âu!”

“Không sao, em cứ đưa bài đây chị giảng cho!”

“Nhưng bài của em lớp 9, chị có nhớ không ạ?”

“Mới một năm thôi mà, chị nhớ chứ! Đưa đây nào!” – Hương Ly nhẹ nhàng ngồi xuống.

Ngọc Thuỷ đưa bài cho Hương Ly. Cô đọc đề bài rồi mỉm cười:

“Bài này dễ mà em!”

“Dễ ạ? Bài này nâng cao đấy, em thấy khó lắm.”

“Có gì khó đâu, câu trả lời đa phần ở trong văn bản hết, không phải tìm ở đâu đâu. Em cứ thử đọc lại truyện Lặng lẽ Sa Pa xem.”

“Em đọc rồi nhưng không biết chi tiết em tìm có đúng không.

Câu trả lời ngây ngô lại càng làm cho Hương Ly thấy quý cô bé này.

“Em bảo chi tiết nào?”

Ngọc Thuỷ lấy sách giáo khoa chỉ vào một đoạn trong truyện Lặng lẽ Sa Pa:

“Cũng may mà bằng mấy nét, hoạ sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên. Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng. Ví dụ như quan niệm về cái đất Sa Pa mà ông quyết định sẽ chỉ định đến để nghỉ ngơi giai đoạn cuối trong đời, mà ông yêu nhưng vẫn còn tránh.”

Hương Ly nhìn theo đoạn văn mà Ngọc Thuỷ chỉ rồi nói:

“Có gì mà không đúng nhỉ, em chỉ ra rất đúng đấy chứ, vì câu hỏi của em nằm trong đoạn này mà. Nhưng em cần đọc cái đoạn phía trên nữa.”

Hương Ly chỉ lên trên quyển sách.

“Hơn bao nhiêu người khác, ông biết rất rõ sự bất lực của nghệ thuật, của hội hoạ trong cuộc hành trình vĩ đại là cuộc đời. Ông thấy ngòi bút của ông bất lực trên từng chặng đường đi nhỏ của ông nhưng nó như là một quả tim nữa của ông, hay chính là quả tim cũ được “đề cao” lên, do đó mà ông khao khát, mà ông yêu thêm cuộc sống. Thế nhưng, đối với chính nhà hoạ sĩ, vẽ bao giờ cũng là một việc khó, nặng nhọc, gian nan…”

Ngọc Thuỷ reo lên:

“A em tìm thấy một chi tiết rồi!”

“Tốt lắm, mau đọc tiếp đi”

“Làm một bức chân dung, phác hoạ như ông làm đây, hay rồi vẽ dầu, làm thế nào làm hiện lên được mẫu người ấy? Cho người xem hiểu được anh ta, mà không phải hiểu như một ngôi sao xa? Và làm thế nào đặt được chính tấm lòng của nhà hoạ sĩ vào những bức tranh đó? Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài. Mặc dù vậy, ông đã chấp nhận sự thử thách.”

Đọc xong một đoạn như vậy cũng không phải là khó, chỉ là đọc kỹ thì cũng khá lâu. Hương Ly hỏi:

“Vậy theo em thì vì sao ông hoạ sĩ ấy lại cho rằng người con trai ấy đáng yêu nhưng làm ông nhọc?”

Ngọc Thuỷ vừa đọc lại đoạn văn rồi nói:

“Em nghĩ là vì để vẽ được một người như anh thanh niên (người con trai) thì rất là nhọc…”

Hương Ly bật cười, cô bé này thực ra hiểu bài nhưng diễn đạt có vẻ chưa được.

“Đúng rồi, ông hoạ sĩ ấy muốn vẽ lại chân dung của nhân vật anh thanh niên nhưng để vẽ một người thì quả là rất khó, đúng không? Nhưng vì sao lại vậy nhỉ?”

Ngọc Thuỷ lúng túng:

“Em cũng chẳng biết diễn đạt thế nào.”

“Thôi được rồi, vậy chị hướng dẫn em nhé. Ông hoạ sĩ có suy tư Người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá vì ông là một người đam mê nghệ thuật cháy bỏng, khát khao sáng tạo, ông coi nghệ thuật như một “quả tim thứ hai” hay là “quả tim cũ được đề cao” đấy. Em cứ lấy dẫn chứng trong truyện là được. Ông ấy đam mê nghệ thuật nên ông lúc nào cũng muốn phải vẽ được cái gì suốt đời mình thích. Và thật may mắn cho ông khi lặn lội lên Sa Pa ông đã gặp được anh thanh niên, khi nghe anh kể về cuộc sống của anh thì ông đã nhận ra được vẻ đẹp tâm hồn từ trong con người này, ông bối rối, xúc động và muốn vẽ lại hình ảnh anh thanh niên nhưng quả thật là rất khó nhọc. Bởi vì con người ấy có “những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người”, ông hoạ sĩ trăn trở không biết làm sao để vẽ được anh mà để người xem bức tranh có thể hiểu được những suy nghĩ ấy.”

“Vậy là có nghĩa hội hoạ hay nghệ thuật đều khó nhọc phải không ạ?”

“Chính xác! Em có thể lấy dẫn chứng “Làm một bức chân dung, phác hoạ như ông làm đây, hay rồi vẽ dầu, làm thế nào làm hiện lên được mẫu người ấy? Cho người xem hiểu được anh ta, mà không phải hiểu như một ngôi sao xa? Và làm thế nào đặt được chính tấm lòng của nhà hoạ sĩ vào những bức tranh đó?”. Cái khó của nghệ thuật là như vậy, chính vì thế mà ông hoạ sĩ rất nhọc dù anh thanh niên rất đáng yêu. Ông hiểu ngôn ngữ hội hoạ không đủ diễn tả vẻ đẹp tâm hồn của anh, đặc biệt là những suy nghĩ của anh về công việc, về cuộc sống.”

“Ôi vậy em hiểu rồi, bài này không khó lắm nhỉ?”

“Khó gì đâu, cái quan trọng là phải hiểu đề bài và đọc lại văn bản, tối thiểu khi học Văn phải biết đọc kỹ văn bản, người ta sẽ chẳng hỏi gì sâu xa cả, cứ tìm trong văn bản là có tất.”

“Chị Ly học giỏi ghê, chị nói rất hay, thế này em sẽ giỏi Văn nhờ chị mất!”

“Có gì đâ