quan sát chữ trên bia mộ.

Đó là chữ của hắn, thanh tuyển kiệt xuất, như người vậy.

Đều nói thấy chữ như thấy người, nhưng rốt cuộc cũng không bằng chính mắt được thấy người.

Hóa ra lúc sinh thời hắn sớm đã lập xong bia mộ cho mình rồi. Đây là cái dạng người gì chứ …

Ta bật cười, lắc đầu, lấy ra rượu mình mang tới, rót đầy cho hắn, rót đầy cho mình, nói: “Dị đại nhân, đồng nghiệp, hạ quan kính ngài trước một ly.”

Phía sau truyền tới tiếng bước chân sàn sạt, ta quay đầu nhìn lại, một ông cụ tóc trắng xóa chống quải trượng, nheo mắt nhìn ta, nghi hoặc hỏi: "Cô là …”

Ta đứng lên, làm lễ với ông, đáp: “Vãn bối là đồng nghiệp của Dị đại nhân, đi ngang qua đây, nên tới bái tế.”

Ông ngẩn người gật đầu, nhiệt tình cười nói: “Đồng nghiệp của Dị đại nhân, vậy cũng là quan tốt.”

Ta ngượng ngùng cười, không biết đáp lại ra sao, chỉ hỏi: “Không biết người nhà Dị đại nhân hiện đang ở đâu?"

Ông ngẩn người một lát, nói: “Dị đại nhân không có người nhà.”

“Thê tử của ngài ấy thì sao? Ý vãn bối là, không phải ngài ấy có thê tử sao? Nghe nói là sư muội ngài ấy.”

Ông cụ cười nói: “Dị đại nhân chưa nói ư, Tiểu Như sớm đã tái giá."

Tiểu Như, có lẽ là tên sư muội hắn.

Ta ngẩn ngơ hỏi: “Chuyện khi nào?”.

“Rất lâu trước kia …” Ông cụ tính toán, nói, “Hình như là mùa xuân năm Sùng Quang thứ bảy …”

Mùa xuân năm ấy, hắn xin nghỉ một tháng về nhà, nói là thành thân.

Ông cụ đưa ta tới ngôi nhà tranh nhỏ của ông ngồi một lát, nhà tranh đó ngay dưới chân núi.

“Thật ra chuyện kia, cũng không nhiều người biết, ta cũng coi là người trông Dị đại nhân trưởng thành, chuyện này ngài ấy không lừa ta." Ông khom mình, thở dài, “Là Dị đại nhân muốn từ hôn. Cha mẹ Dị đại nhân mất sớm, cha Tiểu Như với ngài ấy có ơn dưỡng dục, hai đứa trẻ lớn lên bên nhau, trong lòng cha Tiểu Như sớm đã coi ngài ấy là con rể tương lai. Dị đại nhân lại nói ngài ấy và Tiểu Như là tình cảm huynh muội, cha Tiểu Như đương nhiên là không chấp nhận, nghĩ là ngài ấy coi mình với cao, tức giận đánh Dị đại nhân một trận, bản thân cũng bị bệnh nặng một hồi. Dị đại nhân nói với ta, trong lòng có người khác, lấy Tiểu Như, là không công bằng với con bé.”

“Tiểu Như không có chủ kiến gì, cũng không oán Dị đại nhân, có lẽ giữa hai đứa thật không có tư tình. Cha Tiểu Như cũng nóng tính, muốn Dị đại nhân thề, từ hôn cũng được, cả đời ngài ấy không thể lấy vợ nữa, nếu không bội tín nghĩa, tất tang thê tuyệt hậu.”

Ta hít một hơi lạnh, “Lời thề này thật độc. Ngài ấy thề thật ư?”

“Phải” Cụ ông gật gật đầu, “Khi đó Tiểu Như cũng đã 17 tuổi, không nhỏ nữa, Dị đại nhân cho bọn họ một khoản tiền lớn, không lâu sau đó, Tiểu Như gả cho một ông chủ hàng tơ lụa thôn bên cạnh, dùng tiền này làm ăn, sống cũng coi như sung túc. Dị đại nhân vẫn quan tâm tới bọn họ, mấy năm gần đây, cũng không nghe thấy tin ngài ấy lấy vợ.”

Ta im lặng hồi lâu, cười gượng nói: “Ngài ấy thật ngốc…”

“Phải ngốc.” Ông cụ thở dài, “Khi đó, ngài ấy dưỡng thương ở chỗ ta. Ta hỏi ngài, có phải đã thích công chúa, quận chúa nào rồi không. Thật ra ta biết, ngài không phải loại người ham mê phú quý, làm quan nhiều năm như vậy mà vẫn nghèo khó như trước. Ngài ấy nói, trong lòng người ngài thích không có ngài, đã có hôn ước với người khác rồi. Thật ra, yêu không yêu gì đó, sách đọc nhiều rồi, ngốc rồi, chúng ta là nông dân, không phải đều là tùy tiện tìm một người kết bạn, sống cả đời cũng cứ thế mà qua đi. Gì mà tình cảm huynh muội , gì mà tình yêu nam nữ, đâu có phức tạp như vậy."

Ta cắn môi nói: “Ngài ấy ngốc quá …”

“Ngài ấy ngốc, nhưng vẫn là một vị quan tốt. Cha Tiểu Như trước khi chết cuối cùng vẫn tha thứ cho ngài, cũng phục rồi. Linh cữu của ngài ấy được đưa về, nơi an táng, cũng là trong khu đất mộ gia tộc nhà họ. Nơi đó, giờ đều là ta trông giữ mộ.” Ông cụ nói tới đây, dừng một chút, “Ta nhìn thấy cô vừa mới nhổ một ít hoa cỏ.”

“Trên mộ cỏ dại mọc dài, cho nên vãn bối …”

“Không phải cỏ dại.” Ông nói, “Ngài ấy thích hoa lan, ngài từng nói, muốn trồng cỏ hoa lan trên mộ mình. Đó là ta trồng giúp ngài ấy. Bia mộ là vào tháng chạp năm Sùng Quang thứ 24, ngài ấy viết xong để lại. Khi đó bệnh của ngài ấy cũng đã không nhẹ, có lẽ biết là không còn nhiều thời gian. Ta không biết chữ, cũng không biết là viết cái gì.”

Cổ họng như bị siết chặt, mắt căng ra, ta kinh ngạc nhìn ông.

Ông như đột nhiên nhớ ra cái gì, vỗ tay, đứng dậy vào phòng, vừa đi vừa nói: “Ngài ấy còn có chút di vật, ta đưa cho cô xem thử …”.

Chỉ là một ít đồ vụn vặn.

Hắn làm quan 20 năm, thanh liêm, tất cả di vật, thậm chí còn không đầy một hộp gỗ nhỏ.

Chỉ là một vài con dấu, tranh chữ.

Ta cầm lên một miếng ngọc bội, màu sắc không đẹp, không đáng vài đồng, trên mặt khắc một đóa hoa lan.

“Cô nhận ra vật này?”

Đương nhiên ta nhận ra. Là mẫu thân để lại cho ta, năm đó ta tưởng đã lạc mất trong hồ Thái Thanh rồi.

Ta để lại chỗ cũ, nói: “Chắc là vật tùy thân của Dị đại nhân, vẫn nên chôn trước mộ ngài ấy.”

Ông cụ gật đầu nói: “Cũng tốt, cũng tốt. Đại nhân thật sự rất thích hoa lan …”

Ta cười nói: “Phải.”

Ta đào một cái hố nhỏ trướ