ủa Càn Long, sương sớm thấm đẫm
xiêm áo của Hương phi. Khi trăng sáng chìm trong lòng nước, liệu họ có
biết giấc mộng Đại Thanh sẽ mau chóng bị những người Tây Dương lặn lội
vượt biển lớn đánh thức hay không? Hóa ra, bờ bên này và bờ bên kia chỉ
cách nhau một dòng nước mà thôi.

Khi cơn hỏa hoạn tựa như thủy
triều dâng trào, cho dù bạn đã trốn vào tận sâu của tiên cảnh Thiền Phật ở chốn Bồng Lai Dao Đài, náu mình trong xuân sắc Võ Lăng chốn suối Đào
Hoa thì cũng bị chôn vùi. Viên Minh Viên thứ gì cũng có, được sở hữu
những thứ tốt nhất thế gian, vậy mà khi khiếp nhược lại chẳng chống chọi nổi một ngọn lửa. Khi liên quân Anh Pháp phá vườn xông vào, hoàng đế
Hàm Phong đang trên đường cuống quýt chạy trốn. Gót sắt Bát Kỳ rốt cuộc
đã hiểu rằng giáo mác và cung tên không địch nổi với đạn pháo Tây Dương. Vì kinh sợ mà đào vong, cờ chiến tan nát vì pháo đạn đốt cháy, liên
quân Anh Pháp giẫm lên thi thể của tướng sĩ quân Thanh mà tiến lên phía
trước.

Viên Minh Viên tựa như một trang giấy mỏng manh, chúng
không cần mất công thổi lửa mà vẫn có thể xua quân tiến vào, cướp bóc
phá phách bằng sạch muôn ngàn bảo vật hoàng gia lưu giữ, cuối cùng, đốt
một ngọn lửa lớn, thắp sáng cả bầu trời đế quốc Đại Thanh. Nếu không
phải là nỗi đau cắt da cắt thịt, vương triều Đại Thanh ngủ mê man suốt
trăm năm có lẽ vẫn không thể thức tỉnh giấc mộng này. Thế nhưng, tỉnh
giấc vào lúc này liệu có phải đã quá muộn rồi chăng? Họ chỉ có thể cử
hành lễ chôn cất nỗi bi thương trong ván cờ thảm bại này, sau đó, đen
tối vẫn hoàn đen tối, đau đớn vẫn hoàn đớn đau, ngu muội vẫn hoàn ngu
muội.

Mối họa này thực sự là do Càn Long gieo rắc sao? Khi Khang
Hy ý thức được sự tân tiến phát triển của văn hóa phương Tây rồi sẽ có
ngày trở thành mối lo của Trung Quôc, Càn Long vẫn còn cố chấp cho rằng
đế quốc Đại Thanh chính là ông vua của thế giới. Trong vườn Viên Minh,
ngài mặc ý thỏa sức, đổi giang sơn lấy rượu nồng hoan ca. Khi bạn nhận
thấy sự cố chấp nhiệt tình xây dựng Viên Minh Viên của Càn Long, liệu có nhìn thấy Tần Thủy Hoàng dựng cung A Phòng, Tùy Dạng để đào Đại Vận Hà
hay không? Nếu không phải vạch một nét mực màu tô đậm trong sử sách, làm sao có thể đổi lấy sự huy hoàng được cả thế gian ngưỡng mộ? Rốt cuộc
chẳng ai ngờ rằng, công trình kiến trúc vĩ đại ấy lại bị thiêu cháy
thành tro trong một giấc mộng chưa bao giờ tỉnh thức?

Ngọn lửa
lớn cháy rừng rực ba ngày ba đêm không ngừng nghỉ, khói mù mịt nghi ngút bao trùm cả thành Bắc Kinh, làm cay xè muôn vạn đôi mắt của con dân
Trung Quốc. Sự nhu nhược của vương triều Đại Thanh đã bị ngọn lửa Viên
Minh Viên soi tỏ, không chừa lại điều gì. Sau khi toàn thân dập nát, ai
sẽ đến trị thương cho nó? Thế nhưng, chẳng ai sẽ lau máu và lệ của Viên
Minh Viên, mảnh đất cháy đen đó đã tàn tạ lại càng tàn tạ hơn.

Khi quốc nạn đến nơi, có bao nhiêu người bước vào Viên Minh Viên tro bụi
mịt mù, nhặt lại những viên ngói vỡ cháy sém đó, không phải để đánh thức ký ức đau buồn, mà là để che chắn cho khu vườn nhà mình. Họ không đến
trị thương, mà ngược lại, nhân cơn hỏa hoạn để hôi của cướp bóc, đó là
vì thương đau đã khiến họ tê liệt hay sao? Những người đã bước qua mảnh
đất này còn có thể đứng giữa càn khôn sáng láng nói mình thanh bạch hay
không? Viên Minh Viên vô tội, nó đã từng bị người khác làm tổn hại, đã
từng bị chính mình làm tổn thương. Nước mắt cạn khô, không còn đau buồn
nữa; cuối cùng rồi những người đi trước thời đại sẽ đánh thức nó, những
trái tim có lòng thương xót sẽ bảo vệ nó.

Cung đàn Đại Thanh đã
đứt, lại có người tấu một khúc đã thất truyền trên cây đàn không dây.
Viên Minh Viên đúng là chỉ còn lại một vùng hoang vu lạnh lẽo không tinh thần, không tình cảm hay sao? Không, không phải, nó rõ ràng đang giữ
gìn một cách có tình có nghĩa khu vườn cảnh bị tàn phá của chính mình.
Khu vườn cảnh trống không này vẫn còn đang hít thở, những phiến đá dưới
chân vẫn còn hơi ấm, bạn có cảm nhận được chăng? Có lẽ sẽ có một ngày,
sự trống rỗng của Viên Minh Viên sẽ được lấp đầy, sẽ tái hiện lại được
cảnh tượng huy hoàng của “vua của vạn vườn”. Có lẽ tháng ngày tương lai
nó vẫn giữ dáng vẻ hoang vu như trước, không phải để cho bạn đau lòng,
không phải để nhắc nhở bạn nhớ đến điều gì đó, chỉ đơn giản là tồn tại
trong lịch sử mà thôi.

Sắc chiều vây bủa, trăng treo bầu không,
vầng trăng sáng treo lửng lơ trên bầu trời Viên Minh Viên năm ấy, cũng
tròn như lúc này.

Điệu cũ Thành Nam

Ở Bắc Kinh, thời gian
là một đám khói mù, luôn đem đến cho người ta một loại ảo giác: Dường
như đến lúc nằm mơ cũng mơ thấy tình cờ gặp gỡ một vị đế vương nào đó,
đến nằm mơ cũng phải ngang tàng, cũng phải cao quý. Những gì nhìn thấy
đều là phong cảnh phú quý vàng son trong cung đình, những gì lưu lại đều là hồi ức trong hoàng thất. Nhưng không biết vẫn còn có một nơi gọi là
Thành Nam, chiếm cứ nửa giang sơn của Bắc Kinh, nơi đó hội tụ phong tục
của bách tính, cất giữ tình dân thuần phác đơn sơ.

Thành Nam, là
một cách gọi đầy thâm tình ngụ ý, khiến ngườ