trước, càng thêm nhu nhược, càng thêm bó tay hết cách. Chẳng lẽ

chính sự rối rắm khiến Sangye Gyatso bận đến nỗi quên mất hay sao? Y làm sao có thể quên cơ chứ? Nhẫn nại ba năm, nói quên liền một nét bút sổ

toẹt hết thảy như thế hay sao?

Không, Sangye Gyatso không hề

quên, nếu y thật sự quên, Tsangyang Gyatso vẫn phải nhốt mình trong

phòng đọc kinh niệm Phật, chứ không thể ngồi trên điện lớn, lắng nghe

các sư lễ bái. Tất cả những điều này chẳng qua là cảnh giả, vì Sangye

Gyatso sẽ ở sau lưng giả vờ cùng Tsangyang Gyatso bàn bạc chính sự; trên thực tế, quyền quyết định vẫn nắm chắc trong tay Sangye Gyatso. Hơn nữa y thường vẫn nhắc đến vấn đề trả lại quyền cho Ngài, chỉ là mỗi lần

Tsangyang Gyatso ngẩng đầu mong đợi, cuối cùng đều kết thúc bằng thất

vọng.

Tsangyang Gyatso trẻ tuổi không biết nên đòi một lời giải

thích với ai. Nhìn Phật cầm hoa mỉm cười[2'>, Ngài cũng cười, chỉ là Ngài cười một cách ẩn nhẫn, cười một cách bất lực, cười một cách hoàn toàn

không có vẻ ung dung và ôn hòa của nhà Phật. Ngài là vua của cung

Potala, chỉ là trên sân khấu không ai hỏi han, một mình đạo diễn một màn kịch buồn vui vô thường.

[2'> Cầm hoa mỉm cười (Niêm hoa vi

tiếu): là một giai thoại thiền, ghi lại sự kiện Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đưa cánh hoa lên khai thị, tôn giả Ca Diếp mỉm cười. Đây là biểu thị

cho pháp môn lấy tâm truyền tâm, một pháp môn siêu ngôn ngữ, siêu văn

tự. Trong pháp môn này chỉ có sự giao cảm, rung động giữa hai tâm thức

thầy và trò, và hai tâm thức này đã đồng nhất. Đó là cái tâm vi diệu

Niết bàn. Lời thề trong dĩ vãng

đều thành mây khói. Câu chuyện của ngày hôm qua cũng đã kết thúc.

Tsangyang Gyatso nên hiểu rõ, tươi héo vô ý, hợp tan tùy duyên. Chỉ là

khi Ngài đứng trên bờ sông thời gian, ngắm bóng hình của kiếp phù du,

vẫn cảm khái muôn vàn.

Trên đời này quả thật có quá nhiều chuyện

sơ suất ngẫu nhiên, rất nhiều bỏ lỡ, rất nhiều lướt vai, khiến người dở

khóc dở cười. Rất nhiều người thích sắp xếp sẵn hành trình cho mình, ghi chép hết những việc muốn làm vào trang sách của đời người. Nhưng sự đời muôn vàn biến hoá, quá trình có lẽ còn có thể đoán trước, kết cuộc lại

luôn nằm ngoài dự liệu. Thế là chúng ta không ngừng thêm bớt sửa đổi

tình tiết, không ngừng nhân nhượng cầu toàn, đến cuối cùng, giữa tưởng

tượng và thực thế lại khác biệt một trời một vực.

Cung Potala,

một tòa cung điện đẹp đẽ trên cao nguyên Tây Tạng, một sân khấu tô vẽ

đậm mực của nhân gian. Biết bao linh đồng chuyển thế xóa đi quá khứ,

thay đổi tâm tình ở đó. Thế nhưng không phải bạn nghe theo ai, người đó

sẽ cho bạn mãn nguyện. Tsangyang Gyatso dùng thời gian ba năm, muốn đổi

lấy quyền trượng cho rằng theo lý đương nhiên thuộc về Ngài, cuối cùng

cũng chỉ như bọt nước, chớp mắt đã tan. Ví như chúng ta nghĩ đủ mọi cách muốn uống một tách trà, nhưng vì thời gian chờ đợi quá dài, cầm trong

tay đã nguội lạnh, uống vào đã không phải là mùi vị ấy nữa. Nhưng như

vậy, ít nhất chúng ta vẫn ngửi được hương thơm của trà, còn Tsangyang

Gyatso, ngồi trong cung điện sâu thẳm trống trải, chỉ cảm nhận được nỗi

quạnh quẽ và bất lực vô biên.

Có người nói, Tsangyang Gyatso may mắn. Giờ đây nghĩ lại, Ngài quả thật may mắn hơn

Đạt Lai Lạt Ma mấy đời trước đó. Những linh đồng chuyển thế ấy từ nhỏ đã phải tiếp nhận học tập Phật giáo chính quy, họ nào có tuổi thơ vô tư,

thời gian lãng mạn. Còn Tsangyang Gyatso, mười lăm năm nay không hề biết thân phận của mình, Ngài trải qua những ngày tháng đơn thuần đẹp đẽ

nhất của đời người mà không có bất cứ áp lực và gánh nặng nào. Mười lăm

năm dài, dùng vui vẻ của mười lăm năm, đổi lấy năm tháng sau này thân

bất do kỷ, cũng là xứng đáng.

Thế nhưng không ai quy định rằng,

Tsangyang Gyatso phải hài lòng, phải trả giá vì quá khứ hạnh phúc của

mình. Dù Ngài ở cung Potala, khổ tu ba năm, cũng không thể bù đắp cơ

duyên đã từng lỡ mất. Bắt đầu từ khi Đệ Ba Sangye Gyatso dự tính giấu

không phát tang đối với cái chết của Đạt Lai thứ 5, Tsangyang Gyatso đã

mất đi thời cơ tốt nhất để trở thành Đạt Lai thứ 6. Sangye Gyatso làm

sao nỡ dễ dàng nhường lại chính quyền nắm giữ mấy mươi năm cho một đứa

trẻ đã buông thả chốn nhân gian mười lăm năm, y thật sự yên tâm sao? Dù

hiện tại Tsangyang Gyatso đã có thành quả tu luyện ba năm, đối với

Sangye Gyatso, còn xa mới đủ tiêu chuẩn trong lòng y. Tài thao lược kiệt xuất của Đạt Lai thứ 5 Lobsang Gyatso đã bén rễ sâu vững trong lòng y,

những thành tựu phi phàm ấy, Tsangyang Gyatso há có thể thay thế?

Do đó, dù Tsangyang Gyatso mỏi mắt trông chờ, Sangye Gyatso cũng trước sau không giao cây quyền trượng đại diện cho vương giả ấy vào tay Ngài.

Tsangyang Gyatso lại chật vật sống qua hai năm trong chờ đợi và ẩn nhẫn. Hai năm này, Ngài hết sức khiến mình bình tĩnh, hòa nhã đối đãi mỗi một việc, mỗi một người. Hai năm này, Ngài khiến mình triệt để chìm đắm

trong Phật pháp mênh mông, dường như muốn quên hết mọi thứ của thời niên thiếu. Không phải là quên, đúng ra là gói ghém lại quá khứ một cách

hoàn hảo, cất kín ở một góc không thể dễ dàng