anh đã công

khai sống chung với cô gái khác ở xứ người, và đề nghị chia tay cô qua email.

Mẹ cô tìm cách an ủi: “Nó như vậy là không xứng với con, tiếc

làm gì”. Cô chỉ cười lớn: “Có gì đâu! Ba đồng một mớ đàn ông mà mẹ, con không

quan tâm đến ảnh nữa”. Vậy nên bà cứ đinh ninh là cô đã nguôi ngoai rồi. Ai ngờ

cô “nói một đằng nghĩ một nẻo”, lòng vẫn ấp ủ thương nhớ, căm hận, đến nỗi cắt

cổ tay. May mà gia đình đưa đến bệnh viện kịp thời.

Mẹ cô chảy nước mắt khi tâm sự: “Tính nó là vậy, có gì buồn

thường không nói ra, chỉ giấu trong lòng, còn ngoài mặt cứ cười hơ hớ. Lúc nó

nhỏ tui luôn nhớ đến điều đó, mà sao bây giờ nó lớn tui lại quên. Nó nói ‘có gì

đâu’ là tui cho qua liền. Cái nhạy cảm của người làm mẹ như tôi để đâu rồi

không biết nữa”.

Đó là một lời tự trách. Nhưng tôi nghe như một câu hỏi vậy.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng những đứa trẻ sơ sinh có

thể cảm nhận được những cảm xúc của người khác. Hẳn nhiên, trước tiên là cảm

xúc của mẹ chúng. Nếu người mẹ vui sướng hạnh phúc, đứa trẻ sẽ ngủ ngoan và hay

cười. Nhưng nếu người mẹ lo lắng, buồn phiền, đau khổ hoặc không muốn có con

thì đứa trẻ sẽ phản ứng theo cách khác. Nó bú ít, khó ngủ, quấy khóc nhiều, cáu

bẳn, đau bụng… Mặc dù người mẹ không hề tỏ ra điều gì khác thường khi chăm sóc

bé.

Thật lạ lùng phải không? Dường như chúng ta được sinh ra đời

cùng với một món quà vô giá, đó là sự thấu cảm bẩm sinh. Và rồi món quà ấy mai

một theo thời gian. Hay chính ta đã vứt bỏ nó đi trong hành trình sống của

mình.

Như Daniel Goleman, tác giả của hai cuốn sách nổi tiếng Trí

tuệ cảm xúc và Trí tuệ xã hội đã nhắc chúng ta rằng, sự thấu cảm là một phần của

trí tuệ xã hội. Và chúng ta đang đánh mất nó. Chúng ta tưởng mình đang được kết

nối, khi friendlist trong Facebook của ai dài ra từng ngày. Nhưng cùng lúc đó,

chúng ta đang mất dần kết nối vơi nhau. Chúng ta say sưa với ảo tưởng nắm bắt

được cảm xúc của những người quen ở nơi xa xôi nào đó, thậm chí cả người xa lạ,

trong khi vô tình thờ ơ với người thân thuộc đang ở ngay cạnh mình. Mạng lưới rộng

đến nỗi một đứt gãy nhỏ ở bên cạnh không làm ta để tâm. Nhưng chính những đứt

gãy nhỏ kề cận, chứ không phải những đứt gãy rời rạc ở xa, mới làm ta trở thành

một tinh cầu cô độc.

Có vẻ như càng ngày chúng ta càng phải dựa dẫm quá nhiều vào

ngôn ngữ để có thể hiểu nhau. Khi hỏi thăm một ai đó: “Mọi chuyện sao rồi?” và

câu trả lời: “Cảm ơn. Vẫn tốt” làm chúng ta dễ dàng hài lòng đến nỗi chúng ta bỏ

qua những gì có thể nằm sau đó. Sự mệt mỏi nơi khóe môi. Nét buồn trong ánh mắt.

Sự nhạy cảm, hay đúng hơn, khả năng thấu cảm của chúng ta bây giờ giống như chiếc

ăngten bị bỏ quên. Nó vẫn ở đó nhưng không ai dùng nó để bắt sóng nữa.

Chúng ta dựa vào từ ngữ nhiều đến nỗi, khi ai đó nói rằng ta

không hiểu gì về họ cả, ta sẽ trả lời rất nhanh: “Bạn không nói làm sao tôi hiểu

được” như thể đó hoàn toàn là lỗi ở họ.

Sách vở thường viết rằng, hai thế hệ rất khó hiểu nhau, cha

mẹ và con cái không hiểu nhau, đàn ông và phụ nữ không hiểu nhau. Vì chúng ta

bày tỏ theo những kiểu khác nhau, diễn giải sự việc theo cách khác nhau, dùng từ

ngữ với những ý nghĩa khác nhau.

Tôi tự hỏi, có phải ta đã chấp nhận những lý lẽ ấy như sự biện

hộ mà quên rằng vẫn còn một cách khác để hiểu. Rằng sự giao tiếp thực sự giữa

con người với nhau có thể vượt qua ngôn ngữ. Đó là cách mà những người yêu

thương thường dùng, khi họ thực sự yêu thương.

Yêu và biết cách yêu là hai điều khác nhau, phải vậy không?

Ta luôn có thể yêu cho bản thân mình, bằng cách nào cũng được, nói hay không

nói, chia sẻ hay không, nhưng để yêu cho người khác thì phải biết cách yêu - tức

là biết cách bắt sóng cảm xúc của người ấy để vuốt ve, yêu thương, chia sẻ với

những cảm xúc thường tìm cách lẩn trốn ấy. Đó là khi ta giao tiếp không phải để

bày tỏ chính mình mà là để thấu hiểu người ấy. Nói hay thinh lặng không phải để

mở cửa tâm hồn mình mà tìm đường vào tâm hồn người ta yêu. Đó là khi ta lắng

nghe, không chỉ những lời nói, mà lắng nghe một làn sóng, một tín hiệu vô thanh.

Những tín hiệu yếu ớt của cảm xúc.

Cũng Daniel Goleman trong một bài phỏng vấn đã nói đại ý rằng,

chúng ta hoàn toàn có thể mài giũa trí tuệ xã hội của ta, lấy lại khả năng thấu

cảm, bằng một cách đơn giản: hãy chuyển sự chú ý của ta sang người ta yêu. Ngay

khi ta thực sự chú ý đến họ, ta sẽ ngay lập tức bắt được trường cảm xúc của người

ấy. Phía sau lời nói, phía sau biểu hiện, thậm chí phía sau sự yên lặng.

Phải vậy không, đôi khi ta chỉ cần trở lại ngồi yên bên nhau

là đủ. Đủ để hiểu. Như ngày xưa, khi ta khởi đầu yêu.

Chúng ta thường khởi đầu tình yêu với một người khi nhận ra

rằng ta và người ấy có thể hiểu nhau mà không cần nói. Những rung động buổi đầu

trong tim ta thường không phải là ngôn ngữ. Chỉ càn nhìn vào mắt nhau, hay thậm

chí chỉ cần ở bên nhau trong cùng một bầu không khí, dường như ta đã hiểu nhau.

Và khi mối tình trở nên bền chặt hơn, ta tự hào vì người kia chưa nói hết ý mà

người này đã hiểu: tình cảm, nhu cầu chia sẻ