
an tháp Nhạn được người
Chăm xây dựng từ thế kỷ XI. Đây là một tháp Chăm gần như còn nguyên vẹn ở miền
Trung, có ít dấu vết trùng tu nên đường nét kiến trúc rất tinh xảo và cổ kính.
Đứng ở chân tháp, du khách có thể nhìn toàn cảnh thành phố Tuy Hòa mới xây dựng
theo qui hoạch nên gọn gàng và xinh đẹp. Phiên cho biết hằng năm vào ngày rằm
tháng giêng âm lịch, tháp Nhạn là nơi tổ chức đêm thơ Nguyên Tiêu. Rất đông
những người yêu thơ ở trong và ngoài tỉnh Phú Yên đến tham dự. Tôi nhìn khoảng
sân rộng trước tháp đang phủ ánh nắng chiều vàng rực, chẳng có một hàng quán
nào. Tôi nói với Phiên:
- Ở đây nên có vài quán bán đồ mỹ nghệ Chăm, vài quán bán món ăn đặc sản của
người Chăm. Du khách sau khi mua đồ lưu niệm, sẽ ngồi ăn món ăn Chăm, nghe nhạc
Chăm, ngắm tháp Chăm. Thật tuyệt vời!
Phiên trả lời rất nghiêm túc:
- Đây là khu di tích văn hóa lịch sử cấp quốc gia, không ai cho phép mở quán
ăn uống.
- Văn hóa lịch sử đi kèm với văn hóa ẩm thực, người ta sẽ nhớ lâu hơn. Vấn đề
là tổ chức làm sao cho hài hòa, không chỏi nhau.
- Anh lúc nào cũng thích món ăn đặc sản. Được rồi, tôi sẽ chở anh đi ăn món
“đèn biển”.
- Chúng ta sẽ ngồi ăn tối dưới ánh sáng ngọn hải đăng ở Mũi Điện?
- Đến đó anh sẽ biết.
Phiên là phóng viên văn nghệ Đài Phát thanh Phú Yên, anh rất rành các điểm du
lịch và các quán ăn đặc sản ở địa phương. Anh chạy xe chở tôi qua những đường
phố , hai bên đường trồng cây hoa sữa đang mùa nở hoa trắng như bọt sữa. Phiên
cho tôi biết người dân địa phương gọi cây hoa sữa là cây “mùa cua”. Tôi nói:
- Nếu những đường phố ở Tuy Hòa một bên trồng cây hoa sữa, một bên trồng cây
bơ, thành phố sẽ mau giàu.
Phiên vừa lái xe vừa thắc mắc:
- Cây hoa sữa và cây bơ đâu có giá trị kinh tế cao như cây sưa?
Tôi giải thích :
- Khi đó những con đường ở Tuy Hòa sẽ trở thành con đường “bơ sữa”.
Như thế chưa giàu sang sao ?
Phiên có vẻ thích thú với sự giàu sang bất ngờ này nên bật cười hặc hặc.
Đến cuối đường Bạch Đằng, Phiên dừng xe ở quán hải sản Hùng Râu. Các quán ăn
nơi đây đều nằm ở một bên đường, bên kia đường là bờ kè rộng lớn mới xây dựng.
Bàn ghế nhựa nhiều màu sắc được bày la liệt, không quen biết khó phân biệt được
bàn ghế của quán nào. Nơi đây là cửa sông tiếp giáp với biển nên cùng lúc đón
hai ngọn gió biển và gió sông. Tôi thích ngồi nhậu ở một nơi thoáng mát như vậy,
người ta trở nên phóng khoáng và trò chuyện cởi mở hơn. Còn ngồi nhậu ở những
nơi chật hẹp như phòng máy lạnh, người ta cảm thấy tù túng và dễ gây chuyện với
nhau.
Cậu phục vụ cầm ly và chén đũa từ bên kia đường bước qua, đặt xuống bàn nhựa.
Không cần nhìn thực đơn, Phiên gọi một xị rượu gạo và dĩa cá ngừ sashimi. Tôi
không uống được rượu nên gọi một chai Sài Gòn xanh. Cậu phục vụ bước đi, tôi hỏi
Phiên:
- Ở đây cũng có bán món ăn Nhật Bản?
Phiên cười rồi giải thích:
- Tuy Hòa được xem là trung tâm đánh bắt cá ngừ đại dương của cả nước. Người
dân địa phương gọi là cá “bò gù”. Những con cá ngừ nặng trên 30 ký được xuất
khẩu sang Nhật, những con nhỏ hơn thì bán trong nước. Người Nhật thường ăn cá
ngừ sống với mù tạc washibi và gọi là món sashimi. Người dân ở đây cũng làm theo
như vậy nhưng chế biến khác một chút cho hợp khẩu vị.
Cậu phục vụ bưng ra một mâm nhỏ rồi lần lượt đặt xuống bàn nhựa : một dĩa
thịt cá ngừ xắt lát mỏng, một dĩa rau sống với chanh ớt, hai chén xì dầu có đậu
phụng giã nhỏ, một hộp mù tạc washibi. Phiên lấy chanh vắt lên những miếng thịt
cá ngừ đỏ hồng khiến chúng biến thành trắng hồng. Anh trộn mù tạc vào chén xì
dầu. Trải một lá cải đắng trong lòng bàn tay, anh gắp hai miếng thịt cá ngừ bỏ
vào rồi bỏ thêm rau thơm xong cuốn lại, đưa cho tôi.
- Anh chấm mù tạc, ăn thử xem có ngon không ?
Nhìn những miếng cá ngừ sống tôi hơi ớn vì sợ mùi tanh, nhưng sau khi ăn một
miếng cá ngừ chấm mù tạc cay buốt óc, khiến tôi phải nhắm mắt lại nói với
Phiên:
- Tuyệt vời!
- Món “đèn biển” còn trên cả tuyệt vời!
Tôi vội mở mắt hối thúc:
- Vậy gọi ngay món đó đi.
- Anh cứ ăn hết dĩa cá ngừ sống, tôi sẽ gọi món “đèn biển”. Để tôi kể anh
nghe lai lịch người nấu món ăn này.
Tôi vừa ăn vừa nghe Phiên kể chuyện. Hùng Râu chủ quán là bạn học của Phiên.
Hùng Râu có cô em gái tên Bích Hải. Mùa hè vừa qua cô đã tốt nghiệp ngành kỹ
thuật chế biến món ăn của Trường cao đẳng nghề du lịch Sài Gòn. Cô trở về Tuy
Hòa chuẩn bị nấu ăn cho một nhà hàng lớn. Trong một chuyến đi chơi Gành Đá Dĩa
với người yêu tên Long, không may họ đã bị tai nạn giao thông. Long đã chết tại
chỗ, còn Hải thoát chết nhưng sau đó đầu óc lúc tỉnh lúc mê. Bây giờ ban ngày cô
ngồi ở nhà xem phim võ hiệp, buổi tối mới phụ giúp nấu ăn cho quán của người
anh. Đặc biệt có ai gọi món “đèn biển”, Hải sẽ ra trò chuyện như gặp tri âm.
Đúng như lời Phiên kể, khi anh gọi món “đèn biển”, một cô gái bưng ra hai nồi
om nhỏ bằng đất nung để trên hai cái dĩa. Cô châm lửa vào cồn khô trên dĩa, cho
ngọn lửa cháy quanh nồi om.
- Xin mời hai đại ca thưởng thức món “đèn biển” do chính tay tiểu muội nấu.
Bảo đảm ngon hơn món ếch nướ