thất phu, tiểu nữ, nhân cách rất đỗi bình thường.Ngay cả cái chết của họ thực chất cũng chẳng khác gì cái chết theo kiểu“Tự kinh câu hách giả[19'>”. Cho nên, nếu như Thượng Đế khai ân cho những kẻ chết đuối, cho họ hưởng đặc ân sau khi chết được luân hồi chuyển thể mà không nhất thiết phải thờ cúng, hương khói, cầu nguyện, thì nhữnghồn ma treo cổ tự vẫn kia cũng cần được đối đãi như vậy. Thậm chí một số trường hợp đặc biệt cũng được phong là minh thần hoặc thần thổ địa. Như vậy, suy nghĩ của Viên Mai đã hình thành một giấc mộng đẹp về sự bìnhđẳng trong việc phân chia những đặc quyền đặc lợi giữa các linh hồn chưa siêu thoát. Tuy nhiên, theo kiến giải của chúng tôi, nhà thơ Viên Mainên đưa ra quy định rõ ràng, đối với những dân nữ bình thường cũng phảihương khói chu toàn mới có thể được siêu thoát, nếu không “giấc mộngđẹp” kia sẽ rất khó được tán thành.

[19'> Chẳng may rơi xuống nước mà chết đuối.

Từ thời Nam Tống đến nay, những hồn ma treo cổ tự vẫn được liệt vào cácloại hồn ma “lách sách”. Vốn khi còn sống họ tìm đến cái chết thê lương, đau đớn là thế, vậy mà khi chết họ lại trở thành hồn ma chuyên đi làmnhững việc mờ ám, ác độc, sau này bị phạt không được đầu thai chuyểnkiếp. Tất cả những điều này nên lý giải ra sao?

Người treo cổ tựvẫn trước đây phần lớn đều vì đói rét cơ hàn mà phải đi đến bước đườngcùng là tự tìm đến cái chết. Nhưng từ thời Nam Tống trở lại đây, đa sốnhững hồn ma treo cổ lại là các anh hùng, liệt nữ. Có người treo cổtrong hoàn cảnh binh đao loạn lạc, có người treo cổ vì chồng chết nênthủ tiết theo chồng, có người tìm đến cái chết để giữ trọn tấm lòng thủy chung son sắt với vị hôn phu chẳng may qua đời, có người vì bị cưỡnghiếp, uất ức mà treo cổ tự vẫn, có người vì miệng lưỡi thế gian hiểm ácbuộc phải tìm đến cái chết để giải thoát cho chính mình… Muôn hình vạntrạng những lý do khác nhau đã đưa đẩy con người ta đến với cái xà nhàlạnh ngắt để tự kết liễu đời mình. Hiện tượng này đã gây ảnh hưởng lớnđến việc hình thành quan niệm “tiết liệt dị dạng” ngày càng lan tràntrong đời sống xã hội, khiến cho hình thức treo cổ tự vẫn trở thànhphương thức được lựa chọn nhanh nhất của những người vốn coi rẻ mạngsống của mình. Đối với triều đình thời đó, treo cổ tự vẫn đã góp phần tô điểm cho cái xã hội giả dối, bất lương. Với những người treo cổ khi còn sống họ bị ghẻ lạnh, coi thường, đến khi chết đi họ lại được triều đình liệt vào hàng trung thần liệt nữ, lập gian thờ thắp hương, thờ cúngtrang trọng. Còn đối với gia đình, người thân và cả xã hội thì đó lại là một tổn hại ghê gớm đánh vào tâm thức của mỗi con người. Tự đáy lòngmỗi người dân, những con người coi rẻ mạng sống tự tìm đến cái chết vẫnđược họ xem là một tai nạn đáng thương tâm không may xảy đến với mỗi gia đình. Trong Hữu đài tiên quán bút ký, cuốn một có đoạn viết:

Huyện Quảng Đông Hoa có một ngôi làng nhỏ. Người dân ở ngôi làng đó sống vuivẻ, quây quần bên nhau. Từ ngôi làng đi về phía thành phố khoảng hơnmười dặm, có một con sông nhỏ, nước chảy xiết, xanh biếc vắt ngang qua.Nối hai bờ sông là cây cầu sắt. Bên bờ có một tảng đá dáng vẻ rất giốngmột ông lão không biết đứng đó tự bao giờ. Mọi người trong thôn đều gọiđó là “Kiều đầu thổ địa thần[20'>”, hương hỏa rất cẩn thận. Sau này,trong làng có sáu người con gái đều ở vậy không lấy chồng, một hôm, họcùng hẹn nhau đứng trên cây cầu mà nhảy sông tự vẫn. Từ đó, người dânnơi đây truyền tai nhau câu chuyện bi thương về sáu người con gái đangđộ xuân thì ấy. Mặc dù có thần thổ công đứng bên cầu mà vẫn không thểbảo vệ họ thoát khỏi cái chết chìm bi đát. Thấy vậy, người dân nơi đâydần dần phá bỏ tục lệ thờ cúng tảng đá bên sông.

[20'> Thần thổ công đứng ở đầu cầu.

Cả sáu người con gái cùng “thủ chí” đồng lòng tìm đến cái chết khi cònxuân trẻ, xét từ phương diện đạo đức thì điều đó tất yếu gây nên mộttiếng vang lớn, một dư âm khó quên trong tâm thức người dân làng. Từ đó, nhân dân ngày đêm hương khói, cầu nguyện cho linh hồn họ sớm siêu thoát đầu thai kiếp khác, và mãi truyền tai nhau câu chuyện thương tâm này.Nhưng cũng phải thấy một điều trong trường hợp này, cho dù là thần thổcông cũng không có cách nào ngăn cản hành động tự sát bất ngờ và có chủ ý của họ, nên việc không còn tin tưởng và thờ cúng thần thổ công nhưtrước của dân làng cũng cần phải xem xét. Mọi người đối với việc tự sátcũng tương tự như vậy, ngay cả trường hợp là những người trung nghĩa,liệt nữ, ngoại trừ trường hợp đặc biệt, còn lại là những người thânthiết của họ cũng không thể ngồi im mà nhìn con cháu mình tìm đến cáichết mà không ngăn cản hay ít ra là cầu nguyện cho họ, huống chi là mộtvị thần. Trong Hữu đài thần quán bút ký, cuốn tám có một đoạn tán dươngcâu chuyện ca ngợi thần thổ công cứu người tự sát. Để cứu những quả phụmất lòng tin vào cuộc sống mà tìm đến xà nhà treo cổ tự vẫn, thần thổcông đã dùng cánh tay của mình đỡ lấy chân họ cho đến khi có người kịpđến cứu mới buông ra.

Từ rất sớm, vào khoảng cuối triều Minh, đãcó người phản đối hành động treo cổ tự vẫn của những “người con gái chưa chồng”. Người con gái họ T