ủ, mà là vì Diêm Vương và các Phán quan losợ một khi lũ quỷ con kia không có quy củ, thì tất cả mọi âm mưu kéo bèkéo cánh nhằm mưu lợi riêng kia sẽ lọt vào tay bọn Đổng Siêu, Tiết Bá.

Những bằng chứng bắt linh hồn này không xác định về tên gọi, nhưng nếu nóigiữa nó và lệnh bắt giữ của dương gian có sự tương đồng về tính chất làkhông sai. Lịch sử của nó có thể bắt đầu truy cứu từ đời Hán, nhưng khiđó, dân gian gọi loại sổ này là “sổ người chết”. Tác phẩm Sưu thần kýcủa Can Bảo, người đời Tấn có ghi lại câu chuyện của Chu Thức - mộtngười sống vào thời nhà Hán: “Chu Thức ngồi thuyền đi về hướng quận Đông Hải, trên đường đi, Thức gặp một viên thư lại. trên tay cầm mấy quyểnsách, nhìn rất mệt mỏi, viên thư lại nhờ Thức đỡ dùm chỗ sách đó. ChuThức rất vui vẻ giúp đỡ. Thuyền đi được hơn mười dặm, viên thư lại nóivới Chu Thức rằng: “Tôi phải ghé qua vùng này một chút, sách tôi gửi lại trên thuyền nhờ huynh trông giúp, huynh không được mở chúng ra.” Câu“huynh không được mở chúng ra” chính là ám thị “chỗ này không có ba trăm lạng bạc”, sẽ là kẻ ngốc nếu Châu Thức “không mở nó ra”. Thế là ChâuThức lén mở chỗ sách ra xem, hóa ra đó là “sổ ghi tất cả những người đãvà sắp chết” trong đó có tên của mình.

Loại sổ đó còn gọi tắt là“sổ chết”, có thể gặp trong tác phẩm Chân dị lục của Đới Tộ, người đờiTấn: “Sau khi qua đời bảy năm, Hoa Dật hiện hình trở về nhà, tìm gặp anh trai nói chuyện về đứa con trai cả của mình, rằng: “Thằng Ngu đã bị ghi tên trong sổ chết, nó không còn sống được mấy ngày nữa.”

TiếngBạch thoại có thể gọi trực tiếp là “sổ người chết”. Sách Triện dị ký của Lý Mai, người đời Đường có viết: “Núi Thái Sơn triệu tập linh hồn củacon người, sổ người chết được giao cho phía Đông Nhạc, phía Đông Nhạc có nhiệm vụ đi bắt những linh hồn ấy.”

Nếu gọi là “thẻ trời”, xemchừng có vẻ trang trọng quá mức. Di kiên bính chí, quyển ba, chương LýBật Vi kể: “Lý Bật Vi nói: “Thẻ trời ở đây, ngươi có thể xem qua.”. Nóirồi ông lấy từ trong tay áo ra một quyển văn thư đưa cho người kia xem,trên quyển văn thư đều là họ tên người. Bật Vi chỉ quyển văn thư, nói:“Tất cả những người có tên trong văn thư này đều sắp chết.” Quyển thiênphù này chưa chắc là do Ngọc Hoàng đại đế soạn ra, mà chỉ là công văncủa Diêm Vương, để cho quyển công văn thêm phần khí thế nên cho thêm vào tên gọi những từ ngữ kiểu “chiếu theo chỉ thị của Ngọc Hoàng đại đế” mà thôi.”

Trên đây đều là những quyển sổ đã được viết sẵn, hoặc như trong Sưu thần ký có nói, thư lại chốn âm phủ phải mang theo quyển sổhoàn chỉnh để đi bắt linh hồn với số lượng lớn, trường hợp này rất ítxảy ra, trừ phi trên dương gian xuất hiện “cơn sốt” địa ngục. Nhưng nếubắt linh hồn trai tráng với số lượng lớn, ví như trong Thạch hào lại đãnói, thì cũng bắt buộc phải có sổ sách đi theo. Dù sao cũng là bắtngười, dù anh bắt vì mục đích gì thì phương pháp và cách làm cũng khôngkhác nhau là mấy.

Nếu như không có sổ sách, có thể chấp nhận thẻ, mỗi người một tấm thẻ, tất cả phải giống loại giấy tờ bắt giữ người của quan phủ chốn dương gian. Trong Dị văn lục của Đường Dật Danh có câuchuyện giống chuyện Châu Thức đi thuyền, chỉ có điều quyển sổ của viênlại chốn âm phủ đó được đổi thành chiếc tay nải, người xem lén mở taynải ra xem, thấy “mỗi chiếc túi có chứa năm trăm chiếc thẻ, gần giốnggiấy, chữ viết không phải chữ triện hay chữ lệ, nên không nhận được rachữ gì.” Chỗ thẻ này có cách thức rất giống “giấy câu hồn”, chỉ có điềunó sử dụng một loại mật mã để viết. Như vậy, tuy nó không thể bị tiết lộ cho người khác biết đó là gì, nhưng làm thế nào để giúp người bị bắtbiết thẻ đó dùng để bắt linh hồn mình? Những tấm thẻ này trong các điệuhò dân gian được gọi là “thẻ câu hồn”, còn “giấy câu hồn” lại xuất hiệnnhiều trong các vở kịch, tiểu thuyết hoặc dân ca thời Minh - Thanh. Từ“giấy” này thuộc thuật ngữ pháp luật, từ “giấy mời” hiện nay có lẽ cũngliên quan đến vấn đề này.

Liên quan đến vấn đề này còn có mộtloại “thẻ bài câu hồn”, đây thực sự là đạo cụ trong tay những tên quỷ vô thường. Hình dáng của nó giống một chiếc cuốc nhỏ, được làm từ gỗ, bêntrên có viết mấy chữ như chữ “truy nã”, có lẽ nó hoàn toàn là cách làmcủa đám sai dịch nha môn. Nhưng trong tiểu thuyết cũng xuất hiện nhữngtrường hợp quỷ cầm thẻ bài đi câu hồn. Trong Di kiên giáp chí, quyểnchín, chương Giấc mơ của sứ thần Trương Kỳ có viết, viên lại âm phủ tớibắt người, trên tay cầm một chiếc thẻ bài sơn đen và “chu thư”, “chuthư” là chỉ thẻ bài có viết họ tên của tên quỷ sống cần bắt, còn thẻ bài sơn đen là do quan phủ tự chế, bên trên chắc có ấn tín, hoặc hình thùgì đó khó bắt chước, nghe có vẻ rất quyền uy. Trên sân khấu thường cónhững câu háy kiểu như “Thẻ vàng điều tới, thẻ bạc cho đi”, xem ra, từ“bài” ở đây nghiêm túc, trang trọng hơn thẻ giấy nhiều lần, như vậy dùcó bị bắt cũng chỉ những nhân vật lớn mới xứng được dùng.

Nếu như thẻ bài câu hồn giống lệnh bắt giữ ngày nay, vậy thì suy luận ra, nếusai dịch cõi âm không mang theo loại giấy tờ này, thì người bị bắt cóquyền cự tuyệt việc bắt giữ. Quyển bốn, sách Quỷ đổng của Vô Danh Thị,