một, thế giới đáng yêu này cũng đang chết đi từng tấc từng tấc một. Khi bạn cười, cả thế giới cũng cười với bạn; khi bạn khóc, chỉ có một mình bạn khóc mà thôi.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Đầu thu, trời xanh như nước, lau lách đìu hiu. Những ngày thuyền chài sáo trúc sóng xanh mênh mang, chơi trăng ca hát tiêu dao nhàn nhã, đã sớm lùi xa. Đời người như mộng, lòng người cũng không thể trở về quá khứ. Thuyền trôi sông dài, ngẩng đầu nhìn mây trôi ngang trời, chim bay mải miết. Trăm ngàn năm qua, gió mây chìm nổi, biết bao lịch sử chìm xuống đáy sông, không còn xuất đầu lộ diện.
Hồ Lan Thành trong lúc chạy trốn dường như không hề hối hận, anh nói: “Tôi chẳng qua là thất bại một lần. Giữa trời đất luôn có thành có bại, nước sông Trường Giang tiễn thuyền đi, xưa nay tiễn người thắng cũng tiễn cả kẻ bại. Niềm hân hoan của người thắng đúng là như nước chảy ào ào, còn sự khiêm tốn của kẻ bại cũng khiến giang sơn yên lặng”. Một người tự phụ và đánh mất lương tri như thế, không biết thế nào là lầm đường lạc lối quay về, ngược lại còn cảm thấy chạy trốn để giữ mạng sống nơi chân trời là một việc hết sức vinh quang lỗi lạc. Vốn chỉ vì công danh, nên đã đi vào con đường lầm lỗi, nhưng đến nay, anh đã biến giả thành thật.
Cuối cùng anh thật thảm bại, phải dựa vào sự che chở của Nhật để chạy trốn sang Tây Tạng. Trong quân Nhật có người khuyên anh nên trốn sang Nhật, Hồ Lan Thành quyết sẽ ẩn mình trong dân gian. Anh hiểu rõ rằng, với thời cuộc hiện tại, dẫu có đi Nhật Bản, cũng không thể được an nhàn. Chẳng bằng tìm được nơi đào nguyên thôn dã, mai danh ẩn tích trốn tránh, đợi sóng gió qua đi, để tính nước cờ khác. Dường như trong bất cứ lúc nào, hoàn cảnh nào, người đàn ông này cũng có thể bình tĩnh, mặc cho khói mây thế gian bao trùm, từ tối tới sáng anh đều an ổn lâu dài.
Thời gian này, anh lén viết cho Trương Ái Linh một lá thư, nói rõ hành tung của mình, báo rằng mình vẫn bình an. Trương Ái Linh biết anh đang lâm vào hoàn cảnh hiểm nguy, đọc thư xong vui mừng khôn xiết, trong lòng thở phào nhẹ nhõm. Tháng chín, Hồ Lan Thành đến Nam Kinh. Mấy ngày sau, anh lại từ Nam Kinh đi tàu hỏa đến Thượng Hải, đây là cơ hội để anh nói lời chia tay với Trương Ái Linh. Trong lòng Hồ Lan Thành hiểu rõ rằng, khi gió mưa ập đến, anh cần một người con gái giống như Trương Ái Linh ở bên. Trương Ái Linh là một cô gái có nghĩa khí, xuất thân quý tộc, lại am hiểu sự đời. Cho nên, cô không cần cho anh bất cứ ủng hộ thực tế nào, chỉ cần gặp cô, là anh đã thấy yên lòng rồi.
Tại tòa chung cư Eddington, Hồ Lan Thành đề cập đến chuyện đi Nhật Bản. Trương Ái Linh nghe xong, chỉ kể lại một chuyện cũ của cụ ngoại Lý Hồng Chương. Lý Hồng Chương vì từng đại diện cho triều đình nhà Thanh đến Nhật Bản ký “Hiệp ước Mã Quan”, mà cảm thấy nhục nhã vô cùng, từng thề rằng “suốt đời không đặt chân lên đất Nhật”. Sau này, ông từng đến Nga ký kết “Điều ước Trung Nga”, phải đổi thuyền ở Nhật Bản, phía Nhật Bản đã sớm chuẩn bị chỗ ở trên bờ cho ông, nhưng ông từ chối lên bờ. Việc này nhìn tưởng chừng như không liên quan đến Hồ Lan Thành, nhưng Hồ Lan Thành đã hiểu ý tứ của Trương Ái Linh, cô muốn khuyên anh đừng để bản thân lâm vào cảnh khốn cùng hơn nữa. Nghe xong, Hồ Lan Thành chỉ im lặng không nói gì hơn.
Đêm đó, Trương Ái Linh trằn trọc mất ngủ. Những ân tình trước kia còn lưu trữ ở nơi đây, nay từng chút từng chút trôi qua trước mắt. Hai người đã từng yêu thương thắm thiết nhường ấy, đến nay bỗng cảm thấy xa cách biết bao, lạ lẫm biết bao. Đối với Trương Ái Linh, kháng chiến chống Nhật thắng lợi vốn cũng là chuyện vui, đây cũng là lương tri mà một người Trung Quốc nên có. Nhưng nhìn người đàn ông trước mắt này, cô làm sao có thể cười nổi, cô cho rằng mình không có tư cách để cười. Tình duyên trăm tơ ngàn mối giữa họ, đã định rằng cô phải vinh nhục cùng anh. Cuộc đời của cô, vì người đàn ông này mà không còn trong sạch. Nhưng cô không hối hận, chỉ là sự bạc tình của anh, thực sự khiến người ta ớn lạnh đến tận tâm can.
Ngày hôm sau, Hồ Lan Thành quyết định đồng hành cùng người chồng của cháu gái Thanh Vân là Thẩm Phụng Lâm, đến Chiết Giang trốn. Hồ Lan Thành rời khỏi Thượng Hải chỉ mới mười ngày, “Chính phủ Quốc dân” Trùng Khánh đã công bố và thực thi “Dự thảo điều lệ xử lý Hán gian”, lập tức có hơn một vạn tên Hán gian lớn nhỏ của chính phủ Uông Tinh Vệ bị bắt giam. Mà trên bảng danh sách Hán gian được công bố, Hồ Lan Thành đứng đầu bảng.
Trên đường chạy trốn, Hồ Lan Thành đọc được tên của mình trong danh sách, tâm trạng hệt như con chim sợ cành cong. Ngay sau đó, anh di chuyển qua Hàng Châu, Thiệu Hưng, rồi lại đến Chư Kỵ, ở nhà của Tư Tụng Đức. Tư Tụng Đức bằng tuổi Hồ Lan Thành, thời trung học, còn học cao hơn Hồ Lan Thành hai lớp, sau học khoa Trung văn trong trường Đại học Quang Hoa, về sau, không cẩn thận bị nhiễm bệnh mà chết. Mười tám năm trước, Hồ Lan Thành từng đến nhà họ Tư ở một thời gian, cho nên mẹ của Tư Tụng Đức – Tư bá mẫu – đối xử với anh như con cái trong nhà. Nhà họ Tư còn có một người mẹ kế, tên là Phạm Tú Mỹ, lớn hơn Hồ Lan Thành h
