h vĩnh viễn tồn tại, do đó trên thực tế sinh mệnh đối với ông chẳng có

ích gì, ông cũng như không có sinh mệnh. Beatlivi từ chối tình yêu của

Fuxưca, đã nói với ông ta một câu đủ để cho loài người chúng ta ngẫm

nghĩ mãi mãi:

"Ðã đành Ngài có thể sống bằng sinh mệnh của hàng ngàn hàng vạn

người, như thế thì Ngài hãy vì những người khác bỏ ra một chút hy sinh,

thì có đáng là cái gì?"

- Không có cái chết, loài người không thể phát hiện ra giá trị. Ðương nhiên, không có sinh sống thì muôn đời giống như một đêm dài, đó không

phải là sự tồn tại mà chúng ta có thể tưởng tượng được.

Khi ánh sáng của cái chết bao trùm lên chúng ta, chúng ta thực tế

không có lý do để lo sợ và khủng khiếp. Cái chết đối sinh mệnh mà xét

không nghi ngờ gì nữa là một việc tuyệt đối và tất nhiên. Chỉ cần chúng

ta nghĩ đến đã là đặt mình vào trong việc tuyệt đối, vào trong việc tất

nhiên, chúng ta còn lo sợ gì nữa? Con người ta chỉ có khi phải chọn lựa

mới có lý do lo sợ, chỉ sợ sai lạc. Cái chết đối với chúng ta là cõi đi

về không có chọn lựa nào khác, chúng ta bằng lòng cũng thế mà không bằng lòng cũng thế, vui vẻ cũng thế lo buồn cũng thế, dù thế nào cũng phải

bước vào cửa chết cả. Nếu như bạn biểu hiện một dáng vẻ đáng thương hại, chứa chan hàng lệ, nơm nớp lo sợ, thê thảm không dám bước vào cửa. Ðã

bước vào rồi vẫn chết không nhắm mắt, mở to miệng ra, làm cho những

người đang sống nhìn thấy dáng bộ xấu xí đáng sợ của bạn, lúc này còn

khổ biết mấy nữa? Người ta chỉ có thể xót thương kết cục của bạn không

được trọn vẹn, cho rằng bạn vẫn còn tham lam không biết chán. Người ta

có thể tiếc cho bạn vẫn đem cả lòng tham đi đến Thiên quốc. Sao không êm ả nhắm đôi mắt lại, mỉm cười để vĩnh biệt Nhân gian? Sao không vẽ lên

một Dấu Chấm Hết cho việc kết thúc một sinh mệnh.

Cái chết cho dù đáng sợ, cũng nhất định không đáng sợ hơn ý thức hám

trường sinh bất tử và nhất định không chết. Bạn chỉ cần nghĩ đến trên

đời không có một người trường sinh bất tử cũng đã đủ ngấm ngầm diệt bỏ

quyết tâm không chết của bạn. Lo sợ của cái chết cũng có thể theo đó mà

tan thành mây khói.

"Kinh Thánh" đã khuyên răn người đời: Vì bạn đến từ đất bụi, sẽ vẫn phải trở về với đất bụi.

Sisairo xem cái chết nhẹ nhàng như người vứt bỏ một cái bọc quần áo.

Ông nói: "Tuổi già là màn chót của đời người, khi chúng ta sống đã đủ,

chúng ta nên tránh tiếp tục sống thêm, để tránh cảm thấy chán ngấy cuộc

sống".

Triết học của Trung quốc đã gọi sự kết thúc sinh mệnh là "Ðại quy" -

Người có sống, người có chết, chẳng qua có nghĩa là sinh mệnh, vật chất

trong vũ trụ tồn tại dưới hình thức khác mà thôi. Cái chết, sự kết thúc

của sinh mệnh, chỉ là vật chất sinh mệnh chuyển đổi thành một dạng khác, bắt đầu một quá trình vận động khác của vật chất. Sinh mệnh bản thân là một bộ phận của vũ trụ, từ vũ trụ đến, tất nhiên lại quay trở về vũ

trụ.? Người và vũ trụ là thể cùng thông nhau. Ðiều này phải chăng đã

trực tiếp khêu gợi lên lý thuyết toàn thông tin vũ trụ nhân thể đương

đại?

Trang Tử cho rằng người chết cũng giống như ?bốn mùa xuân, hạ, thu,

đông trôi đi?, cho nên ông ta mới có thể sau khi vợ chết gõ chậu để hát.

Tất cả mọi tôn giáo đều theo đuổi cảnh trong sáng sau khi chết. Ðạo

Cơ đốc theo đuổi Thiên quốc bất tử, linh hồn quy thuận vào Thượng đế.

Ðạo Phật theo đuổi "đại triệt đại ngộ", viên tịch cõi Niết Bàn. Ðạo Giáo theo đuổi "thân xác thăng thiên", mọc cánh thành Tiên. Ðạo I-xlam tín

ngưỡng sau khi chết sống lại, đều được Thánh A La triệu về.

Trọng thị hay coi thường đối với cái chết cũng thể hiện trong táng lễ dân gian, nhiều táng lễ dân gian đều cử hành trong không khí vui vẻ

thoải mái, xem việc chết theo lẽ tự nhiên như là ?việc vui? giống như

việc cưới xin và sinh con cái, đều gọi nó theo một tên chung là ?việc

hiếu hỉ?. Dân tộc Duracaxư ở Indonesia gọi người chết là con của Tiên bị giáng trần. Họ tin tưởng chắc chắn linh hồn của người chết sẽ trở về

đến Trời hoặc núi Linh Sơn, do đó nên không khí táng lễ cực kỳ vui vẻ,

những người tham dự táng lễ đều mang những đồ trang sức cực kỳ hoa lệ,

giống như chào mừng một ngày hội họ vừa múa vừa hát và mở tiệc mừng rất

lớn và hậu hĩnh, chúc mừng người chết được vinh dự trở về Thiên quốc.

Tất cả mọi người đều tuyệt đối không được phép lộ ra dáng vẻ bi thương,

mà phải mặt mày hớn hở.

Lương Thấu Minh, một nhà Nho cuối cùng ở Trung quốc khi hấp hối sắp

xa Nhân gian, đã nói với những người đứng vây quanh giường ông: "Tuổi

thọ ở dương gian của tôi đã hết, không cần phải miễn cưỡng. Thuận theo ý trời, tốt nhất chớ băn khoăn. Các người đều có công việc, nên mỗi người đi làm việc của mình thôi!"

- Ðã nói lời tạm biệt với Nhân gian như thế, tự nhiên lịch sự và hào

hùng biết bao nhiêu! Cũng tỏ rõ sinh mệnh là viên mãn biết dường nào!

?Mặt trời lạnh lẽo đang tiến bước cuối cùng ở phía chân trời phía

Tây, đang đi về phía bên kia sườn núi để đi ngủ. Màn đêm buông xuống,

một đêm dài đằng đẵng bắt đầu.

Mộ chí của nhà Triết học Suolun đã cáo thị với người ta, khi ông đi

về Thiên quốc, ông