và tiền đồ của anh. Andre nói bằng tiếng Anh pha trộn đơn từ tiếng Nga, tôi chỉ im lặng lắng nghe.

Trên thực tế cải cách xã hội diễn ra theo hai phương thức, một là diễn biến hòa bình, hai là nền chính trị thay đổi đột ngột. Dù là áp dụng phương thức nào đi chăng nữa thì người chịu khổ luôn luôn là những người dân bình thường dưới đáy tầng xã hội.

Cũng giống như nhiều người khác, Andre và gia đình anh hoài niệm cuộc sống của đất nước Liên Xô cũ trước khi bị giải thể. Lúc đó đồng rúp từng là một trong những đồng tiền mạnh nhất trên thế giới. Còn bây giờ ở chợ đen nước Nga, một đô la Mỹ có thể đổi thành 400 rúp.

Hoàn cảnh gia đình Andre rất giống nhà tôi. Bố mẹ anh đều là kỹ sư nhà máy đóng tàu lớn nhất Ukraine, trước đây từng có thời gian làm việc ở Trung Quốc, vì vậy Andre cũng có thể nói một vài câu tiếng Trung đơn giản. Trước khi Liên Xô giải thể, bọn họ thuộc tầng lớp trung lưu có cuộc sống sung túc. Từ sau năm 91, cuộc sống gia đình họ hoàn toàn thay đổi.

Thời đại học, Andre chọn ngành lịch sử văn hóa phương Tây. Sau khi tốt nghiệp, anh tìm mọi cách gia nhập ngành cảnh sát, bởi vì nghề cảnh sát tương đối ổn định, được bảo đảm hơn các cơ quan nhà nước khác.

“Andre!” Cuối cùng tôi cũng có cơ hội nói chen ngang, đề cập với anh thắc mắc trong lòng tôi từ lâu: “Lần đầu tiên anh gặp tôi, trông tôi như thế nào?”

Tôi nghĩ mãi mà không hiểu, khoảng thời gian để trống trong ký ức tôi rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì.

“Rất thảm hại”. Andre nhìn tôi, ánh mắt anh lộ ý cười dịu dàng: “Cô chỉ biết khóc nức nở, trên người dính đầy máu. Tôi còn tưởng cô bị thương nên bảo một nữ cảnh sát lau qua vết máu cho cô, mới phát hiện cô không sao cả. Sau đó tôi đưa cô vào phòng thẩm vấn, chuyện tiếp theo đó chắc cô nhớ rõ”.

Câu nói của Andre gần giống lời kể của Tôn Gia Ngộ. Tôi đỏ mặt: “Chỉ có thế thôi sao?”

Anh chớp mắt: “Chỉ có thế thôi”.

“Ở hiện trường chẳng phải còn một người Trung Quốc nữa? Anh ta khai những gì?”

“Người Trung Quốc họ Tôn phải không?”. Andre nhìn tôi bằng ánh mắt ngờ vực, cuối cùng anh lắc đầu: “Anh ta cũng chẳng nói gì giống cô. Cô quen anh ta à?”

“Không, tôi chỉ hiếu kỳ mà thôi”. Nhìn vào đôi mắt Andre, tôi đột nhiên cảm thấy hơi áy náy: “Sao anh lại nhìn tôi như vậy?”

“May mà cô không quen anh ta”. Andre nói chậm rãi: “Nếu không hai chúng ta không thể cùng nhau uống rượu”.

“Tại sao?” Tôi mở to mắt.

“Tôn luôn là mục tiêu của cảnh sát và cơ quan thuế vụ. Anh ta ra vào cục cảnh sát không biết bao lần rồi, chỉ là chúng tôi không có đủ chứng cứ nên lần nào cũng phải thả anh ta”.

Tôi hơi hiểu ý của Andre. Anh làm việc ở phòng tội phạm, nếu tôi quen thân với Tôn Gia Ngộ, là người cảnh sát phụ trách vụ án liên quan, anh không thể tiếp xúc với tôi.

“Nhưng…” Tôi ấp úng: “Mỗi lần đều phải mất tiền các anh mới thả người đúng không?”

Andre mím chặt môi không trả lời, nhưng vẻ mặt của anh rõ ràng mặc nhận.

Tôi cười nhạt: “Vừa rồi còn nói không hủ bại, người Trung Quốc trong con mắt cảnh sát Ukraine các anh chính là Citybank đúng không”.

(Citybank: Ngân hàng Mỹ)

“Anh ta là kẻ tình nghi phạm tội thật mà”. Andre lắc đầu lia lịa: “Cô đã nghe nói đến “Khôi sắc thanh quan” chưa?”

(“Khôi sắc thanh quan”: Sau khi Liên Xô giải thể, các nước thuộc LX cũ cần nhập khẩu một lượng lớn hàng hóa rẻ tiền. Nhiều thương nhân Trung Quốc tiến hành buôn bán tiểu ngạch giữa biên giới Trung Nga. Lúc đó, thủ tục thanh quan của hải quan Nga phiền phức, thuế quan hỗn loạn. Để khích lệ nhập khẩu, đơn giản hóa thủ tục hải quan, Ủy ban hải quan Nga cho phép các công ty “Thanh quan” làm thủ tục nhập khẩu giúp chủ hàng. Những công ty này bắt tay với nhân viên hải quan, để họ tính thuế cả lô hàng. Sau này, phương thức báo quan này được áp dụng cho cả đường biển, đường sắt và đường bộ, được gọi tên chung là “Khôi sắc Thanh quan”)

Tôi gật đầu.

“Tôn có một công ty Thanh quan như vậy. Anh ta giúp nhà nhập khẩu trốn thuế và buôn lậu”.

“Thế thì sao nào?” Tôi trừng mắt với Andre.

Andre tỏ ra vô cùng kinh ngạc trước phản ứng không phân biệt phải trái của tôi. Anh xích lại gần, dưới đôi lông mày màu nâu vàng của anh là đôi mắt xanh lam lạnh lùng: “Mai, cô ấu trĩ quá, tôi biết anh ta là đồng bào của cô, nhưng chúng ta đang sống trên lãnh thổ Ukraine. Nếu anh phạm pháp thì sẽ bị trừng phạt”.

Tôi ngậm miệng không còn lời nào với Andre. Nói tôi ấu trĩ, thật ra anh mới là người ngây thơ.

“Khôi sắc thanh quan” là sản phẩm đặc biệt của các nước thuộc Liên Xô cũ. Hàng hóa khi nhập khẩu không phân biệt đắt rẻ mà được tính thuế theo cả lô hàng, không có bất cứ giấy tờ thanh quan nào cả. Sau khi hàng nhập vào các nước này, chủ hàng phải tự gánh chịu phúc họa.

Mặc dù không biết rõ nội tình nhưng tôi có thể đoán ra những công ty Thanh quan này về cơ bản đều do quan chức có máu mặt chống đỡ sau lưng. Nói một cách khác là quan chức và thương nhân câu kết. Nếu chính quyền địa phương ở Ukraine không nhắm mắt làm ngơ, “Khôi sắc thanh quan” làm sao có thể hoạt động sôi nổi như vậy.

Giới thương nhân ở Ukraine mỗi khi nhắc đến “Khôi sắc thanh quan” là ng