ế học, ta học về cách điều hành một công ty từ số 0 qua một giám

đốc thành công, học về nhạc lý và thị hiếu âm nhạc từ một nhạc sĩ, học biết về

công nghệ lăng xê qua một ông bầu… Không hiểu về điều mình viết không chỉ là một

sai lầm, mà còn là sự thiếu trách nhiệm. Chúng ta học để biết, và biết thì mới

viết. Càng làm nghề lâu thì ta càng học được nhiều. Khi quay nhìn lại, tôi nhận

ra rằng mỗi đối tượng tôi gặp trong nghề báo đều đã dạy cho tôi điều gì đó hữu

ích. Và như vậy, chúng ta là người có nhiều thầy hơn bất cứ ai.

4. Tôi ưa thích nghề báo bắt đầu từ những tin vắn quốc tế,

ký tên AP, AFP, Reuter…Và cho đến giờ tôi vẫn yêu thích chúng. Những tin vắn,

không có tên phóng viên nào được ký, thay vào đó là tên hãng tin. Đối với tôi,

nó thể hiện toàn bộ nghề báo: Cả một bộ máy khổng lồ để đưa đến cho ta dòng tin

50 từ đó. Khi em nói mình muốn làm báo, thông thường điều đó có nghĩa là em sẽ

làm người viết, một phóng viên ký tên dưới bài được đăng. Hãy nghĩ đến bộ máy

sau đó: người dịch, người biên tập, thư ký tòa soạn là người tổ chức bài, người

trình bày, tổng biên tập, người đọc morasse, người thủ quỹ phát nhuận bút, người

phát hành và bán báo, và…người đọc. Một bộ máy khổng lồ rất nhiều khi bị lãng

quên.

5. Nghề báo trong tim

tôi gói trọn trong một chữ TIN. TIN - là thông tin - thứ chúng ta phải cung cấp.

TIN - là lòng tin - thứ chúng ta phải đạt được. Nếu không có thông tin, không

thể đòi hỏi lòng tin. Nếu không có lòng tin, thông tin chỉ là trò hề vô nghĩa.

Để có được hai thứ đó, phải bắt đầu từ sự thật, và vì sự thật.

Nghề báo xét cho cùng

không mang đến cho chúng ta thứ quyền lực nào ngoài quyền được đòi hỏi tìm đến

tận cùng sự thật. Cũng như đối với nhiều người làm báo khác, sự thật có sức quyến

rũ ghê gớm đối với tôi. Sự thật, để có được nó, người ta có thể phải trải qua rất

nhiều thứ. Có thể là những chuyến đi dài, những cuộc phỏng vấn đeo đuổi hàng tuần.

Có thể là khổ ải, nhục nhằn, mất mát. Có thể là trung thành, hay phản bội. Là sức

lực, trí tuệ, lòng dũng cảm. Là mồ hôi, máu. Là cận kề chiến tranh, thảm họa,

tù đày. Là cái chết… Có thể, là tất cả những cái đó gộp lại.

Sự thật, chính là lý

do khiến những nhà báo mất mạng ở chiến trường. Sự thật, là nguyên nhân sâu xa

khiến nghề báo luôn được xếp vào những nghề nguy hiểm.

Để CÓ được sự thật,

người làm báo phải chính trực và biết hoài nghi. Để NÓI được sự thật, tờ báo phải

chính trực và có dũng khí.

Nhưng, em sẽ hỏi, rằng

sự thật là gì? Sự thật, đôi khi là điều không dễ nắm bắt. Sự thật, đôi khi nằm

giữa hai chiều thông tin. Sự thật, đôi khi nằm giữa hai bản báo cáo của hai phe

thắng bại. Sự thật, đôi khi là ranh giới mờ ảo mong manh. Và sự thật rất nhiều

lúc là thứ vẫn đang được tìm kiếm chứ không phải đã được khẳng định. Người tìm

kiếm nó không phải bao giờ cũng gặp được nó.

Nhưng dù thế nào, thì

nghề báo cũng phải khởi đầu từ niềm khao khát đạt đến sự thật. Từ niềm tin sâu

sắc vào điều đúng đắn. Ngày mà ta thấy thanh thản trước một điều không tốt, đó

cũng là ngày ta bôi vết đen đầu tiên lên nhân cách của chính mình.

6. Dù sao tôi vẫn

nghĩ nghề báo không phải là một nghề khó. Không có gì bảo đảm là ta sẽ viết được

những điều lớn lao, nhưng chắc chắn ta luôn có thể làm được điều tối thiểu là

viết một cách chân thật. Viết thì dễ hơn là nói, nói thì dễ hơn là tin, và tất nhiên,

tin thì dễ hơn là sống vì những điều tốt đẹp.

Bởi thế, nếu ta chưa

thể viết được những điều vĩ đại và chân thật, thì ít nhất, ta cũng phải viết được

những điều bé nhỏ và chân thật.

Hãy bắt đầu từ đó.

Dẫu sao cũng đừng sợ hãi con người

Điều khác biệt giữa trường học và cuộc đời là gì? Ở trường,

bạn được dạy một bài học và sau đó được làm bài kiểm tra. Trong cuộc đời, bạn

được cho một bài kiểm tra và nó sẽ dạy bạn một bài học.”

TOM BODETT

Em mười bảy tuổi, ngoan hiền và trong sáng. Đi học rồi về

nhà. Không dùng điện thoại di động. Nhưng bỗng dưng em phải trải qua một tuần

ác mộng: bạn cùng lớp xì xào bàn tán, cửa sổ Offline ở YM đầy ắp những lời cợt

nhả, bạn cùng lớp xầm xì bàn tán, điện thoại nhà reo liên tục lúc mười một giờ

rưỡi đêm những giọng đàn ông xin gặp em. Khóc nức nở, em không biết chuyện gì xảy

ra với mình. Ba mẹ em tức điên, định đổi số điện thoại. Nhờ sự giúp đỡ của ông

anh họ, cả nhà phát hiện ai đó đã đưa tên, nick và cả số điện thoại của em lên

một diễn đàn với lời mời gọi ỡm ờ.

Không dễ khẳng định

nhưng em lờ mờ đoán ra, có thể đó là một người xưa đã từng là bạn.

Rồi tất cả trôi qua, nhưng em đã khác. Em không cười nữa, em

thu mình lại, sợ gặp gỡ, sợ kết bạn, sợ tổn thương. Em khắc lên bàn học của

mình một câu khiến tôi giật mình khi đọc được: “Tôi sợ hãi con người!”.

Tôi biết em sợ hãi thật sự, bởi vào tuổi mười bảy, những hiềm

khích và sự đố kị không dừng lại ở việc “nghỉ chơi” hay những lời xầm xì

“tin-hay-không-tùy-bạn” nữa, mà nó đột nhiên sắc nhọn, làm rỉ máu trái tim, tổn

thương danh dự như vậy đó. Em chưa thể chấp nhận nó, em không thể tin… Thất vọng

và đầy tổn thương, em tự