u hôm nọ bị đổ để trẻ mỏ đi học. Chứ không, từ hôm bão lốc làm đổ cầu đến nay, các cháu ngoài xóm trại phải bỏ học, vì không có cách nào qua được con kênh khi nước ngập cả bờ.

Cải kéo ghế mời ông ta ngồi, rồi ra hiệu cho Thơi pha ấm trà mời khách. Đoạn, quay sang hỏi:

- Các bác dưới đó đã bàn bắc lại cầu bằng cách nào chưa?

- Xã bàn thống nhất là cầu chỉ mới sập đầu mố phía đường trục xã, còn một đầu phía xóm ra vẫn đứng vững. Nên chỉ cần huyện hỗ trợ cho một ít rọ sắt và đá hộc, xi măng, những thứ này đều là vật tư phòng chống bão lụt hiện đang có trong kho dự trữ của huyện. Chỉ cần thế là xã có thể huy động nhân công làm được ngay, để có cầu cho trẻ đi học và bà con đi lại. Chứ không, bí bích lắm, anh ạ!

Cải nghe đến đấy, vội hỏi ngay:

- Thế bác đã gặp phòng giao thông chưa?

- Gặp rồi. Nhưng bên phòng giao thông bảo sang phòng thuỷ lợi, vì cầu nằm trên kênh do thuỷ lợi quản lý chứ không thuộc giao thông, nên họ không giải quyết.

- Vậy bác có đến phòng thuỷ lợi không?

- Báo cáo bí thư là không chí mình tôi, cả chủ tịch uỷ ban xã cũng đến gặp trưởng phòng thuỷ lợi rồi. Nhưng ông ấy bảo vật tư phòng chống bão lụt là để hộ đê, chứ không phải để chữa cầu cống nội đồng. Còn chỗ mố cầu ấy cứ để đấy, chờ liên ngành thuỷ lợi-giao thông lập dự án trình uỷ ban huyện xin kinh phí đã. Ông ấy mách cho xã là trong khi cầu chưa thông, có thể đứng ra chở đò thu tiền, vừa tăng nguồn thu cho ngân sách, vừa để trẻ khỏi bị bỏ học.

Cải nghe, thấy có cái gì lấn cấn. Chỉ một cái mố cầu bắc qua kênh ngoài trại lẻ mà trưởng ban thuỷ lợi-giao thông xã đi không được, còn phải kéo cả chủ tịch đi, vẫn không mèo nào cắn mỉu nào. Cứ phòng giao thông bảo sang phòng thuỷ lợi, phòng thuỷ lợi bảo chờ liên ngành lập dự án trình uỷ ban. Rồi lại còn vẽ đường cho hươu chạy, mách xã chở đò thu tiền dân nữa thì thật quá thể. Nhưng Cải không nói ra ý nghĩ của mình, chỉ nhìn ông Giang Khẩu, hỏi:

- Thế ý kiến các bác ở xã thế nào?

Ông trưởng ban thuỷ lợi-giao thông Giang Khẩu ngay thật:

- Huyện không cấp vật tư thì cho xã cái phiếu để xã tự mua, chứ cứ trên bảo dưới, dưới bảo trên thế này chỉ khổ dân thôi. Còn cái việc bảo xã đứng ra chở đò thu tiền, thì quá bằng xui nhau bóp hầu dân, để người ta chửi cho à! Thế nên, đảng uỷ, uỷ ban cử tôi lên gặp bí thư cũng là bước đường cùng, xin bí thư hạ chữ đại xá, để giúp xã lấp đầy cái mố cầu cho trẻ mỏ đi học và dân đi lại được thuận tiện, thì không chỉ dân xóm trại, mà cả xã Giang Khẩu chúng tôi biết ơn bí thư.

- Bác nói hơi quá lời đấy. Trách nhiệm của người lãnh đạo là luôn luôn đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết, giải quyết việc gì cũng hết sức vô tư, hoàn toàn không vì một động cơ cá nhân nào. Các bác ở dưới ấy đã vì sự học hành của các cháu và việc đi lại của nhân dân mà lên lên, xuống xuống, năm lần, bảy lượt như thế, tuy chưa bắc lại được cầu, nhưng rất đáng biểu đương về tinh thần trách nhiệm trước dân. Còn về phần mình, tôi thấy bác tin người đứng đầu đảng bộ huyện như thế, thật cảm động. Nhưng đảng không làm thay chính quyền, huyện uỷ không làm thay uỷ ban nhân dân huyện, mà chỉ có thể đề xuất với uỷ ban phương hướng giải quyết. Cho nên, bác uống nước đi rồi sang uỷ ban.

Cải mới nói đến đấy, ông trưởng ban thuỷ lợi-giao thông Giang Khẩu như không nén được bực dọc, vội đứng lên:

- Thôi, bí thư nói thế thì tôi xin chào! Tưởng rằng bí thư mới thì cũng đổi mới cách làm việc, không quan cách quá thể như những người trước, hoá ra vẫn cùng một giuộc, quan nào quan lại thương dân!

Cải cũng đứng lên, nhìn ông Giang Khẩu nói:

- Bác cứ bình tĩnh, ngồi xuống uống nước đi. Rồi tôi dẫn bác sang uỷ ban, chứ có bảo bác sang một mình đâu.

- Vì tôi vừa ở bên ấy sang đây. Ông chánh văn phòng bảo tôi cứ về, ông ấy sẽ báo cáo lại với chủ tịch huyện. Có thế nào ngày mai lên sẽ trả lời. Nên mới nghe bí thư nói sang uỷ ban, tôi đã thấy ớn đến tận cổ rồi.

Cải nghe nói thế, đứng phắt dậy:

- Vậy thì ta sang xem sao.

Khi Cải dẫn ông trưởng ban thuỷ lợi Giang Khẩu sang tới uỷ ban nhân dân huyện, thì Trường đang đứng bên cửa sổ gọi với xuống dẫy nhà đối diện: “Này, cậu Xuê đến chưa, hả? (Một người đàn ông chừng ba nhăm tuổi, thấp nhỏ, gầy gò từ trong phòng vội ngó đầu ra: “Dạ, em đến rồi ạ!”). Tập hợp nhanh tình hình phòng chống úng lụt của mấy xã bị bão lốc đưa lên tôi ngay nhá!”. Có tiếng Xuê ở nhà dưới hỏi vóng lên: “Chủ tịch lên tỉnh họp sáng nay, hay chỉ tập hợp số liệu để chủ tịch biết thôi ạ?”. Trường nói gắt: “Bảo tập hợp thì cứ tập hợp đưa lên đây. Có thói đâu còn hỏi lại thế, hử!”, Cải nghe, bỗng thấy mặt nóng ràn rạt. Có ở đâu giữa công đường, người đứng đầu chính quyền huyện nói với nhân viên như thể bố với con thế. Anh lại chợt nhớ đến cuộc họp giao ban thường vụ sau đêm gió lốc quét qua huyện. Từ bấy đến nay gần một tháng. Cái cầu Giang Khẩu chỉ bị sập một bên mố mà vẫn chưa đâu vào đâu, trẻ con vẫn phải bỏ học, người lớn mỗi khi có việc vào làng, vào xã thì đàn ông phải tụt quần tồng ngồng lội qua kênh, còn đàn bà, con gái đành để cả quần áo lội ào qua, chứ biết làm thế nào. Ngay đến số