cũng chưa chắcđể ông ta vào nhà. (Trong truyện Linh Bích nữ mượn xác hoàn hồn ở quyểnmột Tử bất ngữ do Viên Mai viết, nói về linh hồn của Tuấn Tiếu sau khinhập vào thể xác của một người phụ nữ xấu, lại có thể biến người phụ nữxấu đó thành người phụ nữ đẹp, nhưng những ví dụ có thể biến cũ thànhmới thế này quá ít, tốt nhất đừng ôm hy vọng thì hơn.) Nhưng đây khôngphải thứ khiến chủ nhân của nó khó chịu nhất, nếu để linh hồn của namnhập vào xác của nữ thì thế nào? Xảy ra trường hợp đó không thể khôngkhiến người ta nghĩ đến cảnh ngộ của Lâm Chi Tường ở trong vương quốc nữ nhi.

Truyện Tuần kiểm phụ hồn trong quyển bảy cuốn Cô Thặng doNữu Tú viết, có ghi lại một câu chuyện xảy ra vào thời Khang Hy. Ở huyện Hà Nguyên, ti Lam Khẩu có tuần kiểm Vương Học Cống, sau khi chết khônglâu, người con gái chưa xuất giá của ông ta vì khóc thương cha mà sinhbệnh, mấy ngày sau cũng chết. Nhưng khi đang cho cô ta vào trong quantài, thì cô ta đột nhiên ngồi dậy, tự nhìn xuống cơ thể mình nói: “Ta là Vương tuần tư, sau lại ăn mặc như con gái thế này?” Thì ra Vương HọcCống dương thọ chưa hết, nên được trả về dương gian, phụng mệnh DiêmVương, mượn luôn thi thể con gái của ông ta. Vốn Diêm Vương có ý tốt,không ngờ, cô gái duyên dáng khuê các này lại cởi bỏ vải buộc chân, cắtđi mái tóc dài của mình, thế cũng không có gì làm lạ, lạ là cô ta tìmtới gặp huyện thái gia, yêu cầu khôi phục lại chức cũ cho cha mình.

Trong Duyệt vi thảo đường bút ký do Kỷ Quân viết, ghi lại một truyện có những thành phần ác bá. Chuyện này xảy ra vào giữa năm Càn Long ở thị bộ viên ngoại trưởng công thái gia. Nhà ông ta có một đầy tớ, mới hơn hai mươituổi, trúng gió mà chết, ngày hôm sau lại sống lại. Nhưng từng lời nói,hành động của chị ta lại giống hệt như nam nhi, gặp chồng cũng không cóvẻ gì là tỏ ra quen biết. Sau khi mọi người nghiên cứu tìm hiểu nguyêndo, chị ta mới nói mình vốn là đàn ông, sau khi chết xuống âm phủ, phánquan kiểm tra thấy dương thọ của anh ta chưa hết, nên theo lý phải đượchoàn dương, nhưng có một điều kiện, phải trở thành nữ nhi, thế là trongnháy mắt đã thấy nằm trên giường người khác. Lại hỏi tới danh tính, quêquán của chị ta, chị ta kiên quyết không chịu nói, người khác biết ngaycó ẩn tình, cũng không truy hỏi nữa. Đến tối, chồng kéo chị ta vàogiường, nói thế nào chị ta cũng không chịu thuận theo. Nhưng chồng chịta thoạt nhìn thì tưởng người lỗ mãng, nhưng lại là một hảo hán khôngtin vào tà ma, cuối cùng cũng khiến chị ta phải nhìn nhận sự thật, trởlại làm phụ nữ. Từ đó mỗi lần vợ chồng ân ái xong, chị ta đều khóc lóckhông thôi, thút tha thút thít khóc cho tới sáng. Có người còn nghe thấy chị ta lầm rầm nói: “Lão phu đọc sách hơn hai mươi năm, làm quan bamươi năm có lẻ, sao lại phải chịu nỗi nhục này hả trời!” Nói thì nóithế, nhưng nhục thì vẫn phải chịu. Nghe nói cho tới tận khi chết, chị ta cũng không chịu tiết lộ chút tin tức nào về thân phận trước kia củamình, sợ tin truyền về quê cũ sẽ khiến “người thân đau lòng, mà kẻ thùthì hỷ hả.”

4

Đọc câu chuyện ở trên, cảm thấy âm phủphân phát thi thể cho việc hoàn hồn, cũng hoàn toàn không phải là tùy cơ hoặc tùy hứng. Cùng là hoàn hồn, trong nháy mắt liền xảy ra những biếnđổi lớn, hoặc rơi xuống vực sâu, hoặc bay lên tận mây xanh, thật khôngkhỏi khiến người ta phải cảm thán trước sự trớ trêu của tạo hóa. Thế làchủ đề trừng phạt cái ác, ca ngợi điều thiện bắt đầu thu hút sự chú ýcủa mọi người, từ đó việc nhân quả luân hồi không chỉ thêm một phươngthức nữa để thực hiện nhanh hơn, mà việc luân hồi này còn mang cả một ký ức hoàn chỉnh của kiếp trước, càng có ý nghĩa giáo dục hơn. Kết quả của hơn ba mươi năm làm quan là hằng đêm “nhẫn nhịn nỗi nhục của một kẻ nôlệ”, thì từ đấy có thể suy đoán được khi làm quan ông ta như thế nào.

Nhưng những câu chuyện có nội dung dùng việc mượn xác hoàn hồn để tuyêntruyền luật nhân quả còn có một phương thức khác, hòan toàn không liênquan gì đến linh hồn và thể xác của chủ nhân. Trong truyện Mượn xác hoàn hồn trong quyển ba Vọng vọng lục, kể về Mỗ Giáp nào đó là một đại tàichủ, bán hàng giá cao, mở cửa hàng cầm đồ, nhưng đối xử với người khácthì rất hà khắc. Ông ta đã hơn sáu mươi tuổi, sau khi thê thiếp lần lượt qua đời, chỉ còn lại một đứa con trai, giờ đang lâm trọng bệnh sắpchết. Hôm đó, canh ba nửa đêm, đột nhiên có người gõ cửa, thì ra là mang tiền đến lấy lại đồ đã cầm. Mỗ Giáp trong lòng đang buồn bực, liền mởmiệng quát mắng người kia, nói ngày mai hãy đến. Người đó nói: “Sáng sớm ngày mai thì đã đến thời hạn rồi, tôi phải gom góp mọi thứ mang đi bán, mới gom được đủ tiền, chính là muốn chuộc lại món đồ đó.” Mỗ Giáp suynghĩ nhanh, thầm tính toán con trai cũng sắp chết rồi, cả đời cắt da cắt thịt bách tính, vì tiền làm bao việc thất đức như thế, giờ còn giữ lạichút tiền đó để làm gì nữa. Hôm sau, ông ta trả lại hết những ruộng vườn và đồ vật mà người dân mang đặt, đốt hết những giấy ghi nợ đang cầmtrong tay. Nhưng con trai ông ta cuối cùng vẫn phải chết, ông ta ôm thithể con khóc lóc, đến nửa đêm vẫn còn ngồi trước linh cữu rơi nước mắt.Đột nh