ĐẦU XUÂN NĂM 1974, Tĩnh Thu đang học trung học phổ

thông thì được nhà trường chọn tham gia biên soạn tài liệu giáo khoa, về vùng

Tây Thôn Bình, ở trong một gia đình trung nông lớp dưới, đi sâu thăm hỏi và con

trong thôn, sau đấy viết lịch sử của Tây Thôn Bình để làm tài liệu giảng dạy

cung cấp cho học sinh của Trường trung học số Tám thành phố K sử dụng.

Mục đích của lãnh đạo nhà trường không chỉ có thế, nếu

tài liệu giáo khoa được viết tốt, có thể cả hệ thống giáo dục thành phố K sử

dụng. Chưa biết chừng đấy là một phát đại bác nổ vang, cả tỉnh L, thậm chí bậc

trung học cơ sở và trung học phổ thông cả nước cùng sử dụng. Đến lúc ấy, “sáng

tạo vĩ đại” sẽ có ý nghĩa lịch sử và được ghi vào lịch sử giáo dục Trung Quốc.

Ngày nay nhìn lại, chuyện thật không thể tưởng tượng

nổi! “Sáng kiến” lúc bấy giờ cũng vì “giáo dục phải cải cách”! Sách giáo khoa

trước Cách mạng văn hóa đều là của phong kiến, xét lại và tư sản, đúng như Mao

Chủ tịch, lãnh tụ vĩ đại đã sáng suốt chỉ ra: “Suốt một thời kỳ dài bị đám tài

tử giai nhân, đế vương tướng lĩnh thống trị”. Cách mạng văn hóa bắt đầu, tuy

sách giáo khoa được viết lại nhưng vẫn không theo kịp sự biến đổi của tình

hình. Hôm nay sách vừa mới viết “Lâm Bưu đại chiến Bình Hình quan”, ca ngợi

tinh thần dũng cảm thiện chiến của Phó Chủ tịch Lâm Bưu, chí ít hôm sau có tin

Lâm Bưu phản bội, bỏ trốn, máy bay bị rơi ở Mông Cổ, vậy là sách giáo khoa kia

lại phải thay đổi.

Học sinh biên soạn sách giáo khoa là một tiêu chí cách

mạng giáo dục. Từ quần chúng mà ra, lại về với quần chúng: người cao quý là kẻ

ngu xuẩn nhất, kẻ đê tiện là người thông minh nhất. Tóm lại, quý ở chỗ sáng tạo

nên cái mới.

Cùng được chọn với Tĩnh Thu còn có hai cô và một cậu,

đều là học sinh tương đối giỏi văn. Nhóm này được gọi là “tiểu tổ cải cách giáo

dục của trường trung học số Tám thành phố K”, dẫn đầu là Lí, một công nhân

trong đội tuyên truyền công nhân, chừng ba mươi tuổi, hoạt bát, biết hát, biết

kéo nhị, nghe đâu vì sức khỏe kém, không làm được trong nhà máy nên được cử đến

trường làm đội viên tuyên truyền.

Thầy Trần, hiệu phó nhà trường làm tổ phó, thêm vào

đấy là thầy La dạy ngữ văn, bảy người xuất phát về Tây Thôn Bình vào một ngày

rét muộn của mùa xuân.

Từ thành phố K về Tây Thôn Bình phải ngồi xe khách

đường dài đến huyện lị huyện K. Tuy chỉ ba chục dặm nhưng ô tô phải chạy mất

một tiếng đồng hồ vì phải vòng qua vòng lại đón khách. Từ huyện lị huyện K về

Tây Thôn Bình còn tám, chín dặm, đoạn đường này phải đi bộ.

Nhóm của Tĩnh Thu đến huyện K thì gặp ngay ông Trương,

trưởng thôn Tây Thôn Bình lên đón. Ông là một nhân vật hiển hách, nổi tiếng

khắp huyện, vì Tây Thôn Bình của ông ta là thôn tiên tiến “nông nghiệp học Đại

Trại”, lại có lịch sử chống Nhật huy hoàng, cho nên cái tên ông trưởng thôn này

nổi như cồn.

Nhưng trong con mắt Thu, đây là một người đàn ông

trung niên không cao, rất gầy, tóc rụng khá nhiều, lưng hơi gù, dáng vẻ bình thường,

không giống với những nhân vật anh hùng được miêu tả thời đó: người cao lớn,

khuôn mặt đỏ au, mắt to, lông mày rậm. Tĩnh Thu bắt đầu lo lắng, một con người

như vậy thì làm thế nào để khắc họa được hình ảnh anh hùng “cao lớn, toàn

diện”? Xem ra, phải dựa vào đây để biên soạn thành sách giáo khoa.

Lại nói về nhóm bảy người. Hành lí của từng người đều

buộc gọn như ba lô của lính, dây buộc hành lí cũng theo đúng tiêu chuẩn “ba

ngang đè hai dọc”, trên tay mỗi người đều cầm theo chậu rửa mặt và những đồ

dùng khác như bàn chải đánh răng, khăn mặt…

Ông trưởng thôn nói:

- Chúng ta băng qua núi chỉ năm dặm, nếu đi theo đường

bờ kênh phải gấp đôi. Xem ra mọi người không ai khỏe, lại có mấy chị, sợ rằng…

Bảy vị hảo hán đồng thanh trả lời:

- Không sợ, không sợ, chúng tôi về đây để rèn luyện,

gian khổ thế nào cũng chịu được.

Ông Trương nói:

- Leo núi cũng là rèn luyện, đi theo bờ kênh phải lội,

tôi sợ có mấy chị…

Mấy cô gái nghe nói mấy “chị” lập tức cảm thấy không

tự nhiên, vì theo tiếng địa phương “chị” là những người đã có chồng. Nhưng

người thuộc thành phần trung nông lớp dưới nói như vậy, mấy “chị” không dám

phản ứng, ngược lại trong lòng tự kiểm điểm mình không nhận thức sâu sắc đối

với lời lẽ nôm na của tầng lớp trung nông lớp dưới, phải nỗ lực cải tạo tư

tưởng giai cấp tiểu tư sản của bản thân để hòa chung một khối với tầng lớp

trung nông lớp dưới.

Ông Trương cõng đồ giúp mấy “chị”, mấy “chị” khăng

khăng từ chối: ai lại làm thế! Về nông thôn để rèn luyện, đâu có chuyện mới bắt

đầu đã phải nhờ người giúp đỡ? Ông Trương cũng không ép, chỉ nói:

- Lúc nào đi không nổi, gọi tôi nhé.

Ra khỏi phố huyện là leo núi ngay. Núi không cao lắm,

nhưng vì lưng cõng ba lô tay xách đồ, mồ hôi vã ra ướt cả lưng, vậy là đồ trong

tay ông Trương mỗi lúc một nhiều, cuối cùng lưng ông cũng không còn chỗ trống.

Ba “chị” có hai cái ba lô không còn thấy đau, trên tay chỉ cầm chậu rửa mặt và

mấy thứ nhỏ, vậy mà vẫn thở phì phà phì phò.

Tĩnh Thu là cô gái khỏe nhất, tuy mệt muốn chết nhưng

vẫn kiên trì cõng đồ của m