g phải chịu một nỗi sợ hãi lớn nhưng cũng đã được trải nghiệmcuộc sống của một chú cá. Trong Liêu trai có chuyện Ấp nhân[1'>, khôngbiết có phải phóng tác theo nội dung của truyện trên hay không, nhưngvới cấu trúc tương đồng đã viết một câu chuyện phản biện, mặc dù khôngdài nhưng sức hấp dẫn lại vượt trội câu chuyện trước. Truyện này kể vềmột tên vô lại trong chợ, bị hai người không biết là người hay ma bắtmất hồn, thấy trong quầy bán thịt có treo một tảng thịt lợn, liền nhéthồn hắn ta vào trong đó. “Người đồ tể chặt thịt bán, vung dao cắt xẻo,cắt tới đâu y thấy đau tới đó, buốt tới tận xương tuỷ. Sau có ông lãohàng xóm tới mua thịt, cò kè trả giá, hết đòi thêm mỡ lại cắt thêm nạc,cho tới khi cắt vụn cả miếng thịt ra, thêm muôn phần đau đớn. Khi bánhết thịt, tự khắc sự đau đớn đó cũng hết.” Khi bán miếng thịt cuối cùng, hồn của tên vô lại kia mới coi như được giải thoát. Bồ Tùng Linh tỏ rađắc ý với tình tiết câu chuyện đầy thú vị của mình: “Trong một buổi sáng mà trải qua một phen bị tùng xẻo như thế, há chẳng rất kỳ lạ haysao!”[2'>

[1'> ‘Ấp nhân’: hay có nơi còn đặt tên là ‘Người trong huyện’.

[2'> Nhưng cũng có thể Bồ Lưu Tiên (tên tự của Bồ Tùng Linh) lấy cảm hứng từ nội dung câu chuyện ‘Lô Nhiễm hoá cá’ trong quyển ba của tập ‘Tây dương Tạp trở’. Đấy là một phiên bản khác của truyện Tiết vĩ, nhưng có thêmtình tiết về trừng phạt. Lô Nhiễm trong câu chuyện bình sinh rất thíchăn cá, kết quả có một ngày anh ta cũng biến thành cá, và đích thân trảinghiệm quá trình bị con người lọc thịt, cho tới khi bị chặt đầu mới kếtthúc trận khổ hình. Sau khi hoàn hồn, anh ta không những ăn chay, thậmchí còn xuất gia làm hoà thượng.

Tên vô lại này bị thế là đángđời, ngày thường hay chèn ép bạn hàng, xưng hùng xưng bá nơi chợ búa,quen bắt nạt người khác rồi, giờ để hắn trải nghiệm cảm giác bị bắt nạt, ông trời có đức hiếu sinh, nên ngại gì mà không cho hắn một bài học.Nhưng cũng từ chuyện này mà nghĩ rộng ra, cùng là một vật, ứng với những linh hồn khác nhau lại cho những kết quả khác nhau như chim phượng vàchim cú, hoàn toàn tương phản. Ví dụ chuyện làm quan, có người cảm thấynhư cá gặp nước, chu du tam giang ngũ hồ, vui vẻ nhàn nhã, chỉ cần giấcmộng hoàng lương[3'> không có đoạn cuối thì sẽ khiến người ta vô cùng hài lòng. Nhưng đối với người khác, cảm giác lại giống như đang phải gửihồn vào xác một con lợn chết vậy. Còn nhớ một câu chuyện trong quyểnsách cũ, trong đó danh sĩ này làm quan huyện chưa tới một năm, liền cáoquan về quê, lý do của anh ta là làm quan khổ không kể hết. Quan trên về kiểm tra, phải khúm núm khép nép nhìn sắc mặt họ, xuống làng xuống xãđể khám nghiệm thi thể, phải nhìn bộ phận sinh dục của cô gái bị ngườita hãm hiếp và giết chết, chẳng còn gì để nói. Thậm chí, sau nhiều lầnnhư thế, tạo thành một phản xạ có điều kiện, hễ nhìn thấy mặt quan trênlà lại liên tưởng đến âm hộ của nữ giới, vô cùng phản cảm. Cùng là làmquan, nhưng đối với vị danh sĩ này mà nói, một năm đó chẳng khác gì phải chịu cảnh đày ải.

[3'> Giấc mộng hoàng lương/ giấc mộng kê vàng:xuất phát từ câu chuyện trong ‘Chẩn trung ký’ của Thẩm Kỷ Tế đời Đường:ngày xưa, có một chàng trai tên là Lưu Sinh. Lưu Sinh gặp một đạo sĩ tên là Lữ Ông trong quán trọ ở Hàm Đan. Anh ta than thở với đạo sĩ là mìnhnghèo túng quá, vị đạo sĩ cho anh ta mượn một chiếc gối, bảo anh ta gốiđầu mà ngủ. Lúc anh ta ngủ, quán đang nấu một nồi kê. Trong giấc ngủ,Lưu Sinh đã được hưởng thụ một cuộc sống vinh hoa phú quý. Khi anh tatỉnh dậy, nồi kê của quán vẫn chưa chín.

Sau khi linh hồn rờikhỏi thể xác, tự do đi lại, không lo lắng việc đánh mất bản sắc, nhưngcũng không thể nghênh ngang vô ích mãi như thế, cuối cùng vẫn phải tìmmột nơi để về. Giống như vị Trương Sảnh Nương trong Ly hồn ký của TrầnHuyền Hữu, hồn theo tình lang đến Thành Đô, trong năm năm đã sinh con,nhưng vẫn nhớ thương bố mẹ ở nhà, nếu như cô ta biết rằng thể xác mìnhvẫn đang nằm liệt giường vì bạo bệnh, có lẽ cô ta càng muốn nhanh chóngquay về.

Linh hồn Sảnh Nương quay về đương nhiên khiến ai nấy đều vui sướng, nhưng cũng có những trường hợp lại không được tốt đẹp nhưthế.

Gặp một người hoặc một vật tốt đẹp, thương nhớ vấn vương, sẽ nương theo mùi thơm trong gió mà đuổi theo một cách vô thức, giống nhưcâu nói của Trương Quân Thuỵ: “Lại có người hoa mắt chóng mặt không biết phải nói gì, linh hồn bay lơ lửng trên trời”. Yêu cái đẹp là đức tínhthường tình của con người, không có gì đáng trách, như tình yêu đơnphương của Tôn Tử Sở trong truyện A Bảo trong Liêu trai có thể thông cảm và bỏ qua, còn câu chuyện tình đầy nước mắt của Chu Hiếu Liêm trong Hoạ bích càng không cần người khác phải bàn ra tán vào. Nhưng có những việc làm người ta nhìn thấy khó chịu, hãy nói tới một chuyện xảy ra ở kinhsư những năm Quang Tự đầu tiên trong quyển bảy Động linh tiểu tạp. Có“thư sinh nào đó” đi từ Tuyên Võ Môn đến Tây Thảo Xưởng, gặp một thiếunữ xinh đẹp, liền nảy sinh ý muốn chiếm đoạt, liên tưởng miên man. Đếntối, ông ta mơ thấy mình ra khỏi thành, đến nơi ở của người con gái gặpban ngày, và thấy thiếu nữ xinh đẹp đó đa