ến của ông tại Tây vực đã mở trang
sử đầu tiên.
Năm 81
sau Công nguyên, ông thống lĩnh một đạo quân khoảng hai mươi lăm nghìn người
tập hợp từ các nước chư hầu phía nam Tây vực tấn công Yarkland (nay là huyện
Yarkland thuộc Tân Cương). Vua Khâu Từ điều quân cứu viện Yarkland, trúng kế
của Ban Siêu, thất bại thảm hại và phải bỏ chạy. Yarkland quy thuộc nhà Hán,
con đường tơ lụa được khai thông về phía nam.
Năm 90
sau Công nguyên, nước Yuezhi (nay là các vùng đất thuộc Ấn Độ, Pakistan, Afghanistan)
cử một đội quân gồm bảy mươi nghìn người tấn công Sulaq (nay là Kashgar thuộc
Tân Cương). Ban Siêu nhận thấy đội quân vượt ngàn dặm xa xôi ấy đã sức cùng lực
kiệt, nên cố thủ không đánh. Đến khi lương thực cạn kiệt, quân Yuezhi phải chạy
đến Khâu Từ xin cứu viện, trước đó Ban Siêu đã cho quân mai phục, nên đã tiêu
diệt toàn bộ đạo quân kia. Yuezhi đầu hàng, Ban Siêu cho phép tàn quân trở về
quê hương, Yuezhi nối lại mối quan hệ hòa hảo với nhà Hán.
Năm 91
sau Công nguyên, Khâu Từ quy thuận nhà Hán, Ban Siêu được cử làm tướng quân cai
quản Tây vực, lập đô hộ phủ tại Khâu Từ, phế bỏ ngôi vua của Vưu Lợi Đa do Hung
Nô lập nên, nên đưa thân tín của nhà Hán (chỉ các vương tử do các nước chư hầu
Tây vực cử đến triều đình nhà Hán làm con tin), Bạch Bá lên làm vua Khâu Từ.
Lịch sử cai trị Khâu Từ hơn tám trăm năm của dòng họ Bạch bắt đầu từ đó, cho
đến khi bị người Ughur chiếm đóng.
Năm 94
sau Công nguyên, Ban Siêu dẫn theo bảy mươi vạn quân tập hợp từ tám nước trong
đó có Khâu Từ và Shanshan, chinh phạt tiểu quốc Yanqi ngỗ ngược, bắt trói quốc
vương nước này, chém đầu thị uy trước thành trì của vị tướng cai quản Tây vực
tiền nhiệm bị giết hại là Trần Mục. Sau đó lập thân tín của nhà Hán là Nguyên
Mạnh lên làm vua Yanqi. Từ đó hơn năm mươi quốc gia Tây vực đều quy thuận nhà
Hán. Sau khi dẹp tan thế lực của Hung Nô, Ban Siêu dời đô hộ phủ đến thành
Taqian. Từ đó, con đường tơ lụa được khai thông về phía bắc.
Năm 122
sau Công nguyên, vua Khâu Từ khi ấy là Bạch Anh còn đang băn khoăn không biết
nên quy thuận hay đối kháng với nhà Hán, con trai Ban Siêu là Ban Dũng dùng lí
lẽ thuyết phục, Bạch Anh đã cùng với hai nước khác là Gumo và Wensu xin hàng
Ban Dũng. Từ đó cho đến cuối đời Đông Hán, vương triều Khâu Từ luôn nằm dưới sự
kiểm soát của nhà Hán.
Tôi nhìn
ngắm những mảng tường hoang phế dưới bóng trăng, dấu tích của tháng năm đang kể
lại câu chuyện hào hùng về cuộc đời lẫm liệt và những chiến công rung trời
chuyển đất của hai cha con vị tướng quân anh hùng hai trăm năm mươi năm về
trước. Thành quách nguy nga năm nào giờ đây chỉ còn là đống đổ nát, không người
qua lại. Đến thế kỷ XXI, ngay cả đống đổ nát hoang tàn này cũng không lưu lại
bất cứ dấu vết nào cả. Trong đêm vắng, lắng nghe tiếng rì rầm tụng kinh của
những người Ba Tư theo đạo Hỏa giáo, quan sát họ quỳ lạy trang nghiêm bên đống
lửa bập bùng, sự thần bí của tín ngưỡng lan trong không gian mênh mông, càng
làm tăng thêm vẻ cô tịch, lạnh lẽo của chốn này.
Tôi
đang ở vào thời kỳ Ngũ hồ thập lục quốc, Trung Nguyên đại loạn, các nước chư
hầu đua nhau tranh bá, không ai màng tới Tây vực. Bởi vậy, đã từ lâu Khâu Từ
không còn nghe hiệu lệnh của vương triều Trung Nguyên, Bạch Thuần câu kết với
người Hồ ở Trung Á, mưu đồ xưng bá Tây vực, gây bất bình trong các nước ở khu
vực này. Phù Kiên đặt nhiệm vụ thống nhất lên hàng đầu, lại nhận được sự ủng hộ
của vua Shanshan và vua Chirsh, lệnh cho Lữ Quang chinh phạt Khâu Từ. Bạch
Thuần dựa vào quân Hồ, quân số tổng cộng bảy mươi vạn, vậy mà vẫn không thắng
nổi mười vạn quân của Lữ Quang. Bạch Thuần tháo chạy, em trai Bạch Chấn lên
thay, Khâu Từ trở thành vùng đất trong bản đồ của nhà Tiền Tần. Và số mệnh của
Rajiva, cũng rẽ sang một hướng mới kể từ đó…
Buổi
sáng hôm sau, chúng tôi tiếp tục lên đường. Ông trời chứng giám, tôi muốn được
ở lại khảo sát thành cổ Taqian đã biến mất hoàn toàn vào thế kỷ XXI này đến
nhường nào. Nhưng sau khi suy tính kỹ lưỡng, tôi vẫn quyết định cùng những
người Ba Tư kia lên đường. Có hai lí do, một là đoàn thương nhân ấy đã vì tôi
mà phải quay lại Khâu Từ, tôi không thể kéo dài thời gian của họ thêm nữa. Hai
là, vì an toàn của bản thân, tôi không thể không đi tiếp, ai mà biết có hay
không một toán cướp thứ hai. Thôi, hãy cứ đến Khâu Từ trước đã, rồi quay lại
sau vậy, dù sao khoảng cách từ Khâu Từ đến nơi này cũng không quá xa. Bởi vậy,
sớm tinh mơ tôi đã trở dậy và đi một vòng quanh thành cổ, thực hiện công việc
đo đạc cơ bản nhất, sau đó đánh dấu vị trí lên bản đồ, để tiện cho việc tìm
kiếm sau này.
Lúc lên
đường, tôi vẫn lưu luyến dõi theo bóng thành cổ Taqian ngày một xa dần cho đến
khi chỉ còn là một chấm nhỏ và mất hút trong không gian. Nhưng bù lại, trên
đường đi, tôi được chiêm ngưỡng rất nhiều địa danh khiến tôi phải kinh ngạc.
Tôi phát hiện ra một di tích quan ải đời nhà Hán, nơi đây vẫn còn lưu lại những
vết tích của khói lửa chiến tranh. Tranh thủ giờ nghỉ trưa, tôi xăm xắn chạy
đến đo đạc, kiểm tra, tôi còn tìm th
