhưng không giống như chim ở đây, thành ra tao mới hỏi mày chứ!
Tôi nói phét với nó như vậy, để nó đừng chê
tôi là "quê". Coi ra nó cũng khoái. Nó trỏ từng con chim, gọi tên cắt
nghĩa cho tôi nghe, ý như muốn khoe với tôi rằng nó là "tổ sư Bồ Đề"
ở đây... Những con chàng bè đồ sộ như con ngỗng, mỏ to bằng cổ tay cứ gõ vào
nhau lộp cộp, làm rung rung mảnh da mềm thòng xuống tận cổ như cái diềm lụa mỡ
gà. Những con giang sen cẳng cao lêu nghêu, nặng hàng năm bảy cân thịt, bị khớp
mỏ, tréo cánh đứng giữa đám sếu đen sếu xám mào đỏ, đầu không ngớt nghiêng qua
nghiêng lại ngó theo mấy con ó biển đang lượn vòng trên kênh. Cò thì không biết
bao nhiêu mà kể. Cò ngà, cò trắng, cò xanh, cò ma... buộc từng xâu, chất nằm
hàng đống. Một đám đàn bà trẻ con đang ngồi lúi húi vặt lông chim cồng cộc gần
đấy.
- Mày muốn kiếm tiền xài không?
Thằng bé kéo tay tôi, bảo
nhỏ.
- Nhổ lông chim mướn đấy. Mày muốn làm thì
lại nói với cái thím đội nón lông chim ó rằn đang đứng chống nạnh hai quai
trước quán kia kìa!
Thấy tôi lắc đầu, nó hích khuỷu tay vào hông
tôi:
- Chê à? Làm một ngày, kiếm bộn tiền. Mày
không lấy tiền thì lấy thịt chim về ăn. Lông chim bán riêng, thịt bán riêng mà!
Chỗ này mươi giỏ le đặt bên cạnh một đống lồng nhốt đầy chim trích. Những con
trích lông xanh, mỏ đỏ như quả ớt ngắn, cặp chân hồng như đôi đũa sơn, coi bộ
tốt mã nhất. Con nào con nấy lộng lẫy như con gà tre, cứ ngước cổ kêu trích...
trích... ché..., nghe đến nhức màng tai. Chỗ kia lổm ngổm hàng sọt chim cồng
cộc lông đen như nhọ chảo, không ngớt cựa quậy, mổ vào nhau kêu léc chéc.
- Chim ở đâu mà họ bắt nhiều vậy?
Bấy giờ tôi mới đành chịu
hỏi thằng bé ấy.
- Chim bắt ở sân chim chứ đâu, mậy!
- Sân chim ở đâu?
- Ở chỗ nó ở chứ còn ở đâu!
Thằng bé cười cười, ra vẻ thích thú lắm.
Dường như nó chỉ chờ nghe tôi hỏi để được trả lời, nhưng vẫn còn làm bộ làm
tịch, chưa vội bảo ngay. Hồi lâu, nó mới nói:
- Mấy người đàn bà mặc áo cộc tay đứng dưới
tam bản chở trứng chim kia, là dân hốt trứng chim đồng. Trứng le le, trứng
trích, trứng cò... đẻ rơi trong đồng cỏ, không có chủ. Ai gặp nấy hốt. Hốt
trứng tự do mà! Còn cái ông ngồi bán quạt, tết bằng lông ó rằn, lông chim già
đãy ở chỗ mấy con sếu kia, là chủ vườn cò. Mày biết vườn cò hả? Ừ, vườn cò...
thì chỉ có cò ở thôi. Không nhiều bằng sân chim đâu. Sân chim thì vô phương nói
được. Đủ các thứ chim. Mày thấy mới biết! Mặt trời đã lên cao. Nắng bắt đầu gay
gắt. Cái chợ chim nhóm giữa trời đã có phần bớt huyên náo. Bỗng nghe tiếng
hu... hu... từ đâu vẳng tới. Mọi người còn đang ngơ ngác ngóng lên trời thì từ
dưới đám thuyền có tiếng thét vang dội:
- Máy bay giặc, bà con ơi!
Chợ nhốn nháo như vỡ đám làm chay. Người ta
quýnh quáng chạy tới chạy lui lộn xộn trên khoảng đất trống. Không một lùm cây,
bụi cỏ để lấy chỗ nấp tạm. Nhiều người đàn bà hãi quá, nhảy bừa xuống kênh tìm
một chỗ ẩn mình dưới các gò đất dựa bờ. "Con đầm già đi guốc" bay là
là trên mặt sông, vút qua ngang chợ. Nó cất lên cao, rồi từ từ quay lại lượn
trên chợ một vòng, thả ra những cục gì đen đen. Tôi nằm úp mặt xuống đất, nín
thở chờ nghe tiếng nổ.
- Giặc thả truyền đơn, bà con ơi!
- Đừng sợ, nó không bắn đâu!
-Ai dám nói nó không bắn đó!
Tiếng kêu thét, cãi nhau nghe ran chung
quanh. Tôi nghiêng đầu ngó lên. Những cục đen đen từ trong chiếc thủy phi cơ
thả ra ban nãy đã tan trong gió, bay trắng trời, lấp lánh trong nắng như vảy
cá. Gió thổi giạt những tờ truyền đơn bay đi xa lắc. Ghe xuồng vội vã chèo đi.
Giầm chèo va vào nhau, khua lốp cốp. Chim kêu điếc tai. Tiếng hú, tiếng ì,
tiếng gọi nhau ran mặt nước. Khi tôi chạy xuống bến, trèo lên thuyền thì đã
thấy bộ da cá sấu vắt nằm trước mũi. Tía nuôi tôi cũng vừa quay xong quai chèo
lái. Tôi chụp lấy guốc chèo mũi, quạt mạnh mấy cái, đưa thuyền quay ra cho trôi
xuôi theo dòng. Trong chốc lát, ngoảnh lại thì cái chợ chim đã biến mất chỉ còn
trơ khoảng đất trống và dãy quán lụp xụp đứng buồn thiu.
- Không biết giặc rải truyền đơn nói cái gì?
- Mươi hôm trước, nó cũng rải trên chợ Cái
Rắn. N
