
run mấp máy như muốn nói gì mà không nói ra được. Tía
nuôi tôi ngồi xệp xuống chõng, thở ra một hơi dài. ông đăm đăm nhìn thằng Cò
đang đắp chiếu nằm thiêm thiếp hồi lâu, rồi lặng lẽ đứng dậy bịt khăn lên đầu,
xách mác đi lột bẹ dừa nước chẻ lại quai chèo. Vào lúc xế chiều thì chiếc
thuyền nhỏ của chúng tôi rời bến. Xóm chài lạnh ngắt. Bầy ruồi xanh bâu vào mấy
con cá chết nằm dọc theo bãi, thấy động bay kêu vu vu. Tía nuôi tôi chèo lái.
Tôi chèo mũi. Thuyền đi đã xa mà tôi cứ ngoái nhìn về những bóng nhà quạnh quẽ
chơ vơ nơi đầu xóm cũ. Hàng cột phơi lưới mỗi lúc một mờ dần trong khói sóng
chiều hôm... Cũng như chuyến nổi trôi ngày trước, chúng tôi cứ thay nhau chèo
ròng rã mấy ngày mấy đêm liền không nghỉ. Lắm lúc tôi có cảm giác như chèo mãi
mà thuyền vẫn còn đứng y nguyên một chỗ. Trông chỗ nào cũng không khác chỗ nào.
Hai bên bờ, dừa nước mọc san sát. Gió thổi khua động tiếng lá rì rào và tiếng
sóng lách chách vỗ vào mạn thuyền cùng tiếng chèo đưa kĩu kịt tạo thành một
nhịp điệu buồn triền miên, một thứ hòa thanh rũ rượi khiến tôi nghe vừa nhớ nhà
mà cũng vừa buồn ngủ. Nhiều lúc nhớ tới anh Ba thủy thủ, tôi tự hỏi: "Không
biết trên bước đường phiêu lãng, anh có trải qua những ngày buồn bã thế này
không?" Rày đây mai đó... Trên rừng, dưới biển, đồng ruộng, núi cao, bất cứ
chỗ nào mình cũng đi tới. Càng đi thì càng gặp nhiều chuyện lạ, khiến cho mình
say mê. "Xưa kia có một con tàu nhỏ Nó chưa hề lướt sóng ra khơi... Này
hỡi những chàng thủy thủ Đang xông pha trên ngọn sóng cao vời!" Giọng nam
trầm của anh Ba thủy thủ như cứ dập dềnh trôi theo chiếc thuyền nhỏ của tôi.
Tôi mơ màng thấy những ốc đảo xanh rờn giữa sa mạc, mênh mông một màu cát vàng
rừng rực, có mấy người lái buôn ngồi bên những con lạc đà, mệt mỏi nhìn bóng
Kim Tự Tháp nhô vút lên ở chân trời..., những hải cảng tấp nập hành khách với
đủ các kiểu y phục và màu da khác nhau, từ trên những con tàu khổng lồ xuyên
đại dương chen chúc nhau theo bậc cầu thang xách va-li xuống bến... Những biển
băng lạnh cóng trắng xóa một màu tuyết, không còn phân biệt đâu là mặt đất đâu
là chân trời, có những người Et-xki-mô mặc áo lông gấu sù sụ ngồi trên xe trượt
tuyết do hươu kéo chạy như bay...
Phải rồi, tất cả những quang cảnh chói lòa
màu sắc rực rỡ in trong xấp bưu ảnh của anh Ba thủy thủ đã cho tôi ngày trước
đó, đều đẹp và có một sức hấp dẫn, khiến cho mình càng muốn đi tới. Nhưng nó xa
xôi quá, biết bao giờ mình có thể tới được. Trên dòng sông mênh mang giờ đây,
chỉ có nỗi buồn khiến tôi thiếu nhiều lúc cứ muốn biến thành con panh-goanh
thôi... Thuyền chúng tôi cứ xuôi theo dòng nước. Hai bên bờ sông, hết lá dừa
nước thì đến gai chà là. Rừng cây chà là với những ngọn san sát giao nhau, mặt
trời phải khổ sở lắm mới chiếu xuyên qua được những tàu gai dày đặc, để lọt một
vài đốm sáng xuống mặt đất sình lầy đen kịt. Nhiều con rắn mai gầm khoang đen
khoang vàng nằm khoanh như những đống dây thừng, nghếch mồm lên gốc cây chà là
mọc sát mé nước đã bị sét đánh cháy thành than. Đôi khi tôi quơ mái chèo gạt
lên mình rắn mà nó cũng không thèm chạy. Hết rừng chà là lại đến đồng cỏ. Bốn mặt
chân trời, sắc cỏ nối liền với sắc trời xanh biếc. Loài cỏ cao xứ nhiệt đới cao
lấp mất đầu người, mọc lưu niên trên những đầm lầy, bất cứ mùa nào cũng vươn
thẳng ngọn xanh reo hát dưới mặt trời. Lâu lâu, gió từ hướng biển thổi vào lướt
chạy vi vu trên đầm cỏ; gió chạy đến đâu, cỏ rạp mình cúi xuống đến đó, làm cho
cánh đồng cứ gợn lên như sóng nổi. Trên mặt biển cỏ xanh rờn ấy, những đàn cò
trắng chấp chới bay, không biết cơ man nào mà kể xiết. Tôi dừng chèo, quay vào
khoang thuyền:
- Cò ơi! Mày gắng ngồi dậy coi. Cò bay trên
đồng cỏ nhiều lắm đây, Cò này!
Thằng Cò biết tôi trêu nó, nhưng cũng tốc
chiếu ra, xoay người nằm sấp trong mui nhìn lên cánh đồng. Nó nhoẻn miệng cười
không thành tiếng.
- Chưa ăn thua gì đâu! Còn nhiều hơn thế
nữa...
Rồi nó lại xoay người nằm co lại, kéo chiếu
đắp lên. Tôi nghe nó rên ư... ư... dưới lớp chiếu tùm hum, thương nó không để
đâu cho hết. Má nuôi tôi thở dài:
- Không biết chừng nào mới tới sróc Miên để
kiếm thuốc cho thằng bé.
Tía nuôi tôi đưa tay lên che mắt nhìn vào chân
trời, nơi có những đầu cây thốt nốt vươn thẳng lên mờ mờ xa tít, trông chỉ to
hơn cái nấm.
- Chèo một mạch hết con nước này thì đến
thôi. Gắng lên, nghe An!
Tôi không còn điều khiển được hai cánh tay
nữa. Nó cứ nặng trình trịch và cứng như hai khúc gỗ lắp vào đôi vai đã mỏi dừ
của tôi. Nhưng khi nghe tía nuôi tôi hồ hởi nói thế, tôi cũng cười:
- Con còn chèo được mà. Chưa mỏi lắm đâu, tía
ạ!
Má nuôi tôi từ trong mui lom khom bước ra,
bảo tôi:
- Vào nghỉ tay đi. Để đó cho má!
Và bà cầm lấy guốc chèo, đẩy tôi vào mui. Tôi
nằm xuống bên thằng Cò, chưa kịp xoay trở lấy thế nằm cho ổn thì cơn buồn ngủ
đã kéo tới khép chặt đôi mi mắt nặng trịch của tôi lại rồi...
Quá trưa hôm đó, chúng tôi vào đến sróc Miên.
Những giồng cát liên tiếp nối nhau chạy dọc theo hai bờ con sông nhỏ mà chúng
tôi đang rẽ vào. Hơ