điều kiện thích hợp, chúng vẫn hợp làm một.Đấy chính là những “hồn” mà tôi muốn nói tới, bàn tới.

Ngoài racũng có một lượng lớn những hồn ở trạng thái từ sáng vào tối, cũng chính là muốn nói con người sau khi chết, hồn của họ sẽ thoát khỏi thể xác,bất luận đi một mình hay thành đôi thành cặp với những hồn khác dưới âmphủ, thì cũng là trên đường đi “gặp Diêm Vương”. Nhưng chỉ cần họ chưavào Quỷ môn quan, hoặc vào Quỷ môn quan rồi nhưng chưa bị nhập hộ tịchdưới âm phủ thì vẫn chưa được coi là hồn “hợp pháp”. Giống như cuối đờiMinh, một vị nào đó đã viết câu đối dán ở cửa điện Diêm Vương như sau:“Nếu chưa thành quỷ án, chưa vào cửa thì vẫn có cơ hội hồi sinh”, bởinếu đột nhiên có công văn gửi xuống, nói là bắt nhầm hoặc tự người ấytìm được bạn bè thân thiết, gặp được người quen dưới đó thì hồn của họcó thể được trả về dương gian nhân lúc thể xác còn chưa bị thối nát.Trạng thái lúc này nếu nói là tử vong, thì nói là hình thần tương ly sẽhợp lý hơn, chết hay sống còn chưa chắc chắn, giống như những “nghiphạm” trên nhân gian. Hồn ở trạng thái này, cũng được tính là một trongnhững vấn đề sẽ được đề cập tới trong cuốn sách.

Phạm vi đề cậpđến thì nhiều, nhưng không phải nội dung nào trong phạm vi ấy cũng đượcnói đến. Do sự nghiên cứu có hạn, cũng chỉ có thể nghĩ được đến đâu thìviết đến đấy thôi. Nhưng cũng có những đề mục, ví dụ như Mộng hồn, tàiliệu về mộng hồn rất nhiều, chỉ sợ khi đề cập đến thì cuốn sách nhỏ nàykhông thể nói hết được, nên không đưa vào nội dung. Đương nhiên, cũng có những việc liên quan đến hồn mà ngay từ đầu không nằm trong dự định của tôi, nếu như cảm thấy thú vị, ví dụ như “Di hồn đại pháp” thay tim tẩynão rồi mà vẫn còn ghê gớm, lợi hại chẳng hạn, cũng không phải không nói đến, có điều nó là ngoại lệ mà thôi.

Cũng có thể sẽ có độc giảcho rằng, nói về hồn thì thà nói về ma còn thú vị hơn. Thực ra cũng chưa chắc, nếu chỉ nói ma mà không đề cập tới hồn thì nó giống hệt Hà điểnvậy. Có điều cuộc sống trên nhân gian thay đổi, chuyện ba cửa hàngchuyển vào trong quỷ cốc, ngoài những người có sự ham thích đặc biệthoặc là chút khoái cảm nhất thời đối với khái niệm địa ngục thì có thểnói còn kém thú vị hơn cả chuyện nhân thế. Mà một khi có thêm “hồn” vào, kết nối hai thế giới âm dương với nhau, ba nick QQ có thể diễn một vởkịch rồi.

Đương nhiên, giống như tôi đã nói ở trên, hồn khiếnngười ta để ý, chỉ bởi vì nó đã lìa khỏi xác. Nhưng nếu hồn không ởtrong xác, phiêu du vô định, thân không có hồn chủ, đối với con người mà nói, không nghi ngờ gì việc họ đang rơi vào một giai đoạn bất hạnh.Nhưng nếu giống những vở bi kịch trên sân khấu, hiện thực bất hạnh đượcnghệ thuật hoá một cách lãng mạn, cho dù tác giả không hề có ý “vui mừng trong hoạn nạn” thì kết quả lại khiến người xem có cảm giác như đangthưởng thức. Vì vậy, trong một vài câu chuyện dân gian và tác phẩm vănhọc, có những tình tiết kỳ diệu trong cuộc sống bất hạnh ấy.

Không chỉ dừng lại ở đây, trong những câu chuyện về thế giới u minh được lưutruyền trên nhân gian, luôn có một chủ đề mang “tính nhân dân”. Cho đếntận đầu đời thanh thì Bồ Lưu Tiên đã đưa ra một quan điểm rõ ràng, đólà: “Sống bị ràng buộc, chết không cấm kỵ!” (Con gái Lỗ Công) hoàn toàntương phản với các loại thể chế chuyên chế của hệ thống minh phủ. Trongvăn hoá u minh của người dân, quỷ hồn được tự do hơn sinh hồn, dường như con người khi đã chết thì hồn sẽ thoát khỏi “lưới hồng trần”, được giải thoát, những thứ như môn đệ, lễ giáo, pháp chế… không còn ràng buộcđược họ nữa. Thế là họ có thể thoải mái yêu đương, kết hôn, thậm chí còn có thể vô duyên vô cớ báo thù lũ tham quan vô lại trên trần gian… Cóthể nói, trong một bộ phận những câu chuyện ma, chúng ta thỉnh thoảngcòn đọc được “nhân tính” thật sự, rất hiếm gặp trong những “câu chuyệnvề con người”! Nhưng cùng với việc âm phủ được xây dựng và dần hoànthiện, nó chiếm lĩnh không gian sống của con người trên dương thế thì sự tự do của quỷ hồn ngày một hẹp lại. Kiểu vừa có thể thoát được lễ giáophiền hà trên nhân gian, lại chưa phải hồn nằm trong pháp chế dưới địaphủ ấy, chỉ có thể thường gặp trong trạng thái “ly hồn”.

Trongnhững câu chuyện về âm phủ của Liêu trai chí dị, đề tài “ly hồn” rất cảm động. Hồn của những cặp đôi nam nữ đa tình nhưng phải sinh ly tử biệtkhiến người ta phải xót xa, rồi những chuyện như tráng sĩ trên nhân gian xuất hồn đi xuống âm gian, báo thù những kẻ hống hách khiến người taphải ngẩn ngơ.

Tôi nói tới những điểm tốt của hồn, không phải vìmuốn quảng cáo cho cuốn sách này. Chữ nghĩa thì cũng bày cả ra đây rồi,một đề tài hấp dẫn như thế, những độc giả muốn đọc truyện ma, hoặc muốnđọc những câu chuyện ma khủng bố, cũng vẫn cảm thấy rất vô vị. Mặc dùnội dung có nhiều tình tiết hơn cuốn sách trước, thiếu phần nghị luận và dẫn văn, nhưng ngòi bút thiên tài hết thuốc chữa này vẫn chưa được cảithiện là bao, mặc dù kể chuyện không phải là nội dung chính của cuốnsách này, nhưng cũng là một phần cần thiết. Vì vậy, đối với những độcgiả hiểu lầm đây là một cuốn truyện ma mà phải mất tiền oan, tôi cũngchỉ biết nói