iều năm, uổng đọc mấy năm kinh Phật, lại chưa

từng mảy may giúp đỡ cho những chúng sinh tín ngưỡng Ngài. Lẽ nào sứ

mệnh của Ngài không phải là vì hạnh phúc của chúng sinh? Lẽ nào Ngài có

thể vì thú vui hưởng lạc của mình mà không quan tâm, không chăm lo cho

họ? Lẽ nào Ngài không nên vô tư bước ra, một mình đứng nơi tăm tối và

vẩn đục, gánh chịu khổ nạn vì dân chúng, cho họ ánh sáng và ấm áp?

Mọi thứ ngày hôm qua tựa như trăng trong nước, hoa trong gương, lúc đó Ngài chìm đắm trong mộng đẹp, còn hay oán trời trách người. Ngày nay mới

biết, lẽ ra Ngài nên sớm tỉnh khỏi giấc mộng, đi vào trong chúng sinh,

để đóa sen tinh khiết nỡ giữa chốn bụi trần, mới có thể có sự trình bày

với Phật tổ, trình bày với những tín đồ từng lễ bái Ngài, cũng trình bày với bản thân. Dùng linh tính và tuệ căn của Ngài, độ hóa chúng sinh,

khiến họ thoát khỏi khổ nạn và ngu muội, từ đó khiến linh hồn đạt được

siêu thoát chân chính.

Năm xưa cho rằng sơn cùng thủy tận, đi đến tình cảnh không có lối thoát, nhưng hiện nay lại cảm thấy đường đi xa

thẳm, phương xa rất xa. Đến sau cùng, du ngoạn chốn phù thế hồng trần,

Tsangyang Gyatso đã học được sân vắng dạo bước. Cơm thừa canh cặn, Ngài

nếm ra mùi vị Ban Nhược; gửi thân đất tuyết hoang nguyên, Ngài như ngồi

ngay ngắn trên mây. Vinh hoa phú quý của dĩ vãng đã là mây nước; phong

hoa tuyết nguyệt một thời xem như ảo mộng. Đời người thịnh suy đã định, năm tháng ảo diệt khôn lường. Có lẽ Ngài sống chỉ là vì mơ trọn

giấc mơ nửa đời trước, thành toàn một câu chuyện không có kết cuộc.

Những nguyên nhân khác đều không phải.

Đời người chính là một

chuyến du lịch, dù đeo tay nải mải miết phiêu bạt trên đường, hay có chỗ ở yên thân, đều là đang nhàn du. Thời gian xưa nay đều không dừng lại,

dẫu chúng ta nấp ở một chốn thế ngoại đào nguyên không có rối ren, cũng

vẫn phải xem hết hoa xuân trăng thu, phải trải qua sinh lão bệnh tử. Một ngày kia, phồn hoa cuối cùng sẽ trôi xa, một ngày kia, chúng ta đều sẽ

cô độc già đi. Ngắm xong mùa xuân muôn hồng ngàn tía cuối cùng trong

sinh mệnh, hạt bụi trần nhỏ bé này nên trở về chốn nào?

Biển

người trôi nổi, ngày ngày đều có nhiều cuộc gặp gỡ và tương phùng như

thế, vì sao người đi lướt qua nhau lại là bạn và tôi? Ngày ngày đều có

nhiều duyên phận ước hẹn như thế, vì sao người chờ đợi ngày này qua ngày nọ vẫn là bạn và tôi. Chúng ta luôn mong mỏi người khác đến cứu rỗi,

lại không biết con người chỉ có tự cứu mình rồi mới có thể cứu người.

Chúng ta luôn ở trong biển biếc của mình, kể chuyện nương dâu của người

ta, lại không biết có một ngày, nương dâu của mình vừa khéo là biển biếc của người khác. Ván cờ nhân sinh này, nếu cố chấp phải đi tiếp theo

cách nghĩ của mình, kết quả sẽ là cả ván đều thua, non sông đều mất.

Khi phiêu bạt, tôi thường nhớ đến Tsangyang Gyatso. Trước giờ tôi không

mong mỏi vị tình tăng nhu nhược này có thể cứu rỗi tôi từ hồng trần,

vượt qua sông nước mênh mang của đời người, cập bến bờ bên kia sen nở.

Vì tôi biết, Ngài và chúng ta không có khác biệt. Từ sau khi Ngài rơi

vào phàm trần, chọn lựa tình yêu, tôi đã biết Ngài không quay về được

nữa. Trong thơ ca thắm thiết cảm động lòng người của Ngài, tôi đã đọc ra kiếp trước đời này của Ngài, một người vì Phật mà say mê hông trần, lại định sẵn phải gìn giữ trọn đời vì tình yêu. Ngài là Phật sống, ai có

thể phê duyệt số mệnh cho Ngài, nói với Ngài đến cuối cùng phải chọn lựa tư thế nào mới sống được thật tốt chốn nhân gian khói lửa?

Nếu

nói quãng thời gian trước mười lăm tuổi của Tsangyang Gyatso là kiếp

trước của Ngài, thế thì quãng thời gian Ngài vào trong cung Potala chính là kiếp này, còn trong “Bí truyện” của Ngawang Lhundrup Daji là kiếp

sau của Ngài. Ngài của kiếp trước chỉ là một thiếu niên làng quê lặng lẽ không ai hay biết, chẳng có bao nhiêu ham muốn, nhàn nhã tự tại. Ngài

của kiếp này thì có mấy kiểu cực đoan, từ thiếu niên vô danh lắc mình

biến thành Phật sống. Ngài đã sở hữu quyền lực cao nhất, tình yêu đẹp

nhất, cũng mất đi tự do của người bình thường. Có người nói, là vì kiếp

này Ngài phung phí bằng hết mọi thứ tốt đẹp, do đó mới có kiếp sau lưu

lạc cùng khốn.

Có lẽ trong lòng mỗi người đều có một tâm trạng

hoài niệm, phảng phất gặp gỡ ban sơ mãi mãi đều là đẹp nhất. Dù già đi

bao nhiêu tuổi, điều chúng ta có thể nhớ được vẫn chỉ là ngày hôm qua ố

vàng. Có lúc, lật mở một cuốn sách, nhìn thấy trong trang bìa kẹp một

phiến lá rụng ta sẽ vui mừng khôn xiết, vì trên gân lá chạm khắc dấu ấn

của tháng năm, cũng lưu giữ những tình cảm ấm áp của ngày xưa. Đi qua

chặng đường nhân sinh dài dằng dặc, cuối cùng thứ hoài tưởng vẫn là

những dĩ vãng xanh rì ấy. Kỳ thực thuở ban đầu chưa chắc đã là tốt đẹp

nhất, nhưng tính cố chấp sẽ khiến bạn và tôi luôn chẳng quên được sự tốt đẹp của ngày hôm qua.

Tsangyang Gyatso lưu lạc ở dân gian, cũng

từng vô số lần không thể tự chủ hoài niệm quá khứ. Dù Ngài tự nhủ, hồ

Thanh Hải là khởi điểm cuộc đời của Ngài, thành Lhasa là cố hương Ngài

không về được. Nhưng nhiều ngày lênh đênh không nương