ào. Cả những con tàu vĩ đại như Titanic vẫn có thể bị

đánh đắm.

Chúng ta thường nhanh chóng quên rằng, một khi càng dễ điều

khiển người khác thì chúng ta càng khó điều khiển bản thân mình. Quá trình đó

diễn ra tinh vi đến nỗi hiếm khi nào người trong cuộc nhận ra. Đó là sự thật.

Chúng ta luôn dễ dàng nhìn ra con người thật của ai đó một khi họ nắm giữ quyền

lực, điều đó cũng có nghĩa chúng ta gần như không thể che giấu con người thật của

mình khi có quyền lực trong tay.

Đôi khi, tôi vẫn tự hỏi mình: phải chăng chúng ta đã mang

trong mình khao khát quyền lực như một thứ bản năng, khởi từ thuở bình minh của

loài người? Có lẽ đúng như vậy. Dường như không ai trong chúng ta có thể vượt

qua nổi sự cám dỗ của việc có được quyền năng chi phối người khác, dù chỉ trong

một giới hạn nào đó. Nhưng sử dụng quyền lực ấy để làm gì, và như thế nào, là

điều khiến chúng ta trở nên khác nhau.

Có người xem quyền lực là mục đích tối thượng còn công việc

là chiếc cầu để đạt đến nó. Và họ dùng nó để thống trị người khác, để mưu lợi

cho riêng bản thân. Cũng có người xem quyền lực là một công cụ hữu ích giúp họ

làm việc tốt hơn. Họ dùng nó để khơi gợi cảm hứng và tài năng của người khác,

nhằm đạt được những mục tiêu chung và cố gắng mang lại lợi ích lớn lao nhất cho

nhiều người nhất. Bạn sẽ chọn ai trong những người đó, hoặc sẽ trở thành ai

trong những người đó? Bạn sẽ là ai với quyền lực trong tay? Và bạn sẽ là ai trước

uy quyền của người khác?

Tôi tin rằng, đó chính là những câu hỏi đáng để đặt ra trong

cuộc đời. Bởi câu trả lời sẽ vẽ nên tâm thế và bản lĩnh của chúng ta trong thế

giới xô bồ này: ung dung hay hoảng sợ, vững vàng hay bị khuất phục, tự tin hay

tự ti, thành công hay thất bại…

Bạn biết chăng, bạn vẫn

còn rất trẻ. Và mai kia chính bạn sẽ là người chọn ra thuyền trưởng cho rất nhiều

con tàu. Hoặc chính bạn sẽ trở thành thuyền trưởng.

Tôi chỉ mong khi ấy bạn

sẽ không quên những gì Edward Counsel đã viết, rằng “những dấu chân của quyền lực

thường là những dấu chân trên cát”. Những cơn gió vẫn mải miết thổi qua nơi ấy,

và sẽ chẳng để lại gì trên bờ cát thời gian...

Về nghề báo - Từ những điều bé nhỏ và chân thật

Tôi vừa nhận được điện thoại của em, báo tin em đã thi vào

Khoa báo chí năm nay. Nhưng em vẫn đang băn khoăn không biết mình có đủ bản

lãnh để theo nghề báo hay không, một nghề mà em nói rằng “rất cao quý”. Em muốn

“thỉnh giáo” tôi thêm vài thông tin về nghề báo để đi đến quyết định cuối

cùng.Tôi nghe giọng nói sôi nổi của em, và mỉm cười một mình. Vì em đã yêu cầu,

bạn nhỏ, tôi sẽ nói em nghe về nghề báo. Có thể nó không giống điều em thấy, hoặc

những điều em sẽ được học ở trường, nhưng đó là những gì tôi nghĩ, sau bấy

nhiêu năm làm công việc này.

1. Nghề báo trước hết là một nghề. Tôi không ưa dùng từ “cao

quý” cho một nghề nào đó, nếu như em cũng đồng ý với tôi rằng mọi nghề nghiệp

lương thiện đều cao quý như nhau. Như mọi nghề nghiệp khác mà em biết, ta kiếm

sống bằng công việc đó. Nghề báo nuôi sống ta bằng lương và nhuận bút. Và cũng

như mọi nghề nghiệp khác, ta phải làm công việc của mình với tất cả năng lực và

trách nhiệm để không hổ thẹn với đồng lương nhận được.

Vì sao tôi nhắc đến nhuận bút trước hết. Bởi vì việc chúng

ta được trả tiền cho những gì chúng ta viết sẽ khiến ta tỉnh táo, và không cho

rằng mình đang làm một công việc cao quý hơn nhiều nghề khác trong xã hội. Và

vì niềm vui mỗi khi lãnh nhuận bút cho một bài báo là niềm vui không bao giờ

cũ. Từ một cái tin nhỏ đầu tiên cho đến bài báo cuối đời, khi niềm vui đó còn tồn

tại nghĩa là em còn tự hào vì mình nhận được thành quả xứng đáng từ công sức của

chính mình. Một người làm báo chính trực luôn trân trọng từng đồng nhuận bút, bởi

đó sẽ là nguồn thu nhập duy nhất nếu anh ta quyết dành cả đời mình chỉ để làm

báo.

2. Khi ta đặt nghề

báo trong tương quan bình đẳng với nghề khác, ta sẽ đặt bản thân người viết báo

bình đẳng với nhân vật của mình. Quan tòa có thể đứng cao hơn để tra hỏi hay

phán xét bị cáo, nhưng chúng ta đứng trước quan tòa và bị cáo để phỏng vấn họ với

một tư thế như nhau, sự tôn trọng như nhau. Đó cũng sẽ là tư thế trước chính trị

gia, nghệ sỹ cho đến người công nhân quét đường. Người giàu, người nghèo, người

thành công hay người thất bại. Em không yêu hay ghét hết thảy các nhân vật như

nhau, nhưng em phải đối xử với họ như nhau: tôn trọng và không mặc cảm. Khiếp

hãi hay khinh thường không nên là tác phong của một nhà báo.

3. Trong nghề báo, tuổi trẻ không phải là thế mạnh tối thượng.

Sự thông minh và xông xáo là những ưu điểm đáng kể, nhưng kinh nghiệm và kiến

thức mới là giá trị quyết định. Nghề báo là nghề “gừng càng già càng cay”…

Chúng ta xuất thân không phải là những người thông thái, nhưng lại phải biết về

nhiều lĩnh vực, đó là lý do ta phải học liên tục. Và cách học tuyệt vời nhất

quyết định sự hấp dẫn của nhà báo, là ta có cơ hội học trực tiếp từ những người

am hiểu nhất về vấn đề đó, bên cạnh sách báo. Ta học cái nhìn kinh tế vĩ mô từ

một nhà kinh t