
một bộ phận người dân tin tưởng, tiếp thu qu định của lục đạo luân hồi, nghĩa là những hồn ma mà hậu nhân vẫn chăm lo thờ cúng vốn đã được đầu thai đến thế giới dương gian rồi. Và nếu như thờigian mà có sự trùng hợp thì việc đầu thai chuyển kiếp ấy thậm chí cònnhanh hơn cả việc thay đổi một chuyến tàu, ở đây chưa qua “đầu thất”,bên kia đã qua “tam triều” rồi. Sau khi chuyển thế, người có phẩm tiết,đức hạnh sẽ được đầu thai thành người có quyền cao, chức trọng, còn kẻthấp hèn, xấu xa thì sẽ phải làm chó, lợn cả đời để phục dịch con người. Vậy thì, trong thế giới âm phủ còn có vong hồn nào mà mấy mươi đến mấytrăm năm chịu đói khổ giữa chốn u minh lạnh lẽo ấy nữa! Nhưng văn hóahồn ma ở Trung Quốc lại rất quan tâm việc thờ cúng tổ tiên, vậy thì lýluận Phật giáo của người phương Tây du nhập vào cũng cần phải tuân theocác đặc trưng của Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là, khi thờ cúng tổ tiên, chúng ta đều lấy tiền đề là tổ tiên ở thế giới bên kia đang bị đói, bịrét làm cơ sở để nương theo. Việc cúng tế và câu chuyện luân hồi chuyểnkiếp là hai việc làm tưởng chẳng có gì tương tác với nhau, nhưng trongnhững trường hợp đặc biệt thì điều đó vẫn có thể xảy ra. Câu chuyện dưới đây trong Ngụ phổ tạp chí của Vương kỳ, cuốn bảy, Lâm Nhất Ngạc trúmộng[24'> đã minh chứng điều đó:
[24'> Nghĩa là: Lâm Nhất Ngạc nằm mơ giữa ban ngày.
Lâm Nhất Ngạc làm quan ở Giang Tây, vào ngày lễ Trung nguyên chợt nằm mộnggiữa ban ngày. Trong giấc mộng, ông thấy mình may mắn được hưởng đồ thờcúng của Nhất phu nhân. Kinh ngạc hơn, khi tỉnh dậy liền thấy những đồvật ấy ở ngay cạnh mình. Ngơ ngác nhìn quanh thì phòng ốc, đường xá vẫn y nguyên như trước. Ông đi theo hướng được chỉ sẵn trong giấc mộng, quảnhiên gặp một cụ bà khoảng hơn bảy mươi tuổi đang thắp nhang thờ cúngngười chồng quá cố của mình, tro hóa vàng vẫn còn chưa nguội. Hỏi cụ vềngày giờ, tháng, năm mà chồng cụ mất, lại trùng khớp với ngày sinh màtrong mộng Lâm Nhất Ngạc vừa mơ thấy. Anh ta cảm thấy vô cùng ngạcnhiên. Sau khi biết chuyện về người chồng quá cố của cụ già ấy. Lâm Nhất Ngạc cũng thường xuyên mang chút đồ đến thăm nuôi cụ.
Ngườiđang sống giữa chốn dương gian mà lại được hưởng đồ cúng tế của ngườithân ở kiếp trước, câu chuyện này quả thực có chút gì đó vô cùng kỳquái, nhưng sau khi đọc xong thì lại khiến người ta có cảm giác thươngcảm vô cùng. Tình cảm của đôi vợ chồng già mấy chục năm mà nay gặp mặtlại không hề quen biết, lão phu nhân vẫn ngày đêm tưởng nhớ người chồngquá cố của mình. Trong khi đó, linh hồn người chồng quá cố sau khichuyển thế lại không lưu lại chút ký ức nào từ kiếp trước. Cái gọi là“mang chút đồ đến thăm nuôi” đó chỉ là tình thương của người qua đườngdành cho bà lão già yếu mà thôi. Tuy nhiên, chuyện này cũng không thểtrách người ta vô tình, “song dài trăm thước, da dê năm bộ, bây giờ làngười phú quý rồi thì quên đi những việc đã làm trước đó”. Chỉ trongthoáng chốc đã làm cho người khác giật mình hiểu ra ý nghĩa sâu sắc củacâu “chỉ trong nháy mắt mà xa cách nghìn trùng”. Những câu chuyện kiểunhư thế này lần đầu tiên xuất hiện trong các tác phẩm văn học thời NamTống, Thiệu Bác trong Thiệu thị vấn kiến hậu lục, cuốn ba mươi, Lục xán, hay thời nhà Minh trong Canh tị biên, cuốn bốn, Như Công hay Mẫn VănThành trong Thiên thái lô hy triết… đều lấy việc thờ cúng tổ tiên trongcác gia đình để chứng minh sự tồn tại của luân hồi. Nhưng chính ngườiviết cũng không nghĩ đến tác dụng ngược lại, họ thờ cúng tổ tiên trongnhà nhưng cùng lúc họ dùng luân hồi để chứng minh sự vô ích của việc thờ cúng đó. Lô Kỳ Dã đã viết một bài tùy bút, trong đó có nhắc đến chuyệnngày lễ tết, vì đồ ăn quá nhiều nên dễ làm cho con người cảm thấy ngán,liền nói đùa rằng: “Chắc chắn đã ăn phải đồ tế phẩm của con cháu ở kiếptrước rồi.” Phải chăng việc thờ cúng trong gia đình là điều vô ích, vậythì cần gì phải duy trì tục lệ lâu đời ấy nữa? Nhưng nếu làm như vậy thì luân lý vững chắc của người Trung Quốc tự ngàn xưa chẳng phải sẽ sụp đổ hay sao? Cho nên những câu chuyện như vậy thường gây ra sự hoài nghi,hoang mang trong suy nghĩ, tư tưởng của nhân gian và vì thế cần liệt vào những chuyện “nói không” khi bàn tới.
Hơn nữa, điều làm chongười thời nay cảm thấy vô cùng kỳ quái đó là, rõ ràng chúng ta nghĩ tổtiên ở thế giới âm phủ vô cùng đói khổ, vậy tại sao con cháu ở chốn trần gian lại không thể “nhân cách hóa” thế giới của người chết một chút,thổi vào đó một chút không khí ấm áp, tươi vui? Họ thậm chí không phảitổn hao công sức mà chỉ cần dùng mồm miệng, dùng tiếng nói của mình làcó thể tạo ra một thiên đường rộng lớn, tiện nghi, có đầy đủ “điện,nước, điện thoại, tầng trên, tầng dưới…” cho tổ tiên của mình, và thêmnữa là thức ăn, thức uống dư thừa, chưa hết, còn không phải lo toanmiếng ăn, cái mặc hằng ngày. Vậy tại sao họ cứ phải để tổ tiên mìnhtrong tình trạng bụng đói cồn cào, miệng mồm khô khốc, mắt nhắm nghiền,rệu rã chờ sự nuôi dưỡng mà vài tháng mới có một lần, đồng thời cũng gây nên không ít rắc rối cho bản thân mình?
Ý tưởng xây dựng thếgiới âm phủ thông thẳng đến thiên đường hoặc th