xấu, với những cuộc dừng bất ngờ để sửa xe, những
chàng lính thiết giáp mồ hôi nhễ nhại với những tấm lưng trần…

Dòng
sông Mê Kông hiện ra bên phải đường: Phum Sandal...

Nằm
cạnh bờ sông có bãi cát rộng, có những ngôi nhà còn mang hơi người, đây có thể
cũng là Phum có đông dân ở vì những giàn bí, cây ăn trái rất nhiều, có dấu chân
heo bò trâu nhưng chẳng thấy con nào. Lòng sông nơi đây hẹp và nước chảy xiết
hơn có lẽ do lòng sông cạn. Nhìn sang bên kia sông loáng thoáng những ngôi nhà
sàn, rừng cây bao phủ quanh Phum.

Đi
dọc theo QL13 dọc bờ sông cảnh vật có mang một chút gì đó của cuộc sống, hai
bên đường lác đác có nhà dân, đường vẫn xấu tệ, hai bên đường cây rừng thưa thớt
hơn tạo ra những khoảng trời mênh mông nắng chói chang.

Hơn
hai giờ chiều chúng tôi gặp anh em QK7, một đơn vị của Sư 5 với lực lượng khoảng
một C cách Phum Sambok chừng hơn cây số, anh em ra đón chúng tôi cũng là bộ đội
nhập ngũ 1977, 1978 là dân thành phố, Tây Ninh, Sông Bé... mới từ bên nhà sang,
quần áo giày dép còn mới, nhìn có vẻ chưa đánh trận gì nhiều.

Đội
hình dừng lại chừng nửa giờ, trao đổi nhiệm vụ, và được biết f5 chuẩn bị vượt
sông Mê Kông trong vài ngày nữa, nhìn anh em mới sang, chúng tôi liên tưởng đến
quê nhà, với một chặng đường không xa lắm theo QL 13, chúng tôi sẽ về Tây Ninh
và đặt chân lên đất mẹ…

Đội
hình quay trở lại, đêm đó chúng tôi nghỉ lại Phum Sandal, đến Stung Treng vào
chiều hôm sau, để chuẩn bị vượt sông Mê Kông, tiếp tục cuộc hành trình Biên giới
Tây nam từ Đức Cơ đến chùa Prết Vi Hia.



VƯỢT SÔNG MÊ KÔNG

(Bắt
đầu giai đoạn hai của chiến dịch)

Sáng
ngày 7/ 1, khi chúng tôi xuống đến đoạn vượt sông, đã thấy phà ghép bằng xà lan
đã chuẩn bị sẵn, toàn bộ trinh sát f đi chuyến đầu tiên cùng với d1 e95.

Phà
từ từ rời bến nhè nhẹ lướt nước sang sông… Mê Kông nước đục phù sa…

Bỏ
lại sau lưng cố đô thanh bình và êm ả, đến giữa dòng sông, Mê Kông không còn
cái vẻ hiền hòa thơ mộng như lúc ban đầu. Dòng chảy đã trở nên hung dữ bởi những
xoáy nước lúc ẩn lúc hiện. Đứng phía sau sà lan nhìn lại bờ đông Mê Kông, tôi
có cảm tưởng một sự ngăn cách giữa chúng tôi và đất mẹ Việt Nam, dù rằng lòng
sông khoảng chừng cây số, tất cả đều nhìn bờ đông với mọi tâm trạng khác nhau.

Bầu
trời trong xanh, con phà cắt ngang và xuôi theo dòng nước, bờ đông lùi dần... chỉ
còn thấy thấp thoáng anh em của e95 trên bờ... bờ tây dần hiện rõ.

Sau
khoảng gấn nửa giờ... phà cập bến... chúng tôi lên bờ… bờ sông còn mang mùi tử
khí, vì đêm 3/ 1, đêm đầu tiên ta chiếm thành phố hoang tàn này, địch cũng còn
tấn công sang ta bằng 12.7… đường đạn bay ban đêm đỏ rực trời, xé tan bầu trời
yên tĩnh, chúng ta đã phản lại bằng mọi thứ hỏa lực hiện có, pháo 37 li đường đạn
như kẻ chỉ... đường thẳng vạch trong không gian... có lẽ một đơn vị đặc công
nào đó, đã tấn công đêm trước, làm bàn đạp cho chúng tôi vượt sông. Những cây dừa
bị đạn pháo cắt cụt ngọn, máu, thịt còn vương vãi khắp dãy chiến hào dọc bờ
sông, bông băng nhuộm đỏ màu máu, vứt tung tóe bên đường, những căn nhà ngói đẹp
đẽ bị đạn pháo làm đổ sập, và gần như đất ở đây đã trở thành bụi… hoang tàn và
chết chóc.

Đội
hình trải dài dọc sông chờ đội hình…

Khi
toàn bộ d1 e95 sang bờ tây, chúng tôi đi cùng với một nhóm bộ đội bạn, tuổi
cũng còn rất trẻ như chúng tôi, và có một số cán bộ ta làm công tác dân vận, địch
vận đi kèm, họ nói với nhau bằng tiếng Khơ-me, tiến vào Phum đầu tiên của bờ tây.

Tại
đây lần đấu tiên, chúng tôi gặp dân Campuchia, những con người cùng cực đang đứng
bên bờ vực của sự diệt chủng, những thân hình ốm nhách, mặt mày xanh như tàu lá
có lẽ vì đói, bệnh tật và một phần sợ Con tóp Việt Nam, họ tập trung ngay giữa Phum
thành từng nhóm vài chục người. Cán bộ dân vận ta và các chiến sĩ của bạn, làm
công tác tuyên truyền… những đôi mắt ngơ ngác đầy sợ hãi. Chúng ta lọc theo độ
tuổi là đàn ông dưới năm mươi tuổi, các cụ già, phụ nữ và con nít để tuyên truyền,
chúng tôi đứng cạnh họ và anh em BB canh gác vòng ngoài.

Khoảng
gần trưa, ta phá kho thóc cứu đói cho dân, kho thóc là những dãy nhà tôn dài
vài chục mét, tất cả cửa đều đóng kín. Tôi dùng báng súng đánh bật cánh cửa, và
lúa từ trong ào ra ngập cả chân, dân chúng lấy mọi thứ có thể đựng lúa được,
xúc lấy xúc để như chưa bao giờ được xúc lúa. Tản ra mấy ngôi nhà xung quanh, họ
tìm cách giã lúa lấy gạo nấu cơm, lúc này nhìn mặt ai cũng rạng rỡ. Người dân
vùng này nhà nào cũng có cối giã gạo, nhưng khác với cối của ta. Họ chôn cái cối
xuống đất, phía trên có một cây đòn to và dài chừng hai mét, một người đứng cuối
dậm xuống cây đòn, nâng cao đầu đòn, thả cho đầu đòn rớt xuống miệng cối. Họ
nhanh chóng sàng gạo và kiếm cách nấu cơm, qua các cán bộ dân vận, chúng tôi được
biết là do chúng ta đánh nhanh quá, chúng bỏ chạy và không lùa dân đi theo được,
thế nhưng cũng có một số dân không hiểu vì lí do gì, cũng bị chúng bắn chết
phía trong của Phum khoảng vài chục người. Dân họ