i ta bước vào trong không
gian hoài cổ một sát na, tỏa ra một không khí cổ xưa mộc mạc. Trong mơ,
đế vương trở thành bình dân, trút bỏ long bào, khoác áo vải lên người,
vứt bỏ tôn quý để trở về thuần phác. Bạn phát hiện ra rằng, đời người
vốn là trạng thái nóng lạnh đan xen, ngũ vị đầy đủ. Trong khoảng thời
gian già đi, sẽ hoài niệm lại một câu chuyện cũ Thành Nam, như thể tìm
thấy cố hương ở nơi chân trời góc bể, cả hai đều thân tình giản dị mà
cảm động tới tận tâm can.

Thành Nam của Bắc Kinh là một cuốn sách ghi chép những chuyện thế thái nhân tình, là một tấm ảnh cũ thuật lại
chuyện xưa, là một quyển tranh vẽ phong tục rơi rớt đầy bụi bặm của
tháng năm, cũng là một bộ Hý khúc cổ chuyên diễn xướng các làn điệu Kinh xoang Kinh vận. Câu chuyện của Thành Nam, có chuyện rơi trong chén một
quán trà, có chuyện lại vang lên trong tiếng chiêng trống của sân khấu
kịch, có chuyện phơi trên sào phơi quần áo trong tứ hợp viện, còn có
chuyện lẫn trong mưa khói của những ngõ hẻm.

Nơi đây dường như
từng có lữ khách nào ngang qua, bước vào trong Thành Nam, bạn liền như
được thêu lên khung cảnh cổ xưa nguyên thủy này, cảm thấy mình cũng là
một người Bắc Kinh chính gốc, tổ tiên đời đời sinh sống ở Thành Nam,
sống dưới chân hoàng thành, chưa từng rời đi nơi khác. Thế nên, bạn có
tính cách của người Thành Nam, bạn kiên trì gìn giữ linh hồn cổ kính
này, không muốn bị các trào lưu thời thượng làm kinh hãi sực tỉnh. Dưới
bánh xe lịch sử bon bon, Thành Nam cũng có rất nhiều biến đổi, thế nhưng lòng dân, phong tục của dân trong đời sống phố thị thì vẫn y như năm
nào.

Đi vào ngõ hẻm, cũng như lần giở những câu chuyện xưa cũ mà
vẫn nồng hương, một hơi ấm quen thuộc ùa tới phả vào mặt. Ánh dương soi
rõ những hạt bụi bay trong không khí đang run rẩy rớt xuống những viên
ngói, bạn ngắm nhìn vẻ cổ kính nhuộm màu thời gian này, thậm chí mê đắm
một nhúm rêu xanh mướt mát vừa mới mọc trong góc tường. Con ngõ cổ này
tựa như không có điểm kết thúc, những người khách qua đường đến và đi
lướt qua bạn, họ bước chân hối hả, thế nhưng cả đời vẫn chẳng thể đi ra
khỏi ngõ hẻm phồn tạp này.

Cô gái có đôi mắt linh lợi trong veo
ấy có thể chính là Tiểu Anh Tử trong “Chuyện cũ Thành Nam[14'>”, ánh mắt
sáng rực của nàng lôi kéo những hồi ức ấu thơ ngây ngô, một chút lòng
thành đã làm rung động muôn vạn người đi đường. Những người phu kéo xe
tay đi đi lại lại trong khung cảnh đó phải chăng chính là Tường lạc
đà[15'>, người Thành Nam ngồi trên xe đang mơ những giấc mơ của mình, còn anh đang mơ được sở hữu một chiếc xe kéo. Cho dù giấc mơ của họ thành
hiện thực hay tan vỡ, họ đều là những người không thể nào xa rời khỏi
Thành Nam.

[14'> “Chuyện cũ Thành Nam” (Thành Nam cựu sự) là tuyển tập truyện ngắn tự xuất bản của nữ nhà văn nổi tiếng Lâm Hải m, lấy
cuộc sống từ năm bảy tuổi đến năm mười ba tuổi của mình làm bối cảnh,
xuất bản năm 1960. Toàn bộ tập sách thông qua đôi mắt trong sáng thơ
ngây của Anh Tử, để quan sát những vui buồn giận dữ, bi hoan ly hợp của
thế giới người lớn, nỗi sầu muộn nhàn nhạt và nhớ nhung sâu lắng đã làm
xúc động hết thế hệ độc giả này đến thế hệ độc giả khác, trở thành tác
phẩm tiêu biểu trong các sáng tác của bà. Sau này, tác phẩm được đạo
diễn Ngô Di Cung chuyển thể thành phim và đã đạt nhiều giải thưởng, có
sức ảnh hưởng lớn.

[15'> Tường lạc đà hay còn gọi là Lạc đà Tường Tử, một nhân vật trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Lão Xá.

Nơi đây hội tụ biết bao bình dân áo vải, trong số đó có những đào kép Lê
Viên[16'>, cũng không thiếu người ở tay sai, thậm chí còn có rất nhiều kỹ nữ cư trú ở đây. Thế nhưng, không thể vì sự hèn mọn tầm thường của đời
sống mà bóp méo bôi nhọ cuộc đời họ, xóa bỏ ký ức về họ trong lịch sử.
Bởi vì trong sự hỗn loạn của chốn ngõ hẻm cũng ẩn tàng rất nhiều huyết
thống quý tộc, linh hồn tao nhã. Nơi đây từng lưu giữ sự ấm áp trong cơn hoạn nạn, tình nghĩa rút đao tương trợ, khi chìm đắm ở nơi đây, cái
người ta bị cảm nhiễm hẳn là vô vàn tình người chân thật.

[16'> Lê Viên: Nơi Đường Huyền Tông dạy các cung nữ hát múa, sau dùng để chỉ sân khấu hát kịch nói chung.

Khói lửa Thành Nam mịt mù dày đặc, nhưng bạn không thể nào kháng cự được
thói đời đã khói lửa hun nhiễm. Đứng giữa dòng người hỗn tạp, còn có thể suy ngẫm một cách trầm tĩnh, phát hiện ra suốt nhiều năm qua, thứ mà ta theo đuổi lại không phải là sự nhàn nhã không tranh cầu với thế gian,
mà là một kiểu nhân sinh đơn giản và hài hòa. Thành Nam áo vải là nơi có thể xếp đặt linh hồn mình yên ổn, có thể gửi gắm tuổi xuân của mình ở
đó, thoạt nhìn tưởng như khói bụi mờ mịt giăng kín, nhưng thực ra hết
thảy lại đứng ở bên ngoài.

Một quán trà cổ kính sẽ lay gọi những
tình cảm hoài cổ nào đó trong sâu thẳm nội tâm của bạn thức tỉnh, bước
qua ngưỡng cửa tuế nguyệt là nhìn thấy bóng dáng Lão Xá[17'>. Những bộ
bàn ghế gỗ của quán trà vẫn còn tốt như trước, nhưng lại bị khách dùng
thời gian lau đến sáng bóng, sạch sẽ không một hạt bụi. Thưởng thức một
bình trà trong pha bằng