cúi xuống để nhặt lấy sự khôn ngoan rơi ra từ túi kinh nghiệm

của người khác? Hay chúng ta cứ ngạo nghễ bước qua và đợi đến ngày chính mình bị

chôn vùi rồi mới bừng tỉnh giấc?

Tôi muốn nói với bạn

rằng, dù bạn còn trẻ và còn vô vàn cơ hội để trải nghiệm, thì cũng đừng bao giờ

bỏ qua những hạt giống của sự khôn ngoan, đôi khi được giấu trong những điều vô

cùng bé nhỏ, đừng bỏ qua những điều khôn ngoan trong lời nói của những người

bình thường ở ngay xung quanh mình. Đôi khi, bạn không thể biết được, một lời

nói tình cờ hoặc một câu danh ngôn được suy nghĩ đến đủ độ chín có thể làm thay

đổi đời bạn ra sao.

Mấy ai biết được tôi

đã học được nhiều đến thế nào từ câu nói bâng quơ của một người đàn ông dũng cảm

vô danh. Tôi luôn vin vào hai câu hỏi đơn giản này để đi đến hết cuộc đời, để

chọn lựa, để hành động, và để sống:

“Nếu làm điều đó, sao ta sống nổi với mình?”

và

“Nếu không làm điều đó, sao ta sống nổi với mình?”



Và sẽ chẳng còn gì trên bờ cát thời gian(7)

“Nếu Thượng đế muốn hủy hoại ai đó thì trước hết, ngài sẽ biến

người ấy

thành một vị thần"

NGẠN NGỮ HY LẠP

7. Tựa đề được gợi ý từ câu thơ của R.Tagore “Hãy để cuộc đời

bạn nhảy múa nhẹ nhàng trên bờ Thời gian như giọt sương trên chóp lá”.

Chiều Chủ nhật, tôi ngồi trước bậc thềm quan sát những đứa

trẻ trong xóm chơi với nhau. Chúng thường chơi đi chơi lại mấy trò. Trước hết

là trò cao bồi, một đứa làm cao bồi kiêm cảnh sát trưởng, vài đứa đóng vai thổ

dân, và một tên cướp. Không cậu bé nào chịu đóng vai tên cướp cả. Tất cả đều muốn

làm cảnh sát trưởng. Cãi nhau mãi, cuối cùng chúng quyết định những người qua

đường sẽ là tên cướp. Những tên cướp luôn luôn bỏ chạy. Và người qua đường cũng

thế…Vì vậy, chúng hò reo và đuổi theo những người đi qua xóm.

Trò chơi vì thế mà nhanh chóng trở nên nguy hiểm và bị người

lớn nghiêm cấm. Chúng lập tức chuyển sang trò chơi yêu thích khác, trò “Ta là

chúa tể”.

Một cậu bé học lớp Ba, cao nhất và khôn lanh nhất, là người

khởi xướng và vì thế nghiễm nhiên trở thành chúa tể. Trò chơi rất đơn giản,

“chúa tể” sẽ đội cái xô nhựa lên đầu, tay cầm cây kiếm nhựa giơ lên cao và hét

vang “Ta là chúa tể”, sau đó nghiêm mặt quát to“Lính đâu!”. Những đứa trẻ khác

sẽ khúm núm cung kính “Thưa chủ nhân!”. Chúa tể sẽ sai vặt “quân lính” (đương

nhiên): đi rót nước, đi lượm rác, đi mua kem, hoặc đôi khi, đi trừng phạt một

“tên phản bội”, bắt “hắn” lại và nhốt vào nhà tù…

Quân lính nhìn chung tỏ vẻ chán ngán, và một cô bé mới nhập

bọn lắc đầu nguầy nguậy. Không công bằng, phải oẳn tù tì để chọn ra người làm

chúa tể chứ. “Đâu phải mình anh, ai cũng thích làm chúa tể hết mà” – cô bé càu

nhàu.

Những người lớn ngồi trên thềm nhà xung quanh đó cười

nghiêng ngả.

Chợt nhớ hôm nọ, cô bạn đang làm giáo viên ở một trường tiểu

học Quốc tế kể rằng, ở lớp cô lần lượt mỗi học sinh sẽ được làm lớp trưởng

trong một tuần. Bởi cô nghiệm ra rằng để có những cách thức dạy dỗ hoặc điều chỉnh

thích hợp, điều cần nhất là giáo viên phải thấy được bản tính của đứa trẻ một

cách rõ ràng nhất. Và cũng giống như người lớn, tính cách của trẻ con sẽ bộc lộ

rõ nhất khi ta trao cho chúng trách nhiệm và uy quyền trong vai trò thủ lĩnh.

Khi ngồi nhìn những đứa trẻ ngây thơ chơi trò “ta là chúa tể”,

tôi mới nhận ra ý tưởng của cô bạn thật tuyệt vời, bởi chính Abraham Lincoln

cũng từng nói: “Gần như tất cả mọi người đều có thể chịu đựng được nghịch cảnh.

Nhưng nếu muốn kiểm tra tính cách của một người nào đó - hãy trao cho anh ta uy

quyền”.

“Ai cũng muốn được làm chúa tể” - cô bé kia đã nói như vậy.

Chúng ta mới giống nhau làm sao! Ta đều mơ trở thành thuyền trưởng trên mọi con

tàu.

Hẳn nhiên khi lớn lên, tôi cũng như bạn, sẽ dần hiểu rằng

làm “thủ lĩnh” - dù chỉ là “thủ lĩnh” của một lớp học vài mươi học sinh, hay một

công ty hàng trăm người - nghĩa là sẽ được nể vì, được ra oai, sai khiến và đôi

khi…trừng phạt người khác. Nhưng nó cũng có nghĩa là phải gánh thêm trách nhiệm

và cả những phiền toái, những thứ luôn khiến cho vai trò đó trở nên ít hấp dẫn

hơn. Ví như việc thuyền trưởng luôn phải là người cuối cùng rời khỏi con tàu sắp

đắm.

Vì thế khi lớn lên, chúng ta hiểu rằng không phải ai cũng có

thể trở thành người “đứng mũi chịu sào”. Phần đông chúng ta sẽ trở thành thủy

thủ.

Chúng ta vẫn thường cho rằng quyền lực chỉ đi kèm với địa vị

hay chức vụ, nhưng tác giả Brain Tracy trong cuốn sách 100 quy luật bất biến

trong kinh doanh đã đúc kết rằng có bốn kiểu quyền lực khác nhau: quyền lực

chuyên môn, quyền lực cá nhân, quyền lực địa vị và quyền lực được phong tặng…

Nghĩa là dù không thể có được quyền lực từ chức vụ cao, bất cứ ai trong số

chúng ta cũng có khả năng tác động đến người khác bằng năng lực chuyên môn hoặc

bằng nhân cách của mình, hoặc cả hai.

Chính vì vậy, nếu bạn có địa vị thì đừng áp chế, và nếu bạn

không có địa vị, cũng đừng sợ hãi. Bởi địa vị cao là những con tàu trên biển cả,

còn quyền lực chính là những cơn gió. Chúng có thể đưa chúng ta đi xa, nhưng

cũng có thể khiến ta lật nh