on thích chiếc nón có nhiều tua và cái mũi dài dài.

Cô gật đầu. Tôi nói tiếp:

- Cô có thích ăn bắp rang không?

Cô lắc đầu nhưng mỉm cười với tôi.

Mẹ nói:

- Con đừng hỏi cô nữa, để cô nghỉ mệt.

Tôi đi ra ngoài nhưng vẫn nhớ nụ cười đó, bởi vì nó là nụ cười đầu

tiên từ lúc cô đánh mất em bé. Một nụ cười trên khuôn mặt buồn.

Chiều tối mẹ mới về nhà với vẻ mệt mỏi. Ngồi trên bậc cửa, mẹ lấy

lược ra gỡ tóc. Mẹ cứ chải mãi, chải mãi. Bố thắp đèn lên rồi mắc cái

võng ra nằm. Tôi đến ngồi gần nhưng mẹ chẳng hay, có vẻ đang nghĩ ngợi

cái gì đó. Lâu lâu lại thở dài. Tôi nhìn ra ngoài đường thấy gió cứ thổi suốt. Những ngọn cây như dính lại với nhau trong cái màu tối tối. Ðêm

nay, nếu như trời không mưa, lúc 8 giờ trăng sẽ sáng lắm. Còn như nếu

trời mưa thì tiếng đưa võng của bố sẽ không còn nghe thấy nữa. Những

giọt mưa trên mái nhà luôn ồn ào, nhưng nếu nó không ồn ào có lẽ tôi sẽ

không còn thích chúng.

Tôi nói với mẹ:

- Mẹ ơi, hồi chiều cô Hồng cười với con!

- Ừ. Cô nhắc con mãi đó.

- Cô còn hứa sẽ đan cho con cái nón len.

- Ừ!

- Mẹ có tin cô Hồng sẽ hết buồn khi ngồi đan nón không?

- Mẹ tin.

- Nhưng chú Hùng sẽ không hết buồn. Con thấy chú ra nhà sau ngồi một mình. Chú cũng chẳng thèm cột con bò.

- Không sao đâu con.

- Ngày mai con sang chơi với cô Hồng được không?

- Ðược. Nhưng con phải hỏi cô có đồng ý không đã.

- Con biết rồi.

Trăng đã lên, sáng vằng vặc. Có nghĩa là trời không mưa. Những đám

mây trắng tinh như gấu bông bay nhởn nhơ; lúc thì bay qua, lúc thì bay

lại, có lúc dồn ép vào nhau như những núi tuyết. Lại có một đám mây như

hình em bé trôi nhẹ đi, cổ quàng một chiếc khăn lớn. Mặt trăng tròn vành vạnh nhô ra ở giữa như cái nôi bập bềnh, lúc thì lồng bên dưới đứa trẻ, lúc thì chạy lên phía trên không thể nào đoán trước được. Người ta nói

trong mặt trăng có chị Hằng. Chị đẹp lắm nên lúc nào cũng giấu mặt trong những lưới mây. Tôi chỉ thích trong mặt trăng có một đứa bé như con cô

Hồng chẳng hạn. Một đứa bé sẽ làm cô Hồng cười khi từ trạm xá về, chú

Hùng sẽ không khóc, mọi người đến thăm có cái để bồng, để ha hả. Người

ta sẽ không né câu hỏi: "Em bé đâu rồi?". Người ta sẽ nói: "Cho tôi ẵm

bé Thương một chút coi". Cô Hồng sẽ có cớ lâu lâu than phiền: "Dạo này

con bé quậy quá. Em chẳng ngủ gì được". Chú Hùng đi làm về sẽ hỏi: "Con

gái tui ở nhà có hư không?", hoặc sẽ đùa: "Cô ở đâu mà cứ đến nhà tui

khóc nhè vậy cà!".

Mẹ tôi nói một đứa bé sẽ trao cho người phụ nữ một cái quyền thiêng liêng nhất, quyền làm mẹ. Không có đứa bé, họ sẽ không được làm mẹ. Họ

sẽ đau khổ lắm. Họ sẽ thấy mình mất đi một nửa cuộc đời. Bởi cuộc đời

người phụ nữ luôn gắn liền với những đứa bé, là kho báu quí giá không có gì có thể đánh đổi với họ.

- Rồi cô Hồng sẽ có em bé khác chứ mẹ?

- Ừ. Nhưng cô sẽ không bao giờ quên được bé Thương. Một người mẹ luôn yêu tất cả các con mình dù cho nó không còn có mặt.

Tôi ôm chầm lấy mẹ. Tôi biết mẹ sung sướng hơn cô Hồng vì mẹ có em

bé là tôi. Những lúc có khách lạ đến nhà, mẹ sẽ hãnh diện nói: "Con tôi

đó, con trai, một thằng lỳ ơi là lỳ...", và mẹ sẽ mỉm cười vì hạnh phúc.

Tôi sang thăm cô Hồng. Cô ngồi đan nón, mắt buồn so. Cô buồn vì

không được làm mẹ. Chú Hùng cũng đã bỏ dở việc ruộng rẫy, ở nhà quanh

quẩn. Chú đi ra đi vào bứt rứt vì không được làm bố. Nhìn cô đan len,

tôi chợt thấy cô thật giống mẹ tôi, dịu dàng từng đôi tay một. Bàn tay

đó khi ẵm đứa bé thì vững vàng, khi làm lụng thì khéo léo. Bàn tay của

người đàn ông sẽ không được như vậy.

Tự dưng tôi muốn nói với cô như vầy: "Cô Hồng ơi, tối hôm qua con

thấy bé Thương. Nó núp trên mặt trăng. Nó đẹp lắm. Mặt sáng bừng như có

điện". Nhưng tôi chỉ nói: "Cô Hồng ơi, đêm qua trong giấc mơ của con có

cả cô nữa".

Cách nhà tôi khoảng ba cây số có một nhà thờ nhỏ. Tụi thằng Toàn

hay rủ tôi đến đó xem các bà ma-xơ: đầu trùm khăn trắng đi qua đi lại,

không thấy chân. Ðã nhiều lần chúng tôi nói với nhau, cái chân của bà

ma-xơ phải nhỏ lắm nên bà mới giấu trong chiếc áo thụng lùm xùm. Nói là

nhà thờ nhưng chỉ gấp đôi căn nhà tôi, cửa nẻo trống hoác không còn cánh cửa.

Bố tôi nói ngày xưa nhà thờ đẹp lắm, vôi trắng toát, hàng rào gỗ

chạy dọc nhưng chiến tranh đã không chừa thứ gì. Rồi thời gian không

được tu bổ, nó cũ kỹ và tàn úa.

Vùng tôi ở chỉ có một vài nhà theo đạo, người ta gọi họ là những

con chiên. Vì con chiên ít quá nên cũng không giúp được gì nhiều, ngoài

những lúc rảnh rỗi khỏi việc cày cấy, họ tụ tập sau nhà thờ phụ các bà

ma-xơ c