con an ủi mình như thế này,

con người ta phải biết thế nào là đủ, thì không đến nỗi tự giày vò.

Giành hết phần tốt, vậy xấu để cho ai? Tất cả lên thành phố hưởng phúc,

vậy lấy ai làm ruộng ở nông thôn? Ông trời dùng ra ba loại nguyên liệu

để làm ra con người, cao cấp là quan là tướng, trung bình là công dân,

kém làm nông dân. Cái loại như con làm từ nguyên liệu vét đĩa, được sống trên đời là may mắn rồi, con nói đúng không, chú Tư? Chú Tư thử ngẫm

con trâu mà xem, nó kéo một xe tỏi, lại cả chú trên xe, đi chậm là chú

vụt bằng roi. Vạn vật đều thế cả. Vậy nên, nhịn là hơn, nhịn được là

người không nhịn được là ma. Cách đây mấy năm, bọn Vương Thái bắt con

uống nước đái của con – Khi ấy Vương Thái chưa giàu – Con cắn răng,

uống, rồi thì lại đái ra chứ sao? Tâm lý cả thôi, người ta giả vờ sạch

sẽ. Các y bác sĩ mặc áo trắng bong có sạch không? Họ ăn cả nhau trẻ con, ông thử nghĩ, từ cái chỗ ấy của phụ nữ chui ra, máu me bê bếp, họ cũng

không thèm rửa, cho ngồng tỏi vào, nêm mắm muối tương ớt, mì chính, mới

tai tái mà đã ăn ngốn ngấu. Bác sĩ Ngô lấy cái nhau của vợ con, con bảo

có ngon không, ông ta bảo ngon như sứa biển. Cái của đó mà lại ngon như

sứa? Ông Tư bảo có kinh không chứ! Vậy nên họ bảo con uống nước đái là

con uống ừng ực, hẳn một chai to. Sau đó thì thế nào? Con uống nước đái

chẳng suy suyễn chút nào , con vẫn là con. Bí tư Hoàng không uống nước

đái, năm sau dính bệnh ung thư, thuốc nào cũng không khỏi, về sau phải

ăn rắn độc sống, rắn rết sống, cóc sống, ông vò vẽ sống, bảo là “Lấy độc trị độc”, “trị” nửa năm, toi luôn cả người!

Xe lừa và xe trâu rẽ vào con đường cát phía sau thôn Sa Oa, đầy những đụn cát to nhỏ trồng liễu đỏ, hòe tím, bạch lạp

và dâu. Ánh trăng rọi trên những lùm cây, cành cây lấp lánh. Một con bọ

hung bay vù vù rồi rơi đánh bộp xuống đường. ông Tư vụt con trâu một

roi, rồi châm lửa hút thuốc. Con lừa cúi đầu lẳng lặng kéo xe lên dốc.

Cao Dương thương con vật, liền khoác thừng kéo giúp. Cái dốc hơi dài,

tới đỉnh nhìn lại, thấy đèn đóm phía sau như dưới hố sâu. Lúc xuống dốc, anh ngồi trên càng xe. Con lừa gò lưng, bốn chân loạng choạng suýt ngã, anh đành nhảy xuống, đi bộ theo xe.

- Xuống hết cái dốc này, ta được nửa đường chưa chú? – Cao Dương hỏi.

- Suýt soát!- Chú Tư buồn rầu trả lời.

Xe chậm rãi lăn bánh, hai bên đường gần như bụi cây nào cũng có côn trùng kêu, tiếng kêu đơn điệu buồn thảm, con trâu

cái của chú Tư vấp một cái suýt ngã, mặt đất bung lên một cụm sương nhỏ, tiếng động nặng nề vọng lại từ phương nam, rất xa, mặt đường rung

chuyển.

- Tàu hoả!-Chú Tư nói.

- Chú Tư đã đi tàu hoả chưa? – Cao Dương hỏi.

- Nói như anh nói, loại người như chúng ta có

được ngồi lên đó không? – Chú Tư nói – Đợi kiếp sau đầu thai vào cửa nhà quan hẵng ngồi. Kiếp này chỉ đứng xa mà ngó!

- Con cũng chưa đi lần nào – Cao Dương nói –

Nếu trời phù hộ năm nào cũng trồng được tỏi thì năm năm nữa, con sẽ dành ra một trăm đồng ngồi tàu hỏa, ăn cơm tây, đi đó đi đây một chuyến,

không uổng khoát tấm da người trên mình.

- Anh còn trẻ, còn cơ may – Chú Tư nói.

- May gì nữa hả chú? Con người ta, qua ba mươi

là đã quá nửa đời người, qua năm mươi vùi thân trong đất. Con hơn anh Cả nhà chú một tuổi, bốn mươi mốt rồi, đất vùi đến ngực rồi!

- Người tính một đời, cây tính theo năm, trèo cây bắt sẻ, xuống mương mò cá, tưởng mới như ngày hôm qua.

Vậy mà thoáng cái, sắp chết rồi?

- Sáu mươi tư. Sáu bốn, bảy ba, Diêm vương không gọi cũng đi xa. Nhiều khả năng là không được ăn cơm mới cuối năm!

- Chẳng chuyện gì đâu! Chú Tư còn chắc lắm, sống mươi năm cũng không thành vấn đề – Cao Dương an ủi.

- Anh đừng an ủi tui, tui không sợ chết, sống

không niềm vui, thà chết cho xong! Chết, Nhà nước đỡ tốn một suất lương

thực – Chú Tư vừa cười vừa nói.

- Chú không chết, nhà nước cũng không tốn lương thực! Lương thực do chú làm ra, đâu có ăn của Nhà nước – Cao Dương nói.

Vầng trăng chui vào đám mây màu xám, cây cối bên đường nhòe đi. Trời tối lại làm cho đám côn trùng trong các bụi cây kêu to lên.

- Chú Tư, Cao Mã được đấy chú ạ, gả Kim Cúc cho nó là chú có con mắt tinh đời – Cao Dương buột miệng nói, anh lập tức

thấy mình lỡ miệng. Anh nghe thấy tiếng thở nặng nề của chú Tư, vội đánh trống lảng – Chú Tư, chú có nghe chuyện thằng Ba nhà bà lão Gấu thôn

Chuồng Dê thi đỗ đại học ở Mỹ? Ở Mỹ một năm, nó lấy một cô vợ Mỹ tóc

vàng mắt xanh, có ảnh gửi về nhà, lão Gấu gặp ai cũng khoe.

- Mã tổ nhà nó kết rồi! – Ông Tư nói.

Cao Dương nghĩ đến mộ mẹ. Đó là khu đất cao

ráo, bắc giáp con sông nhỏ, đông giáp con mương lớn, nam nhìn mãi tận

núi Chu Bé, tây là cánh đồng Bình Xuyên rộng mênh mông. Anh lại nghĩ đến thằng con trai vừa xin được hai ngày. Thằng đó mới lọt lòng mà cái đầu

lại to tướng. Mình kiếp này như gạch đã ra lò, định hình rồi, không thay đổi được nữa. Mảnh đất đắc địa của mẹ có lẽ sẽ phát bởi thằng cháu,

thằng nhỏ chẳng biết có ăn thua gì không?

Một chiếc máy kéo đèn pha sáng trưng, ầm ầm

vượt lên, trên xe ngồng tỏi chất cao như núi. Cả hai giục trâu và lừa đi mau,