mắt, khi bố cô phải nằm viện, rồi ngay cả khi có người họ hàng đánh nhau, bà bác đều đay nghiến rằng đó là do mẹ

không lột da con cá đuối, không thành tâm khi làm cơm cúng tổ tiên.

Mẹ đặt con bạch tuộc đã hấp chín lên thớt rồi cố thái. Nhưng con dao

cứ trượt đi y như khi mẹ thái củ cải. Cô lại cầm lấy con dao và bảo mẹ

để cô làm cho. Cô thái con bạch tuộc nóng hổi thơm mùi củ cải rồi lấy

một miếng chấm vào bát giấm ớt đưa cho mẹ. Dạo xưa trước mỗi bữa ăn mẹ

luôn làm thế với cô. Những lúc như vậy cô thường chìa đũa ra gắp miếng

thức ăn từ tay mẹ, nhưng mẹ cô bảo, “Dùng đũa gắp thì thức ăn sẽ mất

ngon đấy, cứ há miệng ra mẹ đút cho.” Mẹ đưa đũa ra gắp lấy miếng bạch

tuộc từ tay cô. Cô nói với mẹ, “Nếu ăn như vậy thức ăn sẽ mất ngon, mẹ

cứ há miệng ra con đút cho.” Cô nhẹ nhàng đút miếng bạch tuộc vào cái

miệng đang há to của mẹ. Cô cũng bốc một miếng bỏ vào miệng mình. Miếng

bạch tuộc hấp vẫn đang còn nóng hổi, chín mềm và thơm phức. Cô nghĩ bụng bữa sáng chỉ ăn mỗi bạch tuộc sao? Nhưng rồi cả hai mẹ con tiếp tục

đứng trong bếp bốc bạch tuộc trên thớt ăn vã. Vừa nhai miếng bạch tuộc

cô vừa nhìn bàn tay mẹ khi mẹ cố cầm một miếng bạch tuộc lên nhưng cứ

làm rơi. Cô cầm miếng khác lên đút cho mẹ. Sau đó mẹ thôi không tự bốc

ăn nữa mà chờ đợi cô đút cho. Hình như bàn tay mẹ không thể tự điều

khiển được nữa. “Omoni,” cô vừa nhai vừa gọi mẹ. Đây là lần đầu tiên cô

gọi mẹ là Omoni thay vì Omma. “Hôm nay mẹ lên Seoul với con nhé!” cô

nói. Nhưng mẹ lại rủ cô đi leo núi.

“Núi ư?”

“Ừ, núi.”

“Nhưng ở đây đâu có đường mòn để leo?”

“Mẹ đã tìm thấy một con đường rồi.”

“Lên Seoul rồi con đưa mẹ đi khám.”

“Để sau cũng được.”

“Để sau là đến khi nào?”

“Đợi cháu của con thi cử xong đã.” Mẹ đang nhắc đến con gái của anh Hyong-chol.

“Không cần anh ấy, con đưa mẹ đến bệnh viện khám cũng được.”

“Không sao đâu, mẹ vẫn khỏe mà. Mẹ đang đi khám ở chỗ bác sĩ Đông y và cũng đang áp dụng vật lý trị liệu.”

Cô không thể thuyết phục được mẹ. Mẹ cứ một mực nói để sau này sẽ đi. Mẹ nhìn cô chằm chằm và hỏi, “Đất nước nào nhỏ nhất trên thế giới?”

“Đất nước nhỏ bé nhất ư?” Lần này đến lượt cô nhìn mẹ chằm chằm vì

quá đỗi ngạc nhiên, không hiểu vì sao tự nhiên sao mẹ lại hỏi thế. Cô

nghĩ mãi về câu hỏi của mẹ, “Đất nước nào nhỏ nhất trên thế giới?”

Rồi mẹ lại lơ đễnh hỏi tiếp, “Khi nào con đến đất nước ấy nhớ mua cho mẹ một chuỗi tràng hạt hoa hồng nhé!”

“Chuỗi tràng hạt hoa hồng ấy ạ?”

“Là chuỗi tràng hạt được làm từ gỗ hồng mộc ấy.” Mẹ nhìn cô với ánh mắt thẫn thờ.

“Mẹ cần chuỗi tràng hạt à?”

“Không, mẹ chỉ muốn có chuỗi tràng hạt của đất nước đó.” Mẹ ngừng nói và thở dài. “Nếu có khi nào con đến đất nước đó, nhớ mua cho mẹ một

chuỗi.”

Cô không nói gì.

“Vì con có thể đi đến mọi nơi mà.”

Câu chuyện với mẹ kết thúc ở đó. Khi ở trong bếp mẹ không nói thêm

một lời nào nữa. Sau khi ăn sáng với món bạch tuộc hấp, cô cùng mẹ ra

khỏi nhà. Hai mẹ con băng qua mấy thửa ruộng trên sườn đồi vòng quanh

phía sau lưng ngôi làng và bước lên con đường mòn. Mặc dù mọi người

không đi con đường đó, nó vẫn rất quang đãng. Những lớp lá sồi rụng đầy

trên mặt đất êm như nhung dưới chân hai mẹ con. Đôi khi đang đi, những

cành cây rủ xuống lòa xòa quệt cả vào mặt. Mẹ đi trước dùng tay gạt

những cành cây thấp để lấy lối cho cô. Khi cô đi qua, mẹ lại nhẹ nhàng

bỏ cành cây ra. Một con chim giật mình bay vụt ra khỏi lùm cây.

“Mẹ thường đến đây à?”

“Ừ.”

“Mẹ có đi cùng ai không?”

“Không có ai cả. Lấy đâu ra người đi cùng với mẹ chứ.”

Mẹ đi một mình trên con đường này sao? Thêm một lần nữa, thực sự cô

không thể nói là cô hiểu mẹ. Con đường quá tối tăm hẻo lánh cho bất kỳ

ai đi một mình. Một số chỗ tre pheo ken dày đến mức bầu trời như thể

biến mất tiêu.

“Sao mẹ lại đi một mình trên con đường này?”

“Mẹ đến đây một lần sau khi bác con mất rồi từ đó thành thử hay quay lại.”

Đi được một lát, mẹ dừng bước trên một ngọn đồi. Khi bước đến bên

cạnh và nhìn theo hướng mẹ đang nhìn, cô reo lên, “A, thì ra là con

đường này.” Hóa ra là con đường mà cô đã quên từ lâu. Đó là con đường

tắt sang nhà bà ngoại mà hồi nhỏ cô vẫn thường đi. Ngay cả khi đã có một con đường lớn chạy ngang qua làng, mọi người vẫn hay đi lại trên con

đường núi này. Một lần nhà bà ngoại cô cúng đơm, cô buộc một con gà vào

sợi dây thừng rồi dắt sang nhà bà trên con đường này. Cô để tuột dây làm sổng mất con gà rồi phải tìm dáo dác khắp nơi mà cuối cùng chẳng thấy.

Con gà ấy đã chạy đi đâu nhỉ? Con đường mòn đã thay đổi đến thế này sao? Trước đây có nhắm mắt cô cũng đi được trên con đường này, thế mà bây

giờ nếu không có ngọn đồi chắc cô đã không thể nhận ra nó. Mẹ cô đứng

trên đó, dõi mắt nhìn về phía nhà bà ngoại ngày xưa. Không còn ai sống ở đó nữa. Tất cả mọi người trong ngôi làng vốn phải đếm được năm mươi nóc nhà ấy giờ đã chuyển đi hết. Dù làng còn sót lại vài ngôi nhà trống

chưa bị phá nhưng không hề có dấu hiệu của sự sống. Thế là mẹ đã đến đây một mình để nhìn xuống ngôi làng chôn nhau cắt rốn giờ đã bị bỏ hoang

sao? Cô vòng tay ôm ngang n