ên đã đưa Cụ Thượng 300đ00 để nhờ Cụ Thượng giúp đỡ khi có giấy bổ nhiệm bên Tòa Khâm. Nghe chú nói Quan Huyện cười hỏi :

- Rứa thì nay chú trả lại tiền đó cho Cụ Thượng Bộ Công chứ răng nữa, việc chi mà chú ngại.

Cụ Thượng khẽ thở dài :

- Còn tiền đâu mà trả lại, chú đã tiêu hết số tiền đó rồi...

Quan Huyện hỏi :

- Chú đưa tiền cho mạ rồi à...

- Chú dấu mạ của con, chứ đâu có đưa cho bả bây chừ chú mới lo, không biết vay đâu ra số tiền đó để trả lại cho Cụ Thượng Công.

Quan Huyện ngạc nhiên hỏi :

- Chú không có tiền riêng à ?

- Chú mần chi có tiền tiêng, bao nhiêu tiền lương cũng như tiền bổng ngoại, mạ con lấy hết. Nhiều lúc cần tiền phải tiêu việc đi đó, chú lại phải đi vay, rồi có việc chi thì bù lại. Nầy số tiền 300đ00, chú trót tiêu rồi, chú mới biểu con đi với chú, chú nói thật cho con biết tình trạng khó khăn của chú để con có thể đưa chú 300đ00. Chú trả lại cho Cụ Thượng Bộ Công...

Quan Huyện rẫy nẫy :

- Con mần răng có tiền riêng, con cũng như chú, bao nhiêu tiền nhà con giữ hết, nhiều lúc con muốn tiêu chuyện chi phải đi vay.

Nghe con nói, Cụ Thượng mỉm cười nói :

- Rứa bây chừ con đi vay cho chú rồi sau ni hễ có, choa trả tiền lại cho mi chứ răng nữa.

Quan Huyện lắc đầu đáp :

- Con vay ở mô cho được số tiền nhiều rứa những 300đ.

Cụ Thượng đáp :

- Rứa mi túng tiền, mi vay ở mô, bây chừ đến nơi nớ vay cho chú chứ răng, còn hỏi ?

Quan Huyện đành phải nói :

- Có túng tiền đi vay thì chỉ vay vài chục hay 100đ00 là cùng chớ mô mà vay được những 300đ00, chú biết, vay như rứa, phải trả lời ra răng không ? Hai chục phân lời đó hỉ... Ở đây có Cụ Hàn Thuận chuyên cho lời đó...

- Rứa mi vay cho choa, 20 phân lời cũng được, phải mần răng có tiền hoàn lại cho Cụ Thượng Công thì mi mới đi Tri Phủ Nông Cống được...

Quan Huyện hỏi :

- Chú biết vay 300đ00 lời 20 phân phải trả mỗi tháng 60đ00 lời. Họ ăn lời cắt cổ rứa chịu răng thấu mà chú hỏi vay...

Cụ Thượng liền đáp :

- Không vay thì mần răng trả lại cho Cụ Thượng Bộ Công được số tiền đó. À mà choa biểu cho mi biết, mi phải giữ kín chuyện ni, chứ hở ra mà mạ tụi bây biết được thì khổ cả lũ đó hỉ.

Lúc này, Quan Huyện biết chú mình đang bấn lắm, nếu không có đủ 300đ00 hoàn lại Cụ Thượng Bộ Công thì thật là phiền nên Quan Huyện vội hỏi :

- Mà chú tiêu chi, tiêu dữ rứa, 300đ00 đã hết rồi... Chú tiêu như rứa mần răng mà mạ không gay mí chú...

Cụ Thượng cười thiểu não đáp :

- Thì lâu ngày giầy kém, chứ chi mô, choa nợ đã lâu, nay kiếm được chút tiền phải trả người ta, tao tưởng chuyện con rể của Cụ Thượng Bộ Công có khó chi nếu không có mi xía vô. Thật khổ, bổng nhiên không hiểu vì vợ chồng mi lại nghĩ đến chuyện xin đi Tri Phủ Nông Cống...

Quan Huyện mỉm cười đáp :

Thì mạ biểu con rứa, mạ nói trước kia chú đã từng làm Tổng Đốc Thanh Hóa nên mạ biết đi Tri Phủ Nông Cống kiếm ăn dễ dàng để dành nên mạ thúc nhà con vận động với Cụ Phó Khâm Sứ xin đi Tri Phủ Nông Cống. Còn vừa được thăng Tri Phủ Hạng Nhì, chã lẽ cứ ở cái Huyện quèn ni mãi nhứt là ở gần kinh đô, gần mặt trời nóng rát, khó làm ăn lắm. Con đi Tri Phủ Nông Cống vài năm là được rồi...

Cụ Thượng hỏi :

- Mi có chắc Cụ Phó Khâm Sứ giúp cho mi không ? hay là trớt thì thiệt là xôi hỏng, bổng không. Mi không được đi Nông Cống mà choa lại mất món bổng 300đ00, 300đ00 việc chưa kể chi vội, mà cần đây chừ mần răng có 300đ00 để bù lại cho Cụ Thượng Bộ Công đây hỉ...

Dù rằng, chuyện của mi cũng phải cho choa mượn 300đ00 đó hỉ, đừng để tai tiếng đến mạ của mi thì khổ cả lũ, mạ mi mà biết chuyện ni thì chỉ choa là chết thôi. Mi còn lại chi tánh của mạ mi nữa, bả mà biết chuyện ni thì bả đốt choa, chuyện lại rầm lên cho mà coi...

Quan Huyện thấy chú mình có vẻ rối lắm rồi, ông không nở để Cụ Thượng phải lo mãi. Ông Huyện đành phải hứa :

- Thôi được rồi để con đi vay cho chú, chứ chú đi vay lỡ đến kỳ góp, mà chú chưa góp được, người ta làm rầm lên đến tai mạ con thì phiền lắm.

Cụ Thượng mừng rỡ khen con trai :

- Ừ, con cố lo cho chú, thiệt khổ cũng vì chuyện của tụi bây hết choa mới như ri. Nếu choa biết tụi bây đi Nông Cống thì đời nào choa nhận tiền của Cụ Thượng Bộ Công làm chi cho thêm khổ...

Xe đến dinh Bộ Lại, Quan Huyện hỏi Cụ Thượng :

- Thư chú, rứa là chỉ có chuyện chú vừa nói phải không ? Được rồi, con không phải vô bàn giấy của chú nữa. Chú cho con mượn xe đi chạy tiền cho chú hỉ ?

Cụ Thượng nhìn con trai rồi nói :

- Thì mi vô trong ni đã. Chú còn có một vài chuyện dặn mi cho cẩn thận.

Quan Huyện cau mặt hỏi :

- Chú còn muốn chuyện chi nữa...

- Thì vô trong ni đã đi mô mà vội rứa. Mi phải vô để choa bàn với mi chứ, lát nữa về mạ mi hỏi, mi nói một đàng, rồi khi choa về bả hỏi, choa nói một nẽo có phải bả truy ra hết thì khốn nạn cả không ? Không biết chi hết !

Quan Huyện cười gật đầu đáp :

- Dợ, phải rồi.

Quan Huyện mở cửa bước xuống xe, Cụ Thượng theo sau. Gã lính gát trước thềm Bộ Lại trông thấy Cụ Thượng Thơ Bộ Lại đến, hắn vội đứng nghiêm và hô lớn, báo hiệu Cụ Thượng vô đến văn phòng.

Bên trong, các thầy Thưa, thầ