bị thiêu hủy, hồn ma hiện về với bộ dạng thảm thương, mặt mũi phồngrộp, quần áo tả tơi, không nơi nương tựa. Dù sao chúng ta vẫn còn maymắn hơn những âm hồn vì có nhà trọ, khách sạn để thuê phòng nghỉ quađêm. Lại nói về điểm khác nhau giữa những ngôi nhà nơi trần gian và ngôi nhà của các hồn ma.Có thể thấy điểm khác nhau rõ nhất đó là một ngườigiàu có ở chốn nhân gian có thể xây ngàn vạn ngôi nhà, sơn vàng dátngọc, nhưng khi về với cõi âm thì tất cả đều như nhau, chỉ có một ngôinhà duy nhất là mộ phần của mình, cho dù mộ có to đẹp đến đâu. Vì thế,có lẽ ngay cả hoàng đế, e rằng cũng không được phép coi thường.
Quan điểm này cho rằng, con cháu có nghĩa vụ phải thường xuyên chăm sóc,trùng tu mồ mả ông bà tổ tiên, giống như xây sửa nhà cửa cho chính bảnthân mình vậy. Điều này nói ra nghe rất đơn giản nhưng không phải aicũng làm được. Ngay cả những gia đình danh gia vọng tộc, trải qua baothăng trầm của thời gian, thêm vào đó là thiên tai địch họa, chiến tranh loạn lạc, chia ly phân tán, mấy ai được trở về quê hương bản quán củamình, mà cho dù có tìm lại được gốc gác cũng không quan tâm đến mộ phầnđã bị bỏ hoang từ mấy đời trước, vậy thì những người dân đen thấp cổ béhọng lại càng không cần nhắc đến nữa. Như câu chuyện về Lưu phu nhântrong Liêu trai chí dị kể rằng, Lưu phu nhân lúc sinh thời về làm dâutrong một gia đình quyền quý, sau khi bà mất, căn phòng bà ở được tranghoàng thành phủ đệ lộng lẫy, nhưng hậu thế của bà đều là những kẻ vô tâm dốt nát, kết quả là ngay cả mộ phần của bà cũng bị con cháu mang đi cầm cố, thậm chí cây cố xung quanh mộ cũng bị người ngoài chặt phá làm gỗxây nhà. Nhận thấy không thể dựa giẫm vào con cháu, âm hồn của bà đãgiúp một chàng thư sinh nghèo được thỏa ước nguyện, anh ta trở nên giàucó, lại lấy được vợ đẹp. Chàng thư sinh vì ân đức đó, muốn báo đáp Lưuphu nhân, liền chuộc mảnh đất có phần mộ của bà, xây sửa lại, trồng thêm cây xanh bên mộ, ngày đêm khói nhang, chăm sóc, từ đó âm hồn của bà mới được an nghỉ, tránh được kiếp khổ. Nhưng trong đám ma quỷ, những ngườicó trí tuệ như Lưu phu nhân quả là rất hiếm.
2
Ngoài ảnhhưởng từ môi trường tự nhiên như phong ba bão táp, còn có những mối đedọa khác đối với ngôi nhà của những người đã mất. Mối đe dọa đó đến từhai phương diện, thứ nhất là người ta đào trộm, thứ hai là sự xâm chiếmcủa các hồn ma khác. Những hiểm họa này còn ghê gớm hơn sự phá hoại củatự nhiên rất nhiều, bởi lẽ đó là sự phá hủy đến triệt để, không chỉ nhàcửa tan hoang mà cả đến hài cốt cũng khó mà bảo toàn nguyên vẹn.
Chúng ta hãy nói về vấn đề đào trộm mộ trước.
Đối với sự phá hủy này, các hồn ma hầu như đều bất lực, nhiều nhất cũng chỉ có thể cầu cứu người dương qua những giấc mộng, cầu xin họ ra tay cứugiúp. Những câu chuyện như vậy quả thực rất nhiều, dưới đây xin được đưa ra hai ví dụ.
Thứ nhất, các hồn ma có thể cầu cứu đến pháp luật, hiện hồn báo mộng cho quan phủ, người có chức trách ở địa phương để họra tay ngăn chặn, nhưng đương nhiên bản thân mình phải có địa vị nhấtđịnh trong xã hội thì mới hy vọng nhận được sự giúp đỡ của quan phủ. Đào Tiềm trong Sưu thần hậu ký có ghi chép về một người có tên là ThừaKiệm, mười năm sau khi mất, ông hiện về báo mộng cho quan huyện, nói mộphần của mình đang bị kẻ gian đào trộm, mong quan phủ ra tay cứu giúp.Viên huyện lệnh cũng là một người có trách nhiệm, lập tức dẫn trăm tênnha dịch đến hiện trường. Lúc này, ba tên trộm đã chui vào trong mộ,chúng bị bắt ngay tại trận, nhưng hai tên hoa tiêu thì trốn mất. Đêm đó, hồn ma Thừa Kiệm lại về báo mộng cho quan huyện, miêu tả chi tiết khuôn mặt, vóc dáng của hai tên trộm bỏ trốn. Sáng hôm sau, viên quan huyệnliền theo lời miêu tả của Thừa Kiệm đi bắt người, quả nhiên bắt được hai tên trộm đưa về quy án. Nhưng điều đáng nói ở đây là, ngôi mộ của ThừaKiệm có thể chứa được ba tên trộm một lúc, chứng tỏ đây là một ngôi mộkhông tầm thường chút nào, sau khi phá được án, người nhà Thừa Kiệm chắc chắn sẽ mang không ít vàng bạc châu báu đến cảm ơn huyện lệnh lão gia.
Thứ hai, đôi khi có những hồn ma xử lý sự việc khá thông minh, đó là cầuxin và mua chuộc những tên trộm, để chúng nương tay. Trịnh Nguyên Hữu,người đời Nguyên ghi chép lại trong Toại xương tạp ký câu chuyện ở đầuđời nhà Nguyên, có tên trộm tên là Dương Liên Chân dạt xuống Giang Namvới âm mưu đào trộm lăng mộ vua Tống, hắn rủ thêm cả người đồng hương là Phùng Mỗ đi cùng. Cha con Phùng mỗ đều là hòa thượng, chúng chia nhaumười ngôi mộ, đào hết sáu ngôi mộ, đã chiếm được vô khối của cải, châubáu. Ngày hôm sau, khi chuẩn bị đào nốt bốn ngôi mộ còn lại, hai cha con Phùng Mỗ mơ một giấc mơ giống hệt nhau, thấy có một vị tướng mặc áo gấm từ trong rừng đi ra, vái chào rồi van xin rằng: “Hai vị đã đào sáu ngôi mộ, kiếm được không ít vàng bạc châu báu, còn chỗ này là nhà tôi ở đãlâu, cúi mong hai vị nể tình thương xót, tha cho tôi.” Năm đó nạn trộmcắp nổi lên như ong, cũng may hai tên trộm còn có chút tình người, đượcbáo mộng xong liền bỏ đi, không đào tiếp nữa.
Nhưng cũng có chútnhững ngoại lệ, ma quỷ hiện hình, làm bọn trộm ki
