đường đã có người dùng những từ như thế này để chào tôi. Tôi nghe mãi đã thành quen. Không lấy làm ngại ngùng. Nhưng lần này, nó lại làm tôi cảm thấy xấu hổ.

Bốn năm học đại học, thời gian tôi ngủ còn nhiều hơn cả thời gian ngồi trên ghế nhà trường. Ở nơi dây có ánh mặt trời rực rỡ, có không khí trong lành, có những gương mặt tràn đầy sức sống.

Tôi nhận thấy rằng thời gian ở trường của tôi ngày càng ít, mỗi ngày qua đi lại mất thêm một ngày, buồn bã thất vọng. Cảm giác xót xa. Bất lực.

Hôm đó tôi ở lại trường cả ngày, khi trở về nhà tôi nói với anh ấy, tôi phải quay trở lại chỗ cũ. Tôi biết anh ấy rất yêu tôi, nhưng anh ấy tôn trọng và hiểu cho sự lựa chọn của tôi.

75. Một ngày đáng xấu hổ

Viết đến đây, kì thực cũng đã đi đến phần cuối của cuốn tiểu thuyết.

Tôi không muốn viết về năm thứ tư. Bởi vì, viết về năm thứ tư khiến tôi cảm nhận sâu sắc cuộc sống sinh viên của mình thực sự đã kết thúc, đến bây giờ tôi mới phát hiện ra tôi vẫn còn lưu luyến lắm với trường học, với cuộc đời sinh viên của mình. Tôi không nỡ nghĩ về một trang kết.

Năm thứ tư có rất nhiều chuyện. Rực rỡ sắc màu. Các bạn vẫn đang đợi tôi kể, phải không?

Vậy trước tiên tôi sẽ kể cho các bạn về lối thoát của chính tôi.

Khi mà tôi bận tối mắt với lí lịch, thì Ban tuyên giáo của Đảng uỷ trường tìm tôi, bởi vì Ban tuyên giáo cần tuyển một người ở lại trường, khoa đã tiến cử tôi. Lúc đó tôi vui sướng quá chừng, những sinh viên năm thứ tư đã từng đi tìm việc sẽ hiểu được cảm giác của tôi lúc đó. Đương nhiên, khoa cũng tiến cử cả một người khác nữa. Một nữ sinh có tiếng tăm về lĩnh vực viết tin vắn.

Như vậy, các thầy ở khoa đã nói với tôi chuyện này, và hẹn thời gian, địa điểm thử sức. Nhưng sự việc tiếp theo ngoài sức tưởng tượng của tôi. Trước khi đi thử bút, một thầy trong khoa đã gọi tôi đến phòng làm việc của ông.

Sau khi vị thầy giáo đó hoà nhã thân mật mời tôi ngồi xuống, hỏi tôi một chút về những vấn đề chính, chẳng hạn như tình hình công việc học tập bốn năm qua, về số lượng bài viết của tôi, cuối cùng, ông hỏi tôi một câu: “Khi thực tập, em ở Hàn Khẩu phải không? Khi đó em ở ngoài à?”

Tôi im lặng, giả vờ bình tĩnh, nhưng tim trong lồng ngực đã đập hơn 100 lần một phút. Lòng bàn tay ướt đẫm mồ hôi. Tôi không biết nhà trường sẽ xử lý việc này như thế nào. Tôi muốn chối bay, nhưng lại sợ trường học có chứng cớ xác thực, chẳng hạn như có một vài bức ảnh tôi chụp ở phòng mình, mặc dù biết rõ ràng là không thể, nhưng khi con người ta lo lắng thì trí tưởng tượng thường rất phong phú, thậm chí tôi đã nghĩ có người muốn hại tôi nên đã thuê thám tử theo dõi tôi.

Vậy coi như là đi tong cơ hội ở lại Ban tuyên giáo của Đảng uỷ trường, nhất định nhà trường sẽ truy cứu đến chuyện sống chung của tôi, theo quy định của trường thì có thể sẽ bị đuổi. Tôi chợt nhớ lại bản quy định về giáo dục đạo đức của nhà trường hồi tháng 4 năm 2003…

Tôi vẫn giữ thái độ im lặng, nhịp tim đã lên tới 120 lần một phút. Tôi không rõ thái độ của ông thầy này là thế nào. Rốt cuộc ông ấy muốn tôi nhượng lại cơ hội này cho người khác, hay là muốn ép tôi vào đường cùng? Vào lúc tôi sắp tốt nghiệp lại chụp lên đầu tôi cái tội sống thử để xoá bỏ tư cách sinh viên của tôi hay sao?

Tôi nổi hết da gà.

Sợ run lên.

Ông ấy cười cười, đúng là tiếng cười độc hữu của giai cấp quan liêu, từ trong lồng ngực phát ra, khặc khặc trong cổ họng, đến là chối tai.

Ông ấy tiếp tục nói: “Nghe nói bốn năm đại học em chưa từng tham gia lớp bồi dưỡng tại trường Đảng?”

Nghe ông ấy nói câu này, tôi đã hiểu được ý của ông ta. Để vào được Ban tuyên giáo, đặc biệt là Ban tuyên giáo của Đảng uỷ, nếu bạn chưa từng tham gia lớp bồi dưỡng tại trường Đảng, thì muốn vào đó chỉ là mơ ước hão huyền, đũa mốc chòi mâm son. Cho nên ông ta đã ngầm ý bảo với tôi, dù gì tôi cũng không thể chen chân vào được Ban tuyên giáo của Đảng uỷ trường, cũng như cơ hội thử bút coi như đã đi tong.

Tôi đã hiểu. Tôi đã hiểu hết. Kẻ thức thời là người tuấn kiệt. Có người đã thay thế vị trí này của tôi. Chỉ khổ nỗi số bài viết của tôi cũng không nhiều, không đạt được một số yêu cầu của Ban tuyên giáo Đảng uỷ trường. Cho nên tôi phải chủ động rút lui, vậy kẻ giấu mặt kia mới có thể đàng hoàng lộ diện.

Tôi nói rất bình tĩnh: “Thưa thầy, những người giỏi trong lớp em rất nhiều, mấy đợt tổ chức lớp bồi dưỡng của trường Đảng em đều không tham dự, đây là lỗi của em, không tích cực hưởng ứng lời kêu gọi của nhà trường, không theo kịp bước đi của Đảng, nhưng có điều không phải em không muốn vào Đảng, thực sự em rất muốn tham gia lớp bồi dưỡng để sớm có thể vào Đảng. Bây giờ em rất hối hận, nhưng em biết hối hận cũng không kịp nữa. Phải không ạ?”

Nói đến đây, tôi ngừng lại một chút, làm ra vẻ hỏi han. Ông ta cười, rồi lại thở dài một cái.

Tôi biết ông ta có ý để tôi tiếp tục nói. Tôi nuốt nước bọt, thật sự lúc đó tôi muốn nhổ thẳng nó vào mặt cái lão hói đầu, béo phị này, tôi tiếp tục nói: “Cho nên, em bỏ lỡ cơ hội tiến cử này.”

Suốt buổi nói chuyện tôi hết sức bình tĩnh. Còn vị “ân sư” này chỉ có hai việc làm là cườ