ưới bà. Nhưng tôi nghĩ, một cao

tăng “tâm vững như bàn thạch” như Kumarayana nếu không có tình cảm sâu sắc với

Jiva, chắc chắn sẽ không chịu làm quốc sư Khâu Từ, rồi lưu lại nơi này. Ở Ấn

Độ, ông có thể trở thành một tướng quốc kia mà! Nếu không vì người vợ xinh đẹp,

nếu không vì những đứa con thông minh, chắc hẳn ông đã không can tâm với thân

phận một kẻ tha hương. Vì vậy, khi Jiva muốn xuất gia ông đã kiên quyết phản

đối, chỉ đến khi bà một mực tuyệt thực, ông mới đành ngậm đắng nuốt cay chấp

nhận. Giương mắt đứng nhìn người vợ đầu gối tay ấp của mình xuống tóc đi tu, từ

nay gia đình hạnh phúc của ông không còn trọn vẹn nữa, chắc hẳn ông đã rất đau

lòng. Bản thân ông là một tín đồ Phật giáo, lẽ ra ông phải vui mừng khi có

người nguyện dành trọn đời phụng sự Đức Phật mới phải chứ? Nhưng vì sao khi tín

đồ ấy là người ông yêu thương, ông lại chẳng thể nguôi ngoai?

Tôi vén

rèm cửa nhìn ra bên ngoài, xe ngựa chạy rất nhanh, nhưng vì là cỗ xe tốt nên

mức độ rung lắc không quá nghiêm trọng. Từng thửa ruộng đều tăm tắp trôi qua

trước mắt, phía xa xa là dãy Thiên Sơn sừng sững tạc hình lên bầu trời xanh

ngút ngát. Quay đầu lại, bắt gặp ánh mắt Rajiva đang nhìn mình. Lại nhớ chuyện

Kumarayana không bằng lòng để vợ xuống tóc, nhưng lại đồng ý cho cậu con trai

mới bảy tuổi của mình xuất gia. Có lẽ không chỉ vì cậu bé tuổi nhỏ cần có mẹ,

mà còn vì Kumarayana muốn Rajiva ở bên Jiva để chăm sóc bà.

Tôi đắm

chìm trong những suy tư miên man không dứt, bánh xe vẫn đều đặn quay, mí mắt

trùng xuống, nặng trịch. Mấy ngày rong ruổi trên đường khiến tôi thấm mệt. Chợt

thấy vẳng bên tai một giọng nói khẽ khàng, ấm áp:

- Ngải

Tình, nằm xuống chợp mắt đi.

Không

kịp suy nghĩ thêm, tôi ngã đầu xuống, trước lúc thiếp đi chỉ nhớ mang máng là

đã gối trên vật gì đó rất êm, sau đó ngủ say không biết trời đất gì.

Khi

Rajiva đánh thức tôi dậy thì trời đã về chiều, trước mặt tôi là quần thể kiến

trúc nguy nga, đồ sộ chẳng khác nào một thành phố. Rajiva lại đỏ mặt khi tôi mở

mắt ra nhìn cậu ta, chắc là điệu bộ của tôi lúc ngủ khó coi lắm, nên cậu ta mới

như vậy. Tôi thấy hơi xấu hổ, nhưng cảm giác ấy đã nhanh chóng biến mất ngay

sau khi tôi xuống xe và nhìn thấy công trình kiến trúc trước mặt.

Đó là

ngôi chùa nổi tiếng nhất trong lịch sử Khâu Từ - chùa Cakra, được xây dựng dưới

thời Ngụy Tấn, cũng là ngôi chùa lớn nhất còn lưu lại ở Tây vực. Trong “Đại

Đường Tây vực ký” Huyền Trang gọi đó là chùa Chiêu Hộ Li. Khi Huyền Trang đi

Tây Trúc thỉnh kinh và có ghé qua chùa Chiêu Hộ Li, thì ngôi chùa này khi ấy

đang vào giai đoạn cực thịnh. Khuôn viên của chùa kéo dài đến tận vùng gò đồi

và núi cao hai bên bờ phía đông và phía tây sông Tongchang. Ngài Huyền Trang đã

ở lại chùa Cakra giảng kinh trong suốt hơn sáu mươi ngày và ngài đã để lại cho

thế kỷ XXI rất nhiều tư liệu nghiên cứu quý giá về ngôi chùa này. Phía bắc chùa

Cakra có một thôn làng nhỏ của người Duy Ngô Nhĩ (Uygur), nghe nói đó chính là

nơi từng được gọi là “Nước con gái” (Nữ nhi quốc) trong tiểu thuyết “Tây du ký”

nổi tiếng của Ngô Thừa Ân. Nhưng sự thật có phải vậy không thì vẫn chưa ai giải

đáp được. Một số di chỉ thiền động với rất nhiều văn tự Khâu Từ và những bức

bích họa đậm màu sắc Phật giáo nằm trên ngọn núi phía bắc chùa Cakra vẫn được

bảo tồn đến ngày nay. Nghe nói, về sau, những pho tượng Phật trong chùa đã bị

tín đồ Hồi giáo phá hủy, vì họ căm ghét việc sùng bái những thần linh có hình

hài.

Chùa

Cakra lấy sông Tongchang làm đường ranh giới tự nhiên phân tách ngôi chùa thành

hai khu vực phía đông và phía tây. Người dân Kucha ngày nay gọi đó là thành cổ

Subash, là di chỉ quan trọng nhất ở Khâu Từ, bên cạnh Thiên Phật động Kizil.

Ngày nay, muốn đến chùa Chiêu Hộ Li ở Kucha bạn phải nói là đến “thành cổ Subash”,

vì hầu hết những người không nghiên cứu sâu về lịch sử ở Kucha đều không biết

chùa Chiêu Hộ Li là ngôi chùa nào. Tuy nhiên, trên thực tế, thành cổ Subash chỉ

là một thành phố nhỏ nằm ở đầu phía nam của khu chùa phía tây mà thôi. Là thành

phố trực thuộc trong cả khối kiến trúc đồ sộ của ngôi chùa Cakra vĩ đại này.

Subash là nơi nghỉ trọ của khách thập phương khi đến chùa cúng bái. Trong nội

thành Subash, kiến trúc đền tháp chiếm đa số, đi đến đâu cũng thấy những tòa

tháp, tháp lớn tháp bé, khiến người ta mỏi mắt ngắm nhìn.

Chúng

tôi đang có mặt ở nội thành Subash. Rajiva đưa tôi đến một ngôi nhà nhỏ ở nơi

khá hẻo lánh trong thành phố. Người mở cửa là một ông lão, tôi thấy ông rất

quen, ông lão cũng nhìn tôi chăm chú. Tôi nhớ ra rồi, chính là ông cụ quản gia

của phủ quốc sư, tên là Mavasu, là người theo hầu Kumarayana từ Ấn Độ sang Khâu

Từ. Mất một lúc lâu ông lão mới nhận ra tôi và đúng như tôi nghĩ, ông ngạc

nhiên đến mức tay chỉ trỏ vào tôi hồi lâu mà không nói được câu nào. Rajiva

giải thích với ông cụ bằng tiếng Phạn. Ông cụ đã bình tĩnh trở lại, nhưng vẫn

nhìn tôi bằng ánh mắt đầy thắc mắc khi đưa tôi vào nhà.

Khuôn

viên ngôi nhà không rộng lắm, gồm ba gian, hai chái nhà ở hai bên. Và giống nh