treo cổ

Trong Duyệt vi thảođường bút ký của Kỷ Vân đã dẫn một câu chuyện nói về một tên côn đồ, qua đó phân biệt rõ hai loại hồn ma, một loại chết chìm dưới giếng, mộtloại khác treo cổ tự vẫn, cả hai hình thức tìm đến cái chết đó đều cầnphải đắn đo vì chẳng ai có thể biết lựa chọn nào là thích hợp.

Trong Đường ngôn có một câu nói: “La bặc bạch thái các hữu sở ái[14'>”, mộtcâu nói khác cũng có ý nghĩa tương tự: “Đầu hà thượng điếu, các hữu sởhiếu[15'>” Tại sao lại có những người dễ dàng tìm đến cái chết mà khôngbiết trân trọng cuộc sống của mình? Tất nhiên phải tìm đến con đườngkhông lối thoát như vậy cũng có nhiều nguyên nhân từ hoàn cảnh đến tâmlý, nhưng nghĩ kỹ lại thì còn có một nguyên nhân khác xuất phát từ chính “sự thoải mái” trong quá trình đơn giản hóa cuộc sống và cái chết, nênnhững người tự tử ngày càng một gia tăng đã trở thành điểm nóng của xãhội.

[14'> Ngay cả loài củ cải trắng còn có tình yêu.

[15'> Cúi đầu trên mặt sông xót thương người đã chết cũng là biểu hiện của tình thương yêu.

Không biết là bắt đầu từ khi nào, thắt cổ tự vẫn đã trở thành phương thứcthường dùng nhất của những người muốn tự sát. Mặc dù, đó không phải làcách thể hiện “oanh liệt” nhất, nhưng không thể nghi ngờ đó là hình thức tiện lợi và nhanh chóng nhất. Và đó cũng là hình thức thường dùng củacác vị hoàng đế ngày xưa. Thời Xuân Thu, Sở Linh Vương, Ngô Vương lànhững vị hoàng đế cao quý đã lựa chọn đến với cái chết bằng cách treo cổ tự vẫn bên gốc cây trên đỉnh Vạn Tuế sơn. Còn đối với những người dânthường, thì trong Tự quái đông nam ký có miêu tả, từ những ngôi nhàtranh ven sông thường vọng đến những âm thanh thảm thiết, đó là tiếngkhóc thương, than vãn của những người dân thường khi họ đi tới bướcđường cùng buộc phải tìm đến cái chết trên xà nhà để giải thoát chochính mình.

Ở thời cổ đại, hình thức tự sát rõ ràng không phải là “cái mốt đa dạng” theo kiểu “quang điện hóa khí” như thời hiện đại,nhưng cũng có một vài hình thức để lựa chọn. Vậy mà cách họ tự sát cũngoanh liệt chẳng kém gì Sở Bá Vương hay Vưu Tam Thư. Bởi lẽ ở họ có dũngkhí, có sự lợi hại mà người bình thường không thể có, khi thì nhảy lầu,lúc lại rơi từ trên đài cao xuống… Hình thức tự sát ở thời cổ đại cũngcó những đặc quyền nhất định, trong đó mức thấp nhất chính là hình thứcbêu xấu trên khán đài, rồi ép uống thuốc độc, nhốt vào nhà lạnh hoặcxông khói độc… Không nói đến những phí tổn do các hình thức tự sát nàygây ra, rõ ràng thời nay chúng ta không thể dễ dàng theo được cha ông ta về sự “tinh tế” và “mức độ sáng tạo” như thế. Nói đi nói lại, lựa chọnhình thức tự vẫn treo cổ hay nhảy sông vẫn đỡ tốn kém chi phí nhất. Hơnnữa, hình thức treo cổ lại không câu nệ về mặt thời gian, địa điểm haybị người ngoài xoi mói, bắt bẻ nhiều điều. Nói một cách khác thì hìnhthức này vốn không bị phụ thuộc vào địa hình, địa thế, chỉ cần chuẩn bịmột sợi dây đủ đỡ trọng lượng cơ thể mình là có thể đạt được mục đíchrồi. Từ những điểm trên có thể thấy treo cổ tự vẫn vẫn là hình thức tiện lợi mà từ những người bình dân đến dòng dõi quý tộc thường lựa chọn mỗi khi muốn tìm đến cái chết.

Một số lượng không nhỏ những ngườitìm đến cái chết là những kẻ nghèo đói và những người sống trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc. Trong sách cổ thường có một số lượng lớn ghi chép về nỗi tuyệt vọng của những người buộc phải lựa chọn cho mình con đường chết. Đó là những người dân chạy loạn do chiến tranh hoặc những ngườidân lầm than cơ cực vì khổ sai lao dịch. Trên con đường đầy bất hạnh ấy, cứ cách mười bước chân lại có người đói khát treo mình trên cành cây.Thảm cảnh này thực sự là quá sức tưởng tượng. (Đương nhiên, nếu như cómột vương triều không cho người dân cái quyền tự do giải thoát mình khỏi cái đói, cái khổ của cuộc sống bằng cách tự vẫn thì cũng chỉ là hìnhthức lấp liếm qua quýt để phô ra cái vẻ tốt đẹp bề ngoài mà thôi.) Nóiđến thời kỳ loạn lạc, có thể dẫn ra đây một đoạn ghi chép từ cuốn bảy,Quang Châu binh mã trùng trong Di kiên chi chí quý tập:

QuangChâu (tức Hoàng Xuyên, Hà Nam ngày nay) trải qua thời kỳ chiến loạn bithảm, tàn khốc trong lịch sử. Binh đao khói lửa vô tình khiến bao ngườidân vô tội chết thảm. Trong hoàn cảnh đó, nhiều anh hùng nhân kiệt nhưThuần Hi Sơ, Trương Nhiễu Trịnh đã tìm mọi cách trấn thủ địa phận quậnhuyện mình cai quản. Thậm chí họ còn cho xây dựng hành lang trấn thủkiên cố, vững chắc ở phía tây thành. Hỏi sai dịch của quan lại thì nhậnđược câu trả lời: “Những kho kiên cố đó đến nay chưa mở cửa một lần.”Trong suy nghĩ Trịnh Tố Tham ắt có tư tưởng phục quốc. Đạp đổ xiềngxích, gông cùm, gươm đao… đó đều là những tư tưởng lệch lạc làm tổn thất đến lợi ích quốc gia nên không thể tin dùng. Hệ lụy xảy đến là hàng vạn người treo mình trên xà nhà tự vẫn. Có người ghi lại: “Thời buổi loạnlạc, người dân chạy loạn kín đường, họ tự tìm cách giải thoát cho mìnhbằng sợi vải tơ thắt cổ tự vẫn.”

Hàng vạn người treo cổ tự vẫntrên xà nhà, con số này quả thực có sức mạnh tố cáo ghê gớm. Điều này đã trở thành một “hiện tượng” vô cùng kỳ lạ. Lần lượt hàng vạn người treomình tự