Tại được hai anh ấy cho ăn bánh kẹo hoài chớ gì ?
- Đâu có ! Con còn ham cái khác kìa…
- Ham gì ?
- Con kể ra, mà ba đừng cười con nghe !
- Ờ, tao không cười đâu…
- Bữa nọ, anh Nhật kể cho tụi con nghe chuyện ông Trần Quốc Toản, cái ông này
ngộ lắm ba ơi ! Ông ấy còn nhỏ tuổi mà đã ham đi đánh giặc rồi. Người lớn không
cho, ông tức quá, tay bóp nát trái cam hồi nào không hay. Sau đó, ông mộ quân,
tự mình chỉ huy đi đánh giặc, lập được rất nhiều chiến công…
- Rồi sao nữa ?
- Rồi anh Nhật hỏi tụi con : Mấy đứa có muốn được như Trần Quốc Toản không ?
Tụi con đáp muốn ầm trời…
- Mầy chịu làm như Trần Quốc Toản lắm hả ?
- Dạ chịu… nhưng mà chưa chịu mấy… Con ưng ông Quang Trung hơn ba à. Con có
hỏi anh Nhật vậy chớ… vậy chớ muốn làm được như Quang Trung có được không ?
- Anh ấy trả lời sao ?
- Anh ấy nói được. Nhưng muốn được vậy, còn nhỏ phải ráng học cái đã. Mà ba
coi, vô trong trường, cô giáo dạy gì cứ rề rề, chán ngắt, làm sao giỏi được ba ?
Phải có lớp học của hai anh ấy, con đi học thêm cho mau giỏi…
- …
Giọng con tôi mơ màng :
- Làm được ông Quang Trung, chắc là sướng lắm ba há ?
Tôi cười vì niềm mơ của con tôi vĩ đại quá. Tôi không tin rằng sau này nó sẽ
đạt thành mơ ước, nhưng tôi chắc, với ước mơ đó, khi lớn lên, nó đổi thành những
mộng ước thiết thực hơn, rồi khi thực hiện được, ít ra cũng là những việc như
hai em Nhật, Dũng, nó sẽ thấy sung sướng, và còn sung sướng hơn cả được trở
thành một Quang Trung nữa…
Tôi lại nhớ đến hai người bạn trẻ rồi. Họ đang gieo vào lòng bọn trẻ xóm này
những tư tưởng đẹp. Họ đã giúp con tôi, họ đã giúp con em dân xóm, vậy mà… Nghĩ
lại, tôi tự thẹn, tôi đã không giúp được gì cho họ. Và không biết dân xóm này,
có ai giúp được gì cho họ không ? Và nếu chẳng may, không ai giúp họ gì, họ sẽ
làm sao ? Họ có bỏ dở dang dự định đẹp đó không ?
Tôi cầu mong cho họ khắc phục được khó khăn…
Tôi dạy học đã được cả chục năm, nhưng ngôi trường hiện nay, tôi mới chỉ xây
dựng được cách đây bốn năm. Thật ra, gọi là trường vì không biết dùng chữ gì,
chứ trường học của tôi chỉ là một căn nhà ngăn ba bằng những tấm phên đan, trong
đó, bàn học, ghế ngồi đều làm bằng loại gỗ xấu, càng ngày càng cũ kỹ ọp ẹp.
Trường tôi dạy từ mẫu giáo đến lớp nhất, nghĩa là gồm sáu lớp, luân phiên nhau
hai buổi trong ba ngăn phòng. Học sinh là các em ngụ trong xóm, tổng cộng được
khoảng hơn trăm. Ngoài tôi đảm nhận lớp nhất, tôi phải tìm thêm ba cô và hai
thầy nữa để phụ trách các lớp khác. Học phí của học sinh, sau khi trang trải chi
phí, lương bổng cho các thầy cô, chỉ còn vừa đủ cho gia đình tôi, một vợ, chín
con chi dụng, tuy không đến nỗi chật vật, nhưng cũng chẳng khá chút nào.
Tôi quen Nhật ngay khi em mới lên đây trọ học. Nghe đâu quê em ở Cần Thơ,
hiện đang theo đuổi Dự bị Lý Hoá ở Đại học Khoa Học. Nhà trọ của em - căn gác
xép nhà bà Năm Tiến -- chỉ cách nhà tôi chừng mười căn. Tối hôm đó, dẫn thằng
con ra đầu ngõ uống sinh tố về, tôi nghe được tiếng đàn bập bùng trên căn gác
xép vọng xuống. Dù đã đứng tuổi, nhưng tâm hồn tôi vẫn chuộng âm nhạc lắm. Xóm
tôi ở là một khu xóm mà hầu hết dân chúng đều là dân lao động, đàn hát bị xem
như xa hoa, có vài cậu em chung nhau mua được cây đàn gẫy tình tang cho nhau
nghe, nhưng chỉ có tính cách giải trí, chứ không điêu luyện như tiếng đàn trên
căn gác xép nhà bà Năm Tiến. Thằng con tôi dừng bước, ngước nhìn lên đó :
- Ai đờn nghe hay quá ba há ?
Tôi dừng lại theo nó, đứng lắng nghe. Người trên căn gác xép đang chơi bản
“Cầu sông Kwai”. Tiếng đàn ru tôi mê mẩn đến nỗi bà Năm Tiến phải gọi đến lần
thứ hai, tôi mới giật mình lên tiếng chào hỏi bà. Và tối hôm đó, tôi quen
Nhật.
Nhật có một người bạn, trong một lúc tâm sự với tôi, em kể rằng chính người
bạn đó đã ảnh hưởng sâu đậm đến hướng sống của em. Tiếng đàn điêu luyện của Nhật
và của bạn em nữa, không phải tự nhiên mà có được. Mà là kết quả hàng năm trời,
hai em tập luyện với nhau. Nhật khoe ngoài tiếng đàn, bạn em còn có giọng hát
rất khá.
Giọng hát đó, vào một buổi sinh hoạt sáng chủ nhật nọ, tôi đã được thưởng
thức. Và tôi thấy, Nhật quảng cáo không sai chút nào. Thật vững vàng và phong
phú không kém bất cứ ca sĩ nào.
Tạo một luồng sinh khí mới cho khu xóm, hai người bạn mới của khu xóm chúng
tôi đã chiếm được cảm tình của mọi người. Chúng tôi, ai như nấy, đều phải thầm
khen sáng kiến của hai em. Trong những buổi sinh hoạt sáng chủ nhật, có thể nói
là thường xuyên từ hơn tháng nay, không những trẻ con trong xóm được dịp tập
sống cộng đồng, tập hát những bài ca vui tươi, lành mạnh, mà còn học hỏi được
rất nhiều điều hữu ích. Một trong những điều mà tôi cho là có lợi nhất là bọn
trẻ đang được hai người anh tinh thần của chúng hướng về một tình yêu thiêng
liêng, cao đẹp : tình yêu dân tộc !
Dân xóm, và chính tôi, đều công nhận một điều này : con em chúng tôi đang
được hai người bạn trẻ hun đúc, nuôi chí, luyện tài. Họ đã tiếp tay với chúng
tôi rất nhiều trong nhiệm vụ giáo dục cao cả.
Thế mà thực ân hận, chúng tôi không giúp lại họ
